Cyborium (naczynie)

Ten artykuł dotyczy starożytnego naczynia. Zobacz też: cyborium – naczynie liturgiczne.
Bizantyjskie cyborium w postaci kubka z wyobrażeniem uczty bogów olimpijskich (V wiek n.e.)

Cyborium (z łac. cibōrium[1] – czara, kielich)[a] – w starożytności niewielkie naczynie używane do picia (kubek) albo jako pojemnik do przechowywania żywności[2].

Historia

Pierwotnie słowo to oznaczało naczynie wykonane z łupiny lotosu indyjskiego albo w jego kształcie, pospolicie używane w starożytnym Egipcie i w greckojęzycznych krainach Wschodu[3].

Później, w chrześcijaństwie, przybrało kształt ozdobnej puszki przeznaczonej do przechowywania komunikantów (hostii)[4]. Tę puszkę z przykrywą (pyksis) powiększono w okresie gotyku dodając stopę, przez co nadano jej postać kielicha (pucharu) („kielich do pokarmu”)[5].

Uwagi

  1. ↑ Od gr. kibōrion, które miało oznaczać łupinę znanej z Egiptu kolokazji indyjskiej (taro), wykorzystywaną jako prymitywna czarka do picia (W. Smith, W. Wayte, G.E. Marindin: A Dictionary of Greek and Roman Antiquities. London: John Murray, 1890).

Przypisy

  1. ↑ Strąk fasoli egipskiej lub naczynie do picia w tym kształcie (Słownik łacińsko-polski (pod red. M. Plezi). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959, t. I, s. 497).
  2. ↑ Por. Słownik wyrazów obcych PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991, s. 157.
  3. ↑ Encyclopædia Britannica (pod red. H. Chisholma). Cambridge: Cambridge University Press, 1911 (XI edycja), t. 6, s. 352.
  4. ↑ K. Zwolińska, Z. Malicki: Mały słownik terminów plastycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, s. 60.
  5. ↑ R. Berger: Mały słownik liturgiczny. Poznań: W drodze, 1990, s. 133.