Chris Austin Hadfield (ur. 29 sierpnia 1959 w Sarnii) – kanadyjski astronauta, który jako pierwszy Kanadyjczyk odbył spacer w przestrzeni kosmicznej. Emerytowany pilot wojskowy, pułkownik Królewskich Kanadyjskich Sił Lotniczych.
Wykształcenie, służba wojskowa i kariera astronauty
W kanadyjskich siłach zbrojnych od ukończenia liceum w 1978 roku. W 1982 roku ukończył Królewskie Kolegium Wojskowe Kanady z licencjatem z inżynierii mechanicznej. W 1983 roku ukończył z najlepszym wynikiem podstawowe szkolenie na odrzutowcach i rozpoczął szkolenie na pilota myśliwca w 410 Tactical Fighter Operational Training Squadron Kanadyjskich Królewskich Sił Powietrznych.
W maju 1992 roku ukończył University of Tennessee Space Institute z tytułem magistra.
W czerwcu tego samego roku został wybrany do grupy nowych czterech kanadyjskich kosmonautów.
Hadfield uczestniczył w dwóch lotach z udziałem wahadłowców: STS-74 w 1995 r. i STS-100 w 2001 r. oraz pełnił funkcję komunikatora.
Biorąc udział w misji STS-74 na stację kosmiczną Mir został jedynym Kanadyjczykiem w historii na pokładzie rosyjskiej stacji kosmicznej i pierwszym Kanadyjczykiem operującym Canadarm na orbicie. W trakcie misji STS-100 na MSK wykonał dwa wyjścia w otwartą przestrzeń kosmiczną, zostając pierwszym Kanadyjczykiem na spacerze kosmicznym.
W 2003 roku po 25 latach służby wojskowej przeszedł na emeryturę w siłach powietrznych, zostając kosmonautą cywilnym. 10-23 maja 2010 dowodził 14. misją podwodną NEEMO (NASA Extreme Environment Mission Operations) realizowanej przez NASA i NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration), gdzie brał udział m.in. jego przyszły partner w kosmosie Thomas Marshburn.
19 grudnia 2012 Sojuz TMA-07M wyniósł go na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) jako członka Ekspedycji 34. i 35. Przybył na stację 21 grudnia, zgodnie z planem[1]. Jest pierwszym Kanadyjczykiem, który pełnił funkcję dowódcy Stacji. 14 maja 2013 nad ranem czasu polskiego powrócił na Ziemię w kapsule statku Sojuz wraz z dwoma innymi członkami załogi ISS.
Miesiąc po powrocie ogłosił odejście z Kanadyjskiej Agencji Kosmicznej na emeryturę 3 lipca 2013.
Podczas pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Hadfield wykonał kilka teledysków publikowanych w serwisie YouTube, w tym cover utworu Davida Bowie, Space Oddity.
Prowadzi twittowy magazyn pt. „Jak żyją astronauci w kosmosie”, w którym odsłania tajniki życia w stacji orbitalnej.
W 2013 roku opublikował wspomnienia, An Astronaut's Guide to Life on Earth.
W 2016 roku Wydawnictwo JAK wydało książkę Kosmiczny poradnik życia na Ziemi ISBN 978-83-240-2571-8
Wykaz lotów
| Loty kosmiczne, w których uczestniczył Chris Austin Hadfield
|
| №
|
Cel
|
Data startu
|
Statek kosmiczny
|
Data lądowania
|
Statek kosmiczny
|
Funkcja
|
Czas trwania
|
| 1
|
Stacja Mir
|
12 listopada 1995
|
STS-74
Atlantis F-15
|
20 listopada 1995
|
STS-74
Atlantis F-15
|
Specjalista misji 1 (MS-1)
|
8 dni 4 godziny 30 minut i 44 sekundy
|
| 2
|
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna
|
19 kwietnia 2001
|
STS-100
Endeavour
F-16
|
1 maja 2001
|
STS-100
Endeavour
F-16
|
Specjalista misji 1 (MS-1)
|
11 dni 21 godzin 30 minut
|
| 3
|
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna
|
19 grudnia 2012 12:12:36 UTC
|
Sojuz TMA-07M
|
14 maja 2013 02:31 UTC
|
Sojuz TMA-07M
|
Inżynier pokładowy 4, Dowódca wyprawy
|
145 dni 14 godzin 19 minut
|
| Łączny czas spędzony w kosmosie — 165 dni 16 godzin 21 minut.
|
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
