Chiloschista

Chiloschista
Ilustracja
Chiloschista usneoides
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

epidendronowe

Rodzaj

Chiloschista

Nazwa systematyczna
Chiloschista Lindl.
Edwards's Bot. Reg. 18: ad t. 1522. 1 Sep 1832[3]
Typ nomenklatoryczny

C. usneoides (D. Don) Lindl.[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiat Chiloschista parishii f. flava

Chiloschista – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Obejmuje około 28 gatunków[4][5]. Rośliny te występują w Azji Południowo-Wschodniej (od Indii po Chiny), poprzez Archipelag Malajski sięgają do północnej Australii i wysp Oceanii (Palau i Fidżi)[5][6]. W większości są epifitami rosnącymi na drzewach w lasach nadmorskich (także w namorzynach), na terenach nizinnych, w tym zabagnionych, po lasy górskie do 2000 m n.p.m. C. usneoides poza zasiedlaniem drzew notowany był także jako litofit – rosnący na skałach w lasach dębowych w Bhutanie. Funkcję asymilacyjną pełnią zwykle korzenie[6].

Rośliny z tego rodzaju nie mają udokumentowanego znaczenia użytkowego, poza tym, że bywają czasem uprawiane jako rośliny ozdobne[6]. Objęte są przy tym ograniczeniami handlu wynikającymi z ujęcia w załączniku II do Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES)[7]. Różne gatunki mają różne wymagania cieplne, z reguły jednak duże odnośnie do wilgotności i dostępu do światła[6].

Naukowa nazwa rodzajowa utworzona została z greckich słów cheilos znaczącego „warga” i chistos znaczącego „rozcięty, rozwidlony”. Nadana została tym roślinom z powodu budowy warżki[6].

Morfologia

Pokrój
Byliny o wzroście monopodialnym[8]. Rośliny poza kwitnieniem nie wytwarzają łodygi i zwykle też są bezlistne[6][8].
Liście
Trwałe obserwowano tylko u C. godefroyana. Jeśli się rozwijają, mają kształt językowaty do podługowato-eliptycznego, na końcu są nieco asymetryczne – nierówno słabo zaostrzone lub wycięte, czasem nieco sierpowato wygięte[6].
Korzenie
Pełnią funkcję asymilacyjną – są zielone, mniej lub bardziej spłaszczone (od nieco zaokrąglonych do taśmowatych). Welamenu brak lub obecny (wówczas o grubości sięgającej trzech warstw komórek). U niektórych gatunków korzenie pokryte są włoskami (C. lunifera i C. parishii)[6].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostan groniasty, rzadziej wiechowaty, zwisający lub wzniesiony, nagi lub nieco szczeciniasto owłosiony. Kwiaty odwrócone, wsparte jajowato-lancetowatą przysadką, wonne i krótkotrwałe. Listki okwiatu wolne, podobodnej długości, koloru białego do żółtego, czasem czerwono plamkowane. Warżka zwężona u nasady, trójłatkowa, z łatką środkową woreczkowato rozdętą, od zewnątrz często z rowkiem, rzadko także wyciętą na szczycie. Boczne łatki prosto wzniesione. Prętosłup półwalcowaty, pyłkowiny cztery[6].
  • Chiloschista trudelii
    Chiloschista trudelii
  • Chiloschista segawae
    Chiloschista segawae
  • Chiloschista parishii
    Chiloschista parishii
  • Chiloschista lunifera
    Chiloschista lunifera

Systematyka

Rodzaj klasyfikowany jest do podplemienia Angraecinae w plemieniu Vandeae, podrodzina epidendronowe (Epidendroideae), rodzina storczykowate (Orchidaceae)[7][6][4]. W obrębie podplemienia pozycja (relacje filogenetyczne) rodzaju jest niejasna, najwyraźniej jednak dość izolowana[6][9].

Wykaz gatunków[5][10]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-05] (ang.).
  3. ↑ a b Chiloschista. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-05].
  4. ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 193, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  5. ↑ a b c Chiloschista Lindl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. kew. [dostęp 2020-01-05].
  6. ↑ a b c d e f g h i j k Alec M. Pridgeon, Phillip J. Cribb, Mark W. Chase, Finn N. Rasmussen (red.): Genera Orchidacearum Volume 6 Epidendroideae (Part Three). Oxford: Oxford University Press, 2014, s. 152-156. ISBN 978-0-19-964651-7.
  7. ↑ a b Taxon: Chiloschista spp.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-01-05].
  8. ↑ a b Xinqi Chen, Jeffrey J. Wood: Chiloschista Lindley. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-05].
  9. ↑ Chiloschista. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-06-13].
  10. ↑ Chiloschista. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-06-13].