Cmentarz Žale

Cmentarz Žale
Centralno pokopališče Žale
Zabytek: nr rej. 14 625
Ilustracja
Budynki projektu Plečnika
Państwo

 Słowenia

Miejscowość

Lublana

Powierzchnia cmentarza

375 000

Liczba grobów

150 000

Liczba kwater cmentarnych

1906

Położenie na mapie Słowenii
Mapa konturowa Słowenii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz Žale”
Ziemia46°04′02,84″N 14°31′42,32″E/46,067456 14,528422
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz Žale – cmentarz w dzielnicy Bežigrad w Lublanie założony w 1906 roku.

Historia

W 1906 roku cmentarz został ogrodzony, doprowadzono do niego linię tramwajową i zbudowano kaplicę św. Krzyża[1]. Ponieważ cmentarz nie miał kostnicy ani domu pogrzebowego, zarządca starał się o jego budowę. W 1936 roku rada miasta wyraziła zgodę na inwestycję. Pierwszy plan przygotował Ivo Spinčič, ale z powodu zbyt wysokich kosztów nie został on zaakceptowany. Rada zwróciła się do Jože Plečnika z prośbą o przygotowanie nowego projektu. Po publicznej dyskusji 13 października 1938 roku został on zaakceptowany. Budowa trwała dwa lata i 7 lipca 1940 roku budynki zostały otwarte[2]. W 1979 roku budynki zostały opuszczone, a zarząd przeniósł się do nowej siedziby. Dopiero w 1990 roku podjęto decyzję o renowacji budynków[3]. W latach 80. XX wieku Marko Mušič zaprojektował cmentarz Nowe Žale (sektor D). Został on otwarty w 1989 roku[4]. W 2002 roku cmentarz dołączył do Europejskiego Szlaku Cmentarzy[5]. Podczas spotkania 25 stycznia 2007 roku w Madrycie Komitet Dziedzictwa Europejskiego przyznał cmentarzowi znak dziedzictwa europejskiego[6][7]. Dekretem z 17 czerwca 2009 roku cmentarz został uznany za zabytek kultury o znaczeniu krajowym (nr 14625). Ochronie podlega Ogród Wszystkich Świętych, który powstał w latach 1937–1940 według projektu Jože Plečnika[8]. Słowenia stara się o wpisanie go na listę światowego dziedzictwa UNESCO[9].

Obiekty

  • Kompleks budynków nazwany przez Plečnika Świętym Gajem[10], obecnie nazywany Ogrodem Wszystkich Świętych[11], pełniący funkcję domu przedpogrzebowego. W skład zespołu wchodzą:
    • brama z przejściem w formie łuku zwieńczonego podwójnym posągiem Chrystusa i Matki Bożej Opiekunki, według Plečnika będąca symbolem przejścia ze świata żywych do świata umarłych[10]. Brama ujęta jest w symetryczne, dwukondygnacyjne kolumnady, do których przylegają budynki administracyjne,
    • Kaplica Wszystkich Świętych (główna kaplica cmentarna) umieszczona na osi bramy, wybudowana na planie wydłużonego prostokąta, Nisze, w których umieszczone są okna, nawiązują symbolicznie do ścian kolumbarium[10],
    • 14 kaplic pogrzebowych zróżnicowanych architektonicznie, nawiązujących wezwaniami do kościołów Lublany. Jedna z nich pod wezwaniem Adama i Ewy dedykowana jest niewierzącym i wyznawcom innych religii[10],
    • budynek stolarni (warsztatów) posiada elewacje wykończone cegłami i kamieniami – dla odróżnienia od pozostałych obiektów w kompleksie, pokrytych białymi tynkami. Dodatkowo ozdabiają go malowane dekoracje figuralne wykonane przez Slavko Pengova[12]. W scenach biblijnych przedstawił on Plečnika (w scenie przedstawiającej połów) i ówczesnego burmistrza Juro Adlešiča (w scenie rozmnożenia chleba)[13].

