Wiek dojrzały 1899, praca o rozstaniu z RodinemTablica pamiątkowa poświęcona Camille Claudel przy 19 quai de Bourbon w Paryżu (ostatnie miejsce pobytu przed wywiezieniem do Ville-Evrard)Tablica pamiątkowa poświęcona Camille Claudel w Villeneuve sur Fère, Hauts-de-France
Przyszła na świat w Fère-en-Tardenois jako córka Louise-Athanaïse Cécile z domu Cerveaux i Louis-Prospera, archiwariusza hipotecznego[1]. Pierwszym dzieckiem Claudelów był Charles-Henri (urodzony w sierpniu 1863 r.), który zmarł po 16 dniach. Camille urodziła się w 1864 r. W 1866 r. urodziła się jej siostra Louise, ulubienica matki. W tym samym roku rodzina przeniosła się do Villeneuve sur Fère, gdzie urodził się jej brat, Paul Claudel, w przyszłości znany poeta i dyplomata[2]. Camille od dzieciństwa rzeźbiła[3].
Rzeźba jest jej gwałtowną namiętnością. Narzuca ją despotycznie wokół siebie, rodzinie, sąsiadom, nawet służbie[1].
Mathias Morhardt
Matka nie mogła zrozumieć pasji swojej najstarszej córki. Kiedy Camille miała 12 lat rodzina Claudel przeprowadziła się z Bar-le-Duc do Nogent-sur-Seine. W tym niewielkim miasteczku mieszkali dwaj znani rzeźbiarze: Alfred Boucher i Paul Dubois (od 1878 r. dyrektor École des Beaux-Arts w Paryżu). Alfred Boucher został jej pierwszym nauczycielem. Rzeźbiarz szybko dostrzegł talent młodej dziewczyny i polecił rodzicom, aby wysłali córkę do Paryża, aby tam mogła kształcić swój talent. W 1881 r. cała rodzina przeniosła się do stolicy Francji (z wyjątkiem ojca, który nie mógł dołączyć z powodów zawodowych). Camille zapisała się do Akademii Colarossi[4][1], jednej z kilku zaledwie szkół artystycznych dostępnych dla kobiet. Cały czas korekt udzielał jej Boucher, który w 1882 r. otrzymał stypendium Prix de Rome i wyjechał do Włoch, pozostawiając swoją uczennicę pod okiem Auguste’a Rodina. W 1883 r. Camille wynajęła pracownię przy 117 rue Notre-Dame-des-Champs, gdzie pracowała z innymi rzeźbiarkami (m.in. z Jessie Lipscomb). Około 1884 r. zaczęła pracować w pracowni Rodina. Pomagała przy dużym zamówieniu publicznym drzwiach do Muzeum Sztuk Dekoracyjnych Bramie piekieł, a także Mieszczanach z Calais. Rodin powierzał jej wykonywanie dłoni i stóp – jednych z najtrudniejszych elementów ciała ludzkiego.
Mathias Morhardt wspominał ją po latach:
(...) milczącą i sprawną, siedzącą na małym krzesełku. Prawie nie słuchającą długich rozmów toczonych wokół. Zajęta jedynie tym, co robi, ugniatała glinę i modelowała rękę lub nogę figurki stojącej przed nią[1].
Mathias Morhardt
Wkrótce Camille została kochanką Rodina, a ich romans trwał siedem lat[3]. Pragnęła z nim zostać, ale on nigdy nie opuścił Rose Beuret, która była jego byłą modelką, towarzyszką życia i matką ich syna (pod koniec życia wzięli ślub)[5]. Po rozstaniu z Rodinem w 1892 r. Camille zaczęła powoli popadać w depresję[3].
Od 1903 r. wystawiała swoje prace w Salonie Artystów Francuskich. Rzeźby Claudel były niezmiernie dynamiczne, wykonane na ogół w kamieniu i brązie. Octave Mirbeau pisał o niej „Rewolta przeciw naturze! Kobieta-geniusz!”. Prace takie, jak Walc (1893) czy Wiek dojrzały (1900) wydają się podobne do prac Rodina, ale są bardziej liryczne. Fala z 1897 r. to świadoma próba zerwania ze stylem Rodina. Przełom wieków to kilka lat sławy i powodzenia Claudel.
Claudel i Rodin mieli na siebie ogromny wpływ artystyczny. Rodin uzgadniał swoje decyzje z młodą rzeźbiarką. Po zakończeniu romansu z Rodinem Camille popadła w alkoholizm, niszczyła swoje prace. Rozwijała się u niej także obsesja, bała się, że Rodin ukradnie jej pomysły, co powodowało, że nie chciała wystawiać swych prac. Zarabiała tworząc lampy i popielniczki[3].
Od 1906 r. stan zdrowia Camille Claudel pogarszał się. Zapadała na chorobę psychiczną (psychozę paranoidalną). 3 marca 1913 r. zmarł jej ojciec Louis-Prosper Claudel, który zawsze wspierał córkę. 10 marca 1913 r. na skutek interwencji brata Paula, została wywieziona ze swojej pracowni przy 19 Quai de Bourbon w Paryżu do szpitala psychiatrycznegoVille-Évrard[3] w Neuilly-sur-Marne. Wkrótce w obliczu przybliżającego się frontu wojennego Claudel została przeniesiona