Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie

Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie
Zabytek: nr rej. 81/W#lkp/A z 21.02.2002
Ilustracja
Brama wejściowa
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miejscowość

Stawiszyn

Adres

Szosa Konińska 17

Typ cmentarza

wyznaniowy

Wyznanie

ewangelicki

Stan cmentarza

czynny

Położenie na mapie Stawiszyna
Mapa konturowa Stawiszyna, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Położenie na mapie powiatu kaliskiego
Mapa konturowa powiatu kaliskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Położenie na mapie gminy Stawiszyn
Mapa konturowa gminy Stawiszyn, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Ziemia51°55′26,6952″N 18°07′00,8904″E/51,924082 18,116914
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie – cmentarz ewangelicki zlokalizowany w Stawiszynie przy Szosie Konińskiej (północna część miasta, stara droga wylotowa na Konin).

Miasto

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego (1883) stwierdza, że na 1924 mieszkańców Stawiszyna zamieszkiwało miasto 1073 katolików, 609 wyznawców judaizmu, 238 protestantów i czterech prawosławnych. Było to więc miasto wielokulturowe, a każde z wyznań (oprócz prawosławnego) utrzymywało własny, osobny cmentarz[1].

Historia

Detal

Cmentarz dla ewangelików założono w początku XIX wieku[1]. W Kaliskiem jako jedna z pierwszych powstała właśnie parafia stawiszyńska - w 1777[2]. Obiekt funkcjonował w pełni do 1945, kiedy to większa część protestantów opuściła miasto, ale nigdy nie został zamknięty i nadal dokonuje się tu sporadycznie pochówków. Należy do parafii ewangelicko – augsburskiej w Kaliszu[1], założonej w 1795. Jest najlepiej zachowanym cmentarzem ewangelickim na terenie Puszczy Pyzdrskiej i jej bezpośredniego otoczenia, gdzie kolonizatorzy protestanccy zakładali liczne wsie olęderskie i gdzie istnieje duża liczba zapomnianych, wiejskich cmentarzy tego wyznania[3].

Dwujęzyczność

To samo nazwisko na dwóch nagrobkach. Pisownia po lewej niemieckojęzyczna: Friedrich Günther (zm. 1954), a po prawej polskojęzyczna: Marte Ginter (zm. 1888)

Nagrobki

Na cmentarzu zachowały się liczne, w tym mocno zdobione, nagrobki, zarówno polsko-, jak i niemieckojęzyczne. Jerzy Bronisław Widerski, miejscowy działacz społeczny, umieścił w centrum nekropolii w latach 90. XX wieku krzyż upamiętniający udział Stawiszynian w powstaniu styczniowym[4]. Część nagrobków posiada wysoką wartość artystyczną[3].

Galeria

Widoki ogólne

  • Widok od bramy
    Widok od bramy
  • Krzyż 1863
    Krzyż 1863
  • Część północna
    Część północna

Nagrobki

  • Obelisk Rüdigierów
    Obelisk Rüdigierów
  • Grób Grimmów
    Grób Grimmów
  • Grób Tahnów
    Grób Tahnów

Przypisy

  1. ↑ a b c Polska Niezwykła, Stawiszyn. Cmentarz ewangelicki
  2. ↑ Kalisz.pl. Historia społeczności ewangelickiej w Kaliszu. [dostęp 2016-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-26)].
  3. ↑ a b Piotr Basiński, Puszcza Pyzdrska, mapa 1:55.000 z treścią krajoznawczą, Artem, Pyzdry, 2011, ISBN 978-83-913969-8-8
  4. ↑ Gmina i Miasto Stawiszyn, Pan Jerzy Bronisław Widerski