Centralny Fundusz Rozwoju Nauki i Techniki – instrument finansowy mający na celu wspierać rozwój prac naukowych i przyspieszać wdrażanie postępu naukowo-technicznego.

Na podstawie ustawy z 1985 r. o centralnych funduszach rozwoju nauki i techniki powstał Fundusz^[1].

Centralny Fundusz Prac Badawczych i Rozwojowych przeznaczony był na finansowanie prac z zakresu nauki i postępu technicznego o podstawowym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju.

Prezydium Komitetu do Spraw Nauki i Postępu Technicznego wydzielała część funduszu na:

• nagrody za szczególne osiągnięcia w dziedzinie nauki i wdrażania, postępu naukowo-technicznego,
• stypendia na rozwiązywanie zadań badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej.
• Centralny Fundusz Wspomagania Wdrożeń przeznaczony był na dofinansowanie przedsięwzięć wdrożeniowych o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej, a także na udziały Skarbu Państwa w przedsiębiorstwach mieszanych lub spółkach handlowych będących jednostkami innowacyjnymi oraz na dochody Funduszu Zmian Strukturalnych w Przemyśle.

Gospodarkę Funduszem prowadzono na podstawie rocznych planów tego Funduszu, uchwalanych przez Sejm. Projekty rocznych planów Funduszu przedstawiała do uchwalenia Sejmowi Rada Ministrów wraz z projektem budżetu Państwa. Rada Ministrów przedstawiała Sejmowi corocznie sprawozdanie z gospodarki środkami Funduszu wraz z rocznym sprawozdaniem z wykonania budżetu Państwa.

Dochodami Funduszu były:

• dotacje z budżetu centralnego,
• wpłaty przedsiębiorstw państwowych, przedsiębiorstw mieszanych,
• wpłaty spółek handlowych, w których Skarb Państwa albo jednostki gospodarki uspołecznionej posiadają udział wynoszący ponad 50% kapitału zakładowego,
• inne wpływy określane w odrębnych przepisach.

Środki Funduszu dzieliły się na:

• Centralny Fundusz Prac Badawczych i Rozwojowych,
• Centralny Fundusz Wspomagania Wdrożeń.

Podziału środków Funduszu dokonywała corocznie Rada Ministrów na wniosek Komitetu do Spraw Nauki i Postępu Technicznego przy Radzie Ministrów. Rada Ministrów określała równocześnie wysokość środków Centralnego Funduszu Wspomagania Wdrożeń podlegających przekazaniu na dochody Funduszu Zmian Strukturalnych w Przemyśle.

Środkami przydzielonymi na poszczególne cele i zadania gospodarowali:

• w odniesieniu do środków Centralnego Funduszu Prac Badawczych i Rozwojowych ministrowie (kierownicy urzędów centralnych) oraz Sekretarz Naukowy Polskiej Akademii Nauk,
• w odniesieniu do środków Centralnego Funduszu Wspomagania Wdrożeń – Komitetu do Spraw Nauki i Postępu Technicznego.

Ogólny nadzór nad gospodarką środkami Funduszu sprawował kierownik Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń, który ponadto prowadził sprawy związane z gromadzeniem i podziałem środków Funduszu.

Natomiast Prezydium Komitet do Spraw Nauki i Postępu Technicznego przy Radzie Ministrów dokonywało oceny wyników realizacji programów badawczych i rozwojowych oraz działalności wdrożeniowej.

Na podstawie ustawy z 1990 r. o zniesieniu i likwidacji niektórych funduszy przeszedł w stan likwidacji Centralny Fundusz Rozwoju Nauki i Techniki^[2].