Cyjanek potasu
Cyjanek potasu
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC )
cyjanek potasu
Inne nazwy i oznaczenia
cyjanek, cyjankali
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny
KCN
Masa molowa
65,12 g/mol
Wygląd
białe, higroskopijne kryształy[1]
Identyfikacja
Numer CAS
151-50-8
PubChem
9032
InChI
InChI=1S/CN.K/c1-2;/q-1;+1
InChIKey
NNFCIKHAZHQZJG-UHFFFAOYSA-N
Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki : dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-07-14]
Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie Rozporządzenia CLP , zał. VI[3] [a]
Zwroty H
H290 , H300 , H310 , H330 , H370 , H372 , H410 , EUH032
Zwroty P
P260 , P264 , P273 , P280 , P284 , P301+P310 [4]
NFPA 704
Na podstawie podanego źródła[5]
Numer RTECS
TS8750000
Dawka śmiertelna
LD50 2,2 mg/kg (szczur, dożylnie)
Podobne związki
Inne aniony
chlorek potasu
Inne kationy
cyjanek sodu
Podobne związki
cyjanowodór
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotycząstanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Cyjanek potasu (pot. cyjanek), KCN – nieorganiczny związek chemiczny z grupy cyjanków , sól potasowa kwasu cyjanowodorowego . Jest silną trucizną.
Otrzymywanie
Metody otrzymywania cyjanku potasu:
Właściwości
Cyjanek potasu tworzy bezbarwne, higroskopijne kryształy o strukturze chlorku sodu . Słabo rozpuszcza się w metanolu , formamidzie , hydroksyloaminie i glicerynie . Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, ulegając dysocjacji na jony K+ i CN− . W obecności wody ulega częściowej hydrolizie z wydzieleniem cyjanowodoru nadającego mu charakterystyczny zapach gorzkich migdałów[7] .
Zastosowanie
w metalurgii srebra i złota [8]
w galwanotechnice
w syntezach chemicznych
trucizna na gryzonie
umieszczony w kapsułkach, jako środek umożliwiający szybkie popełnienie samobójstwa, np. w trakcie działań wojennych w przypadku schwytania przez wroga[9] .
Zagrożenia
Ilość śmiertelnej dawki cyjanku
Cyjanek potasu, jak większość pozostałych cyjanków , jest silnie toksyczny. Jego trujące działanie polega na blokowaniu procesu oddychania na poziomie komórkowym poprzez nieodwracalną inhibicję oksydazy cytochromowej , będącej kluczowym enzymem łańcucha oddechowego oraz wtórnie fosforylacji oksydacyjnej [10] [11] . W efekcie, mimo iż transport tlenu z płuc do tkanek jest zachowany, dochodzi do hipoksji tkankowej. Cyjanek potasu łatwo rozkłada się w kwaśnym środowisku wodnym do cyjanowodoru:
KCN + HCl → KCl + HCN
Śmiertelna dawka dla człowieka wynosi 200–300 mg[12] . Właściwa toksyczność zależy od kwaśności soku żołądkowego , ponieważ cyjanek potasu w reakcji (przedstawionej powyżej) z kwasem solnym przekształca się w cyjanowodór , który powoduje śmierć organizmu. Być może Grigorij Rasputin przeżył zatrucie cyjankiem potasu, gdyż pH jego żołądka było wyjątkowo wysokie[13] .
Zatrucie
W przypadku zatrucia cyjankiem potasu, do ratowania stosuje się:
Unieszkodliwianie cyjanku dokonuje się przez gotowanie z wodorotlenkiem żelaza (II) ; powstaje wtedy heksacyjanożelazian(II) potasu K4 [Fe(CN)6 ].
Uwagi
↑ Oznakowanie zostało uzupełnione względem oznakowania zharmonizowanego na podstawie bazy GESTIS.
Przypisy
↑ a b c d e f CRC Handbook of Chemistry and Physics , William M. W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 4 -79, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang. ) .
↑ Farmakopea Polska X , Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych , 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ Sole cyjanowodoru , [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2018-07-14] (ang. ) .
↑ Potassium cyanide , [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung , ZVG: 1970 [dostęp 2018-07-14] (niem. • ang. ) .
↑ Cyjanek potasu (nr 60178) (ang. ) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck ) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-07-14]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki )
↑ Włodzimierz Trzebiatowski Chemia nieorganiczna , PWN , Warszawa 1978.
↑ ENCYKLOPEDIA TECHNIKI – chemia, WNT, Warszawa 1965.
↑ Podręczny słownik chemiczny , Romuald R. Hassa (red.), Janusz J. Mrzigod (red.), Janusz J. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 79, ISBN 83-7183-240-0 .
↑ Robert Hall: Allied ‘bandits’ behind enemy lines . BBC News, 2009-06-05. [dostęp 2009-11-17]. (ang. ) .
↑ Berg L. R., Martin D. W., Salomon E. P., Villee C. A. Biologia , wydanie drugie, poprawione (według III wydania amerykańskiego), MULICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2000. ISBN 83-7073-090-6 .
↑ Robert K. Murray, Daryl K. Granner, Peter A. Mayes, Vicor W. Rodwell, Biochemia Harpera , Wydanie V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 175, Warszawa 2006. ISBN 83-200-3347-0 .
↑ John Harris Trestrail III: Criminal Poisoning – Investigational Guide for Law Enforcement, Toxicologists, Forensic Scientists, and Attorneys . Wyd. 2. s. 119.
↑ John Emsley : The Elements of Murder: A History of Poison . Oxford University Press, 2005, s. 73. ISBN 978-0-19-150120-3 .
↑ Jacek Sein Anand: Zatrucia cyjankami – I. Stosowanie witaminy B12a w leczeniu i prewencji zatrucia cyjankami podczas terapii nitroprusydkiem sodowym. . Pomorskie Centrum Toksykologii. [dostęp 2013-01-03].
↑ N.F. Zerbe, B.K. Wagner. Use of vitamin B12 in the treatment and prevention of nitroprusside-induced cyanide toxicity . „Crit Care Med”. 21 (3), s. 465–467, 1993. PMID : 8440119 .