Cykl skalny

Cykl skalny

Cykl skalny – pojęcie w geologii opisujące przemiany skał skorupy ziemskiej.

Przykładowo, skały starych płyt oceanicznych są przetapiane w strefach subdukcji, skały kontynentów ulegają wietrzeniu pod wpływem czynników zewnętrznych (np. woda, wiatr, temperatura), tworząc osady przekształcające się w skały osadowe, a następnie w metamorficzne; nowe skały magmowe powstają np. strefach ryftów lub z lawy czynnych wulkanów w innych strefach (np. pacyficzny pierścień ognia). Uważa się, że cykl skalny trwa średnio około 50-90 mln lat.

Cykl skalny tworzą procesy:

  1. erozja i wietrzenie skał,
  2. transport zerodowanego materiału,
  3. depozycja (sedymentacja) osadów,
  4. lityfikacja (powstawanie skał osadowych),
  5. metamorfizm (powstawanie skał metamorficznych),
  6. przetapianie (powstawanie magmy),
  7. powstawanie skał magmowych – plutonicznych i wylewnych,

Przebieg cyklu jest powiązany z ruchami skał litosfery, zachodzącymi wraz z wędrówką kontynentów, opisywanej przez teorię tektoniki płyt (zob. diastrofizm).

Bibliografia

  • Harvey Blatt, Robert J. Tracy, Petrology; Igneous, Sedimentary, and Metamorphic, wyd. 2nd Ed., W. H. Freeman, 1996, ISBN 0-7167-2438-3.
  • Lynn S. Fichter, The Wilson Cycle and a Plate Tectonic Rock Cycle, James Madison University, Department of Geology and Environmental Science, 2000 [dostęp 2019-02-02].
  • Charles Plummer, David McGeary, Diane Carlson, Physical Geology, Mc Graw Hill, 2005, ISBN 0-07-293353-4.

Linki zewnętrzne