Chyżny (dopływ Jasiołki)

Chyżny
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Lokalizacja

Beskid Niski

Potok
Długość ok. 7,8 km
Źródło
Wysokość

ok. 700–710 m n.p.m

Ujście
Recypient Jasiołka
Miejsce

Jaśliska

Wysokość

432 m n.p.m.

Współrzędne

49°26′41,0″N 21°48′20,1″E/49,444722 21,805583

Położenie na mapie gminy Jaśliska
Mapa konturowa gminy Jaśliska, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego
Mapa konturowa powiatu krośnieńskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”

Chyżny (też: Hyżny) – niewielki potok w grupie Jawornika w Beskidzie Niskim, prawobrzeżny dopływ Jasiołki. Długość ok. 7,8 km.

Źródła na wysokości ok. 700–710 m n.p.m., na północnych stokach masywu Kanfiniarki i południowo-zachodnich Jawornika. Spływa początkowo w kierunku północno-zachodnim, a następnie zatacza szeroki łuk w lewo wokół góry Bania Szklarska i dalej płynie na południe. Poniżej nieistniejącej wsi Szklary robi dwa duże meandry, po czym na wysokości ok. 432 m n.p.m. na terenie Jaślisk uchodzi do Jasiołki.

Hydronim ten pochodzi od słowa chyża tj. chałupa (nazwa może oznaczać potok płynący między domami). Właściwy kształt graficzny nazwy powinien więc wyglądać „Chyżny”, a nie „Hyżny” lub „Hyżna”, jak oznaczono ten potok [na mapach][1]. Nazwa potoku wzmiankowana była już na początku XVI w.: w 1527 r. biskup przemyski Andrzej Krzycki wydał przywilej lokacyjny wsi Szklary nad potokiem zwanym Chyzne, pozwalając sołtysowi wybudować młyn z sadzawkami na tymże potoku. Z czasem nazwa zaczęła pojawiać się w formie Hyżny, początkowo na mapach wojskowych, później topograficznych (na mapie 1:50 000 z lat 70. XX w. dodatkowo zniekształcona do formy Wyżny[1]). Za nimi utrwalił się m.in. na mapach turystycznych[2][3], i w przewodnikach turystycznych[4]. Również aktualny „Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu” Instytutu Historii PAN podaje: „HYŻNY (1527 Chyzne) potok, prawy dopływ Jasiołki (...)”[5]. Nowsze mapy[6] wracają do formy Chyżny – zapewne w oparciu o wywód W. Krukara przytoczony wyżej.

Bibliografia

  • Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. Compass, Kraków 2004, ISBN 83-89165-54-6;
  • Krygowski Władysław: Beskid Niski, Pogórze Ciężkowickie (część wschodnia) i Pogórze Strzyżowsko-Dynowskie (część zachodnia), wyd. II poprawione i uzupełnione, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1977.

Przypisy

  1. ↑ a b Krukar Wojciech: Wybrane nazwy topograficzne na mapach Łemkowszczyzny wschodniej, w: "Magury" 92, s. 46, ISBN 83-85141-09-X
  2. ↑ Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:125 000, wyd. PPWK, Warszawa 1972
  3. ↑ Beskid Niski i Pogórze. Mapa turystyczna 1:125 000, wyd. PPWK, Warszawa 1979
  4. ↑ Krygowski W.: op. cit.
  5. ↑ “Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu” Sanok, część I, s. 164
  6. ↑ Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. Compass, op. cit.
Dopływy Jasiołki
Lewe
Prawe