Choroba Dariera

keratosis follicularis
Klasyfikacje
ICD-10	Q82.8

Choroba Dariera (choroba Dariera-White’a, łac. keratosis follicularis, dyskeratosis follicularis, ang. Darier-White disease, Darier’s disease, DAR, DD) – genetycznie uwarunkowana choroba skóry, spowodowana zaburzeniem rogowacenia w obrębie mieszków włosowych i poza nimi. Zmiany dotyczą skóry, paznokci i błon śluzowych. W części przypadków obrazowi klinicznemu choroby towarzyszą zaburzenia rozwojowe.

U podłoża choroby Dariera leży mutacja genu ATP2A2, kodującego znajdującą się w retikulum endoplazmatycznym pompę wapniową – ATP-azę SERCA2. Białko to utrzymuje poziom jonów wapnia w keratynocytach, od czego zależy funkcjonowanie połączeń desmosomalnych i różnicowanie keratynocytów. Rezultatem mutacji jest dysfunkcja połączeń desmosomalnych i akantoliza.

Choroba jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący. Nieco częściej występuje u mężczyzn.

Zmiany skórne mają charakter drobnych, brodawkowatych, brunatnej barwy grudek, zajmujących okolice łojotokowe (tj. głowę, czoło, tułów) oraz okolice zgięciowe. Grudki mają tendencję do łączenia się i zlewania z tworzeniem blaszek. Niekiedy pojawiają się wykwity pęcherzykowe (odmiana pęcherzykowa choroby Dariera). Na kończynach dolnych występują przerosłe, bujające zmiany skórne; na grzbietach dłoni wykwity przypominają płaskie brodawki. W okolicy ujść gruczołów potowych na dłoniach i stopach występują charakterystyczne drobne wgłębienia (ang. pits). Zajęte są również paznokcie i błony śluzowe. Z objawów podmiotowych może wystąpić świąd, rzadko nasilony.

Choroba towarzyszy choremu przez całe życie; w znacznym stopniu pogarsza jakość życia stanowiąc poważny defekt kosmetyczny, wiąże się też ze zwiększonym ryzykiem nawrotowych bakteryjnych i wirusowych infekcji skóry. Nierzadkie jest współistnienie zaburzeń rozwojowych u chorych z chorobą Dariera: upośledzenia umysłowego, hipogonadyzmu, torbieli kostnych.

Typowymi cechami w obrazie mikroskopowym bioptatu skóry chorego są:

• akantoliza, prowadząca do utworzenia szczelin ponad warstwą podstawna naskórka (dno szczelin stanowią brodawki skórne pokryte jedną warstwą keratynocytów warstwy podstawnej, sklepienie szczeliny stanowi gruba warstwa keratynocytów);
• hiperkeratoza, polegająca na zwiększeniu grubości naskórka;
• dyskeratoza, dająca obraz charakterystycznych ciałek okrągłych (fr. corps ronds), będącymi keratynocytami warstwy kolczystej, ziarnistej i rogowej, z piknotycznym jądrem komórkowym i wąskim zasadochłonnym pasmem cytoplazmy na obwodzie, oraz ziaren (grains), keratynocytów z wydłużonymi jądrami spotykanych głównie w obrębie warstwy rogowej i w szczelinach akantolitycznych.

• Choroba Haileya-Haileya (morbus Hailey-Hailey)
• Wyprysk łojotokowy (eczema seborrhoicum).

Profilaktyka polega na unikaniu promieniowania ultrafioletowego, które nasila zmiany skórne. W przypadku silnego świądu stosuje się hydroksyzynę. W leczeniu stosuje się retinoidy (Tigason, Acitretin), jednak po osiągnięciu poprawy i odstawieniu leków występują nawroty. Wadą jest też wysoki koszt terapii.

• Objaw Dariera

• Magdalena Lange, Jadwiga Roszkiewicz, Bogusław Nedoszytko Choroba Dariera, rogowacenie mieszkowe dyskeratotyczne – studium kliniczne. Przegląd Dermatologiczny 5 (2006).
• Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Warszawa: PZWL, 2005. ISBN 83-200-3367-5. Brak numerów stron w książce
• GernotG. Rassner GernotG., Dermatologia. Podręcznik i atlas, WojciechW. Silny (tłum.), Wrocław: Urban & Partner, 1994, ISBN 83-85842-25-X, ISBN 3-541-08374-3, OCLC 749381926 . Brak numerów stron w książce
• Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała Patologia znaczy słowo o chorobie. T. 2. Wydawnictwo Polskiej Akademii Umiejętności, Kraków 2003. ISBN 83-88857-65-7.

• DARIER-WHITE DISEASE; DAR w bazie Online Mendelian Inheritance in Man (ang.)
• Artykuł na stronie New Zealand Dermatological Society (ang.)
• Artykuł z eMedicine (ang.)
• Darier’s disease w bazie Who Named It (ang.)