Przetarg na budowę kompleksu wygrał Emil Tomažič. Przy opracowaniu planów Plečnikowi pomagał Vlasto Kopač, wtedy student. W latach 90. XX wieku powierzono mu restaurację budynków.

  • Ossuarium – pomnik ofiar I wojny światowej (sektor A). Budynek zaprojektowany przez ucznia Plečnika Edo Ravnikara. Cylindryczny budynek został otwarty w grudniu 1939 roku. W 1985 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków[14].
  • Austriacki cmentarz wojskowy (sektor B) – na cmentarzu znajduje się 275 grobów żołnierzy austriackich, którzy zginęli podczas II wojny światowej i zostali tu pochowani. W 1962 roku został wzniesiony pomnik. Składa się on z 2 części: kamiennego sześcianu, na którym umieszczono wokół austriackiego orła 9 herbów austriackich prowincji oraz stojącej przed nim figury z brązu autorstwa Wolfganga Skaly. Wyrzeźbił on postać nagiego młodego mężczyzny, który wznosi ponad głową złamany miecz[15].
  • Włoski cmentarz wojskowy (sektor B) – obok cmentarza austriackiego znajduje się cmentarz z okresu I wojny światowej, na którym pochowano 1176 żołnierzy włoskich[16].

Nazwa

Nazwa nawiązuje do starosłowiańskiego słowa „žale” oznaczającego cmentarz[17].

Pochowani na cmentarzu

Cmentarz ma 375 000 m². Zostało na nim pochowanych ponad 150 000 osób. Około 2000 to znani słoweńscy poeci, pisarze, rzeźbiarze, malarze, kompozytorzy, architekci, aktorzy, inżynierowie, politycy i sportowcy[18][9]. Między innymi znajdą się tam groby:

Przypisy

  1. ↑ Žale – ogród wszystkich świętych [online], Dziennik Polski, 31 października 2009 [dostęp 2020-03-21] (pol.).
  2. ↑ Zgodovina podjetja – Žale [online], www.zale.si [dostęp 2020-03-21].
  3. ↑ Architecture – Žale [online], www.zale.si [dostęp 2020-03-21] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-28].
  4. ↑ Žale Cemetery [online] [dostęp 2020-03-21].
  5. ↑ Monumental park Žale [online], cemeteriesroute.eu [dostęp 2020-03-21].
  6. ↑ Znak »Evropska dediščina« Plečnikovim Žalam [online], www.ljubljana.si [dostęp 2020-03-21] (słoweń.).
  7. ↑ Bartłomiej Sury, Znak Dziedzictwa Europejskiego jako narzędzie konstruowania dziedzictwa, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” (14), 2014, s. 64.
  8. ↑ Odlok o razglasitvi del arhitekta Jožeta Plečnika v Ljubljani za kulturne spomenike državnega pomena [online], www.uradni-list.si [dostęp 2020-03-22].
  9. ↑ a b Vodeni ogledi po pokopališču Žale [online], www.ljubljana.si [dostęp 2020-03-22] (słoweń.).
  10. ↑ a b c d Łukasz Galusek, Monika Rydygier, Jože Plečnik architekt i wizjoner / architect and visionary1872-1957, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2006, s. 322–324, ISBN 83-89273-41-1, OCLC 439684284.
  11. ↑ Plečnikove Žale – Dedi [online], www.dedi.si [dostęp 2020-03-22].
  12. ↑ Žale Cemetery [online], www.visitljubljana.com [dostęp 2020-03-22] (ang.).
  13. ↑ Ana Lavrič, Slovansko-slovenska panteona Slavka Pengova in Toneta Kralja v Ljubljani, „Acta Historiae Artis Slovenica” (22/2), 2017, s. 76.
  14. ↑ Ossuary [online], cemeteriesroute.eu [dostęp 2020-03-22].
  15. ↑ Austrian military cemetery [online], cemeteriesroute.eu [dostęp 2020-03-22].
  16. ↑ Italian military cemetery [online], cemeteriesroute.eu [dostęp 2020-03-22].
  17. ↑ Archiweb – Žale Cemetery [online], www.archiweb.cz [dostęp 2020-03-21] (ang.).
  18. ↑ Žale Cemetery, Ljubljana – One The Most Beautiful In Europe [online], www.renegadetravels.com [dostęp 2020-03-21].
  19. ↑ Fran Albreht. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  20. ↑ Vera Albreht. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  21. ↑ a b c d e f g h i j k l m Kulturno pomembna evropska pokopališča – ljubljanske Žale [online], Zavod Pogreb ni tabu [dostęp 2020-03-22] (słoweń.).
  22. ↑ Katja Boh. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  23. ↑ Davorin Jenko. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  24. ↑ Ivana Kobilca [online], cemeteriesroute.eu [dostęp 2020-03-22].
  25. ↑ Edvard Kocbek. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  26. ↑ Josip Murn – Aleksandrov [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  27. ↑ akademik Anton Peterlin. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  28. ↑ akademik Leonid Pitamic. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  29. ↑ Jože Plečnik [online], cemeteriesroute.eu [dostęp 2020-03-22].
  30. ↑ Dominik Smole. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  31. ↑ akademik Milan Vidmar. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  32. ↑ Angela Vode. Slovenski grobovi [online], www.najdigrob.si [dostęp 2020-03-22].
  33. ↑ Gregor Žerjav [online] [dostęp 2020-03-22].

Read other articles:

90482 Orcus

Orcus Penemuan[1]Ditemukan olehM. Brown,C. Trujillo,D. RabinowitzTanggal penemuan17 Februari 2004PenamaanPenamaan90482 OrcusPelafalan[ˈɔrkəs] OR-kəs,bahasa Latin: OrcusNama alternatif2004 DWKategori planet minorPlutino[2][3]kandidat PlutoidCiri-ciri orbit[1]Epos 30 November 2008 (hari Julian 2 454 800)Aphelion7 188,17 Gm (48,05 SA)Perihelion4 535,80 Gm (30,32 SA)Sumbu semimayor5 862,44 Gm (39,188 SA)Eksentrisitas0...

 

Foundation Stone

Rock at centre of the Dome of the Rock shrine For other uses, see Cornerstone (disambiguation). The Foundation Stone in the floor of the Dome of the Rock shrine in Jerusalem. The round hole at upper left penetrates to a small cave, known as the Well of Souls, below. The cage-like structure just beyond the hole covers the stairway entrance to the cave (south is towards the top of the image). The bottom of the Foundation Stone, photo taken from the Well of Souls The Foundation Stone (Hebrew: א...

 

Kapal penjelajah Jepang Suzuya (1934)

Untuk kapal lain dengan nama serupa, lihat Kapal penjelajah Jepang Suzuya. Suzuya mengarungi lautan. Sejarah Kekaisaran Jepang Nama SuzuyaAsal nama Sungai Suzuya di KarafutoDipesan 1931 (Tahun Fiskal)Pembangun Arsenal Angkatan Laut YokosukaBiaya 24.833.950 YenPasang lunas 11 Desember 1933Diluncurkan 20 November 1934Mulai berlayar 31 Oktober 1937[1]Dicoret 20 Desember 1944Nasib Tenggelam pada 25 Oktober 1944 di Pertempuran Samar 11°45.2′N 126°11.2′E / 11.7533°N 1...

Dux Osrhoenae

Dux OsrhoenaeIl fronte orientale dell'impero romano, lungo l'alto Eufrate, ai tempi della Notitia dignitatum (fine IV secolo). Descrizione generaleAttivafine IV secolo - V secolo NazioneImpero romano Tipocomandante di un tratto di limes orientale Guarnigione/QGcastra stativa in epoca imperiale PatronoMarte dio della guerra Voci su unità militari presenti su Wikipedia Il Dux Osrhoenae era il comandante di truppe limitanee di un settore del limes orientale, nella diocesi d'Oriente della Osroen...

 

Человек прямоходящий

† Человек прямоходящий Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:Синапсиды�...

 

Peyton Stearns

Peyton StearnsStearns di AS Terbuka 2018Kebangsaan Amerika SerikatLahir8 Oktober 2001 (umur 22)Cincinnati, OhioTinggi173 cm (5 ft 8 in)Memulai pro2022KampusUniversitas TexasPelatihGabriel TrifuTotal hadiahUS$ 295,173TunggalRekor (M–K)113–66 (63.13%)Gelar5 ITFPeringkat tertinggiNo. 89 (10 April 2023)Peringkat saat iniNo. 89 (10 April 2023)Hasil terbaik di Grand Slam (tunggal)AS Terbuka1R (2022)GandaRekor (M–K)29–26 (52.73%)Gelar2 ITFPeringkat tertinggiNo. 196 (...

祖基菲里阿末

这是马来族人名，“阿末”是父名，不是姓氏，提及此人时应以其自身的名“祖基菲里”为主。 尊敬的拿督斯里哈芝祖基菲里·阿末Dzulkefly bin Ahmad国会议员、DGSM博士 马来西亚卫生部部长现任就任日期2023年12月12日君主最高元首苏丹阿都拉最高元首苏丹依布拉欣·依斯迈首相安华·依布拉欣副职卡尼斯曼（英语：Lukanisman Awang Sauni）前任扎丽哈·慕斯达法任期2018年5月21日—2...

 

ヨハネス12世 (ローマ教皇)

ヨハネス12世 第130代 ローマ教皇 教皇就任 955年12月16日教皇離任 964年5月14日先代 アガペトゥス2世次代 レオ8世個人情報出生 937年スポレート公国（中部イタリア）スポレート死去 964年5月14日 教皇領、ローマ原国籍 スポレート公国親 父アルベリーコ2世（スポレート公）、母アルダその他のヨハネステンプレートを表示 ヨハネス12世（Ioannes XII、937年 - 964年5月14日）は、ロ...

 

Ubuntu philosophy

Southern African philosophy This article is about a philosophical concept. For other uses, see Ubuntu (disambiguation). This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs attention from an expert in Linguistics. The specific problem is: need help on language table. WikiProject Linguistics may be able to help recruit an expert. (January 2021) This article should specify the...

Sumak

Sumak Buah sumac pada musim gugur Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Plantae (tanpa takson): Angiospermae (tanpa takson): Eudikotil (tanpa takson): Rosid Ordo: Sapindales Famili: Anacardiaceae Subfamili: Anacardioideae Genus: Rhus (syn. Searsia)L.[1] Spesies tipe Rhus coriariaL.[2] Species Sekitar 35 spesies; lihat teks Sumak (Asiria: ܣܘܼܡܵܩܵܐ Sumaq, /ˈsjuːmæk/, /ˈʃuːmæk/ atau /ˈsuːmæk/; juga disebut sumach) adalah salah satu dari sekitar 35 spesies dari tumb...

 

1784 in the United States

List of events ← 1783 1782 1781 1784 in the United States → 1785 1786 1787 Decades: 1770s 1780s 1790s 1800s See also: History of the United States (1776–1789) Timeline of the American Revolution List of years in the United States 1784 in the United States1784 in U.S. states States Connecticut Delaware Georgia Maryland Massachusetts New Hampshire New Jersey New York North Carolina Pennsylvania Rhode Island South Carolina Virginia List of years in the United States by state or ter...

 

1994 Bristol City Council election

1994 UK local government election This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: 1994 Bristol City Council election – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2020) (Learn how and when to remove this message) 1994 Bristol City Council election ← 1992 5 May 1994 1995 → 23 of 6...

The Bronx Zoo (book)

Book by Peter Golenbock The Bronx Zoo: The Astonishing Inside Story of the 1978 World Champion New York Yankees First editionAuthorSparky Lyle, Peter GolenbockLanguageEnglishSubjectbaseballGenreautobiographyPublisherCrown PublishersPublication date1979 (1979)Publication placeUnited StatesMedia typePrint (Hardcover)Pages248 (first edition)ISBN0-517-53726-5 The Bronx Zoo: The Astonishing Inside Story of the 1978 World Champion New York Yankees is a nonfiction book written by former Ma...

 

History of longitude

Record of humanity's attempts to find east-west position on Earth Monuments of International Longitude Determination at Sheshan Observatory, Shanghai The history of longitude describes the centuries-long effort by astronomers, cartographers and navigators to discover a means of determining the longitude of any given place on Earth. The measurement of longitude is important to both cartography and navigation. In particular, for safe ocean navigation, knowledge of both latitude and longitude is...

 

2013 German Indoor Athletics Championships

International athletics championship event2013 German Indoor Athletics ChampionshipsThe host stadiumEdition60thDates23–24 FebruaryHost cityDortmundVenueHelmut-Körnig-HalleEvents26+5← 2012 2014 → The 2013 German Indoor Athletics Championships (German: Deutsche Leichtathletik-Hallenmeisterschaften 2013) was the 60th edition of the national championship in indoor track and field for Germany. It was held on 23–24 February at the Helmut-Körnig-Halle in Dortmund. A total of 26 eve...

Delirious Hem

1995 painting by Ellen Gallagher Delirious HemArtistEllen GallagherYear1995MediumGraphite and colored pencil on papers, mounted on canvasDimensions213.4 cm × 183.5 cm (84.0 in × 72.2 in)LocationMetropolitan Museum of Art, New York City Delirious Hem is a 1995 painting by Ellen Gallagher. It is in the collection of the Metropolitan Museum of Art (the Met) in New York, New York in the United States. Description A part of Gallagher's first major body o...

 

نادي جلولاء

نادي جلولاء البلد العراق  الطقم الرسمي الطقم الأساسي الطقم الاحتياطي تعديل مصدري - تعديل   نادي جلولاء الرياضي هو فريق كرة قدم عراقي مقره في جلولاء، ديالى، يلعب في الدوري العراقي الدرجة الثانية.[1][2][3][4][5][6][7] التاريخ الإداري نجم عبد عواد ع�...

 

Regioni del Kazakistan

Regioni del Kazakistan Le regioni del Kazakistan (sing. oblysy, pl. oblystar) sono la suddivisione territoriale di primo livello del Paese e sono pari a 17; ad esse sono equiordinate tre città autonome: Almaty, Astana e Baıqońyr. Le regioni di Abaj, Zhetisu e Ūlytau sono state istituite l'8 giugno 2022. Ciascuna regione si suddivide ulteriormente in distretti (aýdan). Indice 1 Lista 1.1 Città autonome 2 Voci correlate 3 Altri progetti 4 Collegamenti esterni Lista Localizzazione Stemma R...

بيتر فانسيلي

بيتر فانسيلي معلومات شخصية الميلاد 26 نوفمبر 1973 (العمر 50 سنة)نيويورك الإقامة كوينز  مواطنة الولايات المتحدة  الزوجة جيني جارث (2001–2013)  العشير جيمي ألكسندر  الحياة العملية الأدوار المهمة كارلايل (الشفق) المدرسة الأم مدرسة تيش العليا للفنون  المهنة ممثل،  ومنت...

 

Crash Bandicoot 4: It's About Time

2020 video game Crash Bandicoot 4 redirects here. For the fourth video game in the Crash Bandicoot series, see Crash Bandicoot: The Wrath of Cortex. 2020 video gameCrash Bandicoot 4: It's About TimeDeveloper(s)Toys for Bob[a]Publisher(s)ActivisionDirector(s)Dan NeilProducer(s)Matt CopelandMaria RosseauLouis StuddertScot TumlinDesigner(s)Toby SchadtProgrammer(s)Brent Gumns HostrawserArtist(s)Amber LongJosh NadelbergWriter(s)Mandy BenanavComposer(s)Walter MairSeriesCrash BandicootEngine...