Carl Bergmann (ur. 12 kwietnia 1821 w Ebersbach, zm. 16 sierpnia 1876 w Nowym Jorku)[1][2] – amerykański dyrygent i wiolonczelista niemieckiego pochodzenia.
Życiorys
Studiował u Adolfa Zimmermana w Żytawie i Adolfa Hessego we Wrocławiu[1]. Grał w różnych orkiestrach i zespołach we Wrocławiu, Warszawie, Wiedniu, Peszcie i Wenecji[1][3]. W 1849 wyemigrował do USA i wstąpił do Germania Musical Society – orkiestry koncertowej składającej się głównie z niemieckich imigrantów – gdzie był wiolonczelistą, a następnie dyrygentem do 1854[1][3]. W latach 1852–1854 dyrygował także koncertami Boston Handel and Haydn Society (H+H)[1].
Po rozwiązaniu w 1854 Germania Musical Society osiadł w Nowym Jorku i został członkiem Filharmonii Nowojorskiej[1][3]. 21 kwietnia 1855, w zastępstwie Theodore’a Eisfelda, dyrygował uwerturą do Tannhäusera Wagnera. Jego błyskotliwa interpretacja nowatorskiej ówcześnie muzyki odniosła sukces artystyczny, dzięki któremu Bergmann został pierwszym dyrygentem Filharmonii Nowojorskiej w sezonach 1855/1856 i 1858/1859[1][2]. W następnych latach Bergmann i Eisfeld wspólnie piastowali stanowisko dyrektora muzycznego i pierwszego dyrygenta, aż ten ostatni przeszedł na emeryturę w 1865. Odtąd Bergmann sam prowadził orkiestrę Filharmonii aż do marca 1876, kiedy to zły stan zdrowia zmusił go do rezygnacji[1][2].
Osiągnięcia
Do najznaczniejszych nowojorskich przedsięwzięć Bergmanna należała seria jedenastu koncertów wykonanych w 1856 przez jego orkiestrę, w tym amerykańskie prawykonania IV Symfonii Schumanna i Uwertury Le carnaval romain Berlioza[1]. 4 kwietnia 1859 poprowadził amerykańskie prawykonanie sceniczne opery Tannhäuser Wagnera w niemieckojęzycznym Stadttheater w Nowym Jorku[1][2]. Za jego dyrekcji w repertuarze Filharmonii Nowojorskiej regularnie rozbrzmiewała nowoczesna wówczas muzyka Liszta, Berlioza, Schumanna, Brahmsa, Czajkowskiego i Wagnera. W 1862 dał jedno z pierwszych amerykańskich wykonań Serenady A-dur Brahmsa, a w 1866 Preludium do Tristana i Izoldy Wagnera[2].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j H. WileyH.W. Hitchcock H. WileyH.W., JosephJ. Horowitz JosephJ., Bergmann, Carl, Oxford Music Online. Grove Music Online, 20 stycznia 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.02798, via Oxford University Press [dostęp 2021-03-06] (ang.).
- ↑ a b c d e Carl Bergmann [online], New York Philharmonic (ang.).
- ↑ a b c Frédéric LouisF.L. Ritter Frédéric LouisF.L., Music in America, Nowy Jork: Charles Scribner’s Sons, 1884, s. 348-350, Google Books (ang.).
