Cofanie się zmian ciążowych i poporodowych

Cofanie się zmian ciążowych i poporodowych – zmiana w obrębie matczynych narządów, która ma na celu powrót do pierwotnego położenia, wielkości, kształtu i stanu, zaliczana do zmian typu inwolucja. Po inwolucji nie wszystkie narządy mają identyczny stan czynnościowy i anatomiczny w jak przed ciążą. Inwolucji ulegają: macica, dno miednicy, powłoki brzuszne, pęcherz moczowy i jelita, a także zwiększa się napięcie mięśni brzucha, jak również zmniejsza się uwodnienie organizmu. W połogu wszystkie narządy kobiety wracają do tej samej czynności, co przed ciążą[1].

Przyczyny

Za inwolucję odpowiadają 2 mechanizmy, które uruchamiane zostają tuż po urodzeniu łożyska. Należą do nich[1]:

  1. Nagłe prawie całkowicie przerwane działanie na macicę takich hormonów jak: gonadotropina kosmówkowa (hCG), laktogen łożyskowy (hPL), gestageny, estrogeny.
  2. Zmniejszenie ukrwienia mięśnia macicy pod wpływem działania skurczów połogowych.

Skurcze połogowe

Skurcze połogowe:

  • Stałe napięcie macicy – toniczny skurcz: Na początku połogu macica jest stale napięta lub twarda. Napięcie to zmniejsza się w ciągu pierwszych 4–5 dni połogu[1].
  • Samoistne rytmiczne skurcze macicy: Skurcze poporodowe nakładają się na stały skurcz macicy. Ich początek zaczyna się kilka godzin po porodzie, natomiast kończą się w 2. bądź w 3. dniu połogu. Najpierw występują w krótkich odstępach czasu, natomiast później są coraz rzadsze.Pierwiastki niemalże nie odczuwają tych skurczów, jednak w przypadku wieloródek skurcze poporodowe wiążą się zazwyczaj z uciążliwymi bólami kości krzyżowej, które promieniują ku przodowi. Dzięki skurczom poporodowym skracanie się włókien poporodowych jest przyspieszone[1][2].
  • Skurcze odruchowe: Są to skurcze występujące głównie podczas karmienia dziecka piersią. Podczas ssania, brodawka piersiowa jest pobudzana, co przyczynia się do zwiększonego wydzielania oksytocyny z tylnego płata przysadki[2].

Skutki skurczów poporodowych

  • Znaczne zmniejszenie ukrwienia mięśnia macicy: niedokrwienie macicy (niedokrwienie skurczowe), które przyczynia się do zmian degeneracyjnych i autolizy włókien mięśniowych[2].
  • Hamowanie krwawienia z rany macicy: Z powodu krzyżujących się naczyń krwionośnych i włókien mięśniowych w ścianie macicy dochodzi do zaciskania i załamania się większości naczyń podczas skurczów macicy, co nazywane jest żywą podwiązką. Skrzepliny powodują ostateczne zamknięcie dużych naczyń[2].
  • Wydalanie wydzieliny z rany macicy, czyli odchody połogowe. Bezpośrednio po porodzie masa macicy wynosi ok. 1000g, natomiast po 6. tygodniach od porodu macica osiąga swoją pierwotną wielkość i waży około 50-70g[2].

Położenie i ułożenie macicy podczas połogu

Po porodzie macica znajduje się w ostrym przodozgięciu. Ciężki mięsień trzonu zgina się całkowicie ku przodowi w stosunku do luźnego, sfałdowanego worka szyjki macicy. Na początku połogu macica jest bardzo ruchoma, gdyż cały aparat zawieszający jest zwiotczały i rozciągnięty. Jednak po kilku dniach znajduje się już w tyłozgięciu lub poziomo[2].

Zamykanie się kanału szyjki macicy

2 dzień połogu 3 dzień połogu 8–10 dzień połogu
część pochwowa zaczyna się formować[3] część pochwowa jest w znacznym stopniu uformowana, a kanał szyjki macicy znacznie zwężony[3] ujście wewnętrzne jest zamknięte lub drożne na tyle, aby odchody połogowe mogły odpływać ujście zewnętrzne przepuszcza jeszcze opuszkę palca, a dalsza część kanału nie przepuszcza jeszcze palca[3]

Po inwolucji szyjka macicy przyjmuje kształt grubego walca. Ujście zewnętrzne szyjki macicy, które przed pierwszym porodem było okrągłe, w ciągu 4–5 tygodni przyjmuje kształt poprzecznej szpary[3]. Jeśli szyjka macicy była narażona na głębsze pęknięcia i nie była zaopatrzona chirurgicznie bezpośrednio po porodzie, jej ujście zewnętrzne jest nieregularne, gwieździste i ziejące[4].

Wysokość dna macicy w pierwszych dniach połogu

Bezpośrednio po wydaleniu łożyska po 24 godzinach 5 dnia połogu 10 dnia połogu
w połowie odległości między pępkiem, a spojeniem łonowym[3] na wysokości pępka lub nieco poniżej[3] w połowie odległości między pępkiem, a spojeniem łonowym[3] na wysokości spojenia łonowego lub 1–2 palce powyżej[3]

Po zakończeniu 2 tygodnia połogu macica jest niewyczuwalna od strony powłok brzusznych[5].

Zmiany zachodzące w obrębie pochwy

Podczas porodu dochodzi do rozciągnięcia się pochwy. Zmiany zachodzące w jej obrębie cofają się około 3 tygodnia połogu. Śluzówka pochwy staje się cienka, jest bardziej podatna na krwawienia i stany zapalne. Wejście do pochwy jest zazwyczaj swobodniejsze niż przed ciążą[4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d W. Pschyrembel, J. Dudenhausen, Położnictwo praktyczne i operacje położnicze., 2009, s.377.
  2. ↑ a b c d e f W. Pschyrembel, J. Dudenhausen, Położnictwo praktyczne i operacje położnicze., 2009, s. 378.
  3. ↑ a b c d e f g h W. Pschyrembel, J. Dudenhausen, Położnictwo praktyczne i operacje położnicze., 2009, s.379.
  4. ↑ a b G. Bręborowicz, Położnictwo i Ginekologia. Repetytorium., 2010, s.215.
  5. ↑ W. Pschyrembel, J. Dudenhausen, Położnictwo praktyczne i operacje położnicze., 2009, s. 380.

Bibliografia

  • W. Pschyrembel, J. Dudenhausen: Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-3993-1.
  • Położnictwo i Ginekologia. Repetytorium. Grzegorz H Bręborowicz (red.), Beata Banaszewska, Warszawa: PZWL, 2010, ISBN 978-83-200-3678-7, OCLC 750652911.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.