PROFILPELAJAR.COM

Carmen Laforet
Data i miejsce urodzenia	6 września 1921 ; Barcelona
Data i miejsce śmierci	28 lutego 2004 ; Madryt
Dziedzina sztuki	literatura
	Nagrody
	Premio Nadal
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Carmen Laforet (ur. 6 września 1921 w Barcelonie, zm. 28 lutego 2004 w Madrycie) – hiszpańska powieściopisarka i nowelistka, najbardziej znana z głośnej debiutanckiej powieści Złuda.

Życie i twórczość

Dzieciństwo i wczesną młodość spędziła w okresie wojny domowej na bezpiecznych Wyspach Kanaryjskich, gdzie kształciła się w Las Palmas. Po powrocie do Barcelony (1940) studiowała na tamtejszym uniwersytecie filozofię i literaturę. Następnie (1942) przeniosła się do Madrytu, gdzie studiowała prawo. W 1944 odniosła niespodziewanie wielki sukces literacki swą pierwszą powieścią Złuda, za którą przyznano jej Nagrodę im. Eugenio Nadala (Premio Nadal)^[1], a następnie (1948) Nagrodę im. J. Fastenratha (Premio Fastenrath) przyznaną przez Hiszpańską Akademię Królewską (Real Academia Española). Później okresowo zaniechała pracy literackiej poświęcając się sprawom rodzinnym po zawarciu związku małżeńskiego z dziennikarzem i krytykiem literackim Manuelem Cerezalesem (1946), z którym miała pięcioro dzieci.

Dopiero po kilkuletniej przerwie wydała powieść La isla y los demonios, której fabuła chronologicznie poprzedza akcję Złudy. W 1951 r. nawróciła się na katolicyzm, co znalazło odbicie w psychologicznym studium samonawrócenia religijnego – powieści La mujer nueva (Nowa kobieta), nagrodzonej dwukrotnie: Premio Menorca de Novela w 1955 r. i Premio Nacional de Literatura (tzw. Nagroda im. M. Cervantesa) w 1956. Nosiła się z zamiarem napisania trylogii Los tres pasos fuera del tiempo, z której jednak powstała tylko część pierwsza (La insolación)^[2].

W 1956 odwiedziła Stany Zjednoczone, czego następstwem był cykl szkiców z podróży oraz znajomość z emigracyjnym pisarzem Ramonem J. Senderem^[3], z którym łączyła ją bogata korespondencja^[4]. W 1967, po wydaniu jej pierwszej powieści w przekładzie polskim^[5], odbyła podróż do Polski w towarzystwie swej oddanej przyjaciółki Karoliny Babeckiej de Borrell (upamiętnionej w powieści Złuda w postaci Eny), publikując cykl oryginalnych reportaży z kraju „za żelazną kurtyną”^[6], w których interesująco ukazała obraz gomułkowskiego PRL. W późniejszych latach (zwłaszcza po rozwodzie w 1970 r.) znalazła się w trudnej sytuacji osobistej, coraz bardziej odsuwając się od życia towarzyskiego i publicznego, zrażona panującą wokół atmosferą i szarzyzną. Cierpiąc przez dwadzieścia końcowych lat życia na chorobę Alzheimera^[7], zmarła mając 82 lata w podmadryckiej miejscowości Majadahonda.

Była też autorką siedmiu nowel, 22 opowiadań, eseistycznych wspomnień z podróży i licznych reportaży oraz in. artykułów opublikowanych w krajowych czasopismach (m.in. w „La Actualidad Española”). Otworzyła długą listę hiszpańskich pisarek, których literacki dorobek zajmuje ważne miejsce we współczesnej literaturze kraju^[8]. Twórczość jej zaliczana jest do specyficznego powojennego stylu literatury hiszpańskiej, tzw. tremendyzmu.

Najważniejsze utwory

Nada (Złuda), 1944 – powieść
La isla y los demonios (Wyspa i demony), 1952 – powieść
La muerta, 1952 – zbiór opowiadań
El piano, 1952 – powieść
La llamada, 1954 – zbiór nowel
La mujer nueva (Nowa kobieta), 1955 – powieść
Un matrimonio (Małżeństwo), 1956 – powieść
La insolación^[9] (Udar słoneczny) 1963 – powieść
Gran Canaria, 1961 – esej o wyspie
Paralelo 35 (Równoleżnik 35), 1967 – dziennik podróży
La niña y otros relatos, 1970 – opowiadania
Mi primer viaje a USA (Moja pierwsza podróż do USA), 1981 – esej

Przypisy

↑ Nagroda przyznawana młodym talentom literackim, w Hiszpanii porównywalna znaczeniem z francuską Nagrodą Goncourtów.
↑ Część druga (Al volver la esquina) przesłana do cenzury w 1964, wycofana została przez autorkę i wydana dopiero pośmiertnie przez jej dzieci (2004); część trzecia (Jaque mate) nigdy nie została napisana.
↑ Ramón José Sender (1902-1982) – jeden z czołowych hiszpańskich pisarzy emigracyjnych o tendencji lewicowej, autor dziewięcioksiągu Crónica del alba (1942-66). Por. Beata Baczyńska, dz. cyt. poniżej, s. 468.
↑ 76 listów opublikowanych zostało dopiero przez córkę – Cristinę Cerezales pt. Puedo contrar contigo (2003).
↑ Złuda w tłumaczeniu Kaliny Wojciechowskiej, Państwowe Wydawnictwo "Iskry", Warszawa 1962; powtórne wydanie: "Świat Książki", Warszawa 2007.
↑ Wydane w całości przez "Iskry" w 2012 r. pt. Za żelazną kurtyną. Podróż do Polski w 1967 roku w tłumaczeniu Filipa Łobodzińskiego.
↑ Schyłkowy okres życia przedstawiła Cristina Cerezales w wydanym pośmiertnie tomie Música blanca (2009).
↑ B. Baczyńska, dz. cyt. poniżej, s. 475.
↑ Błędnie wymieniana też pt. La violación w wydaniu pośmiertnym 1963 (!) – por. Diccionario de literatura española (red. G. Bleiberg, J. Marías), Madrid 1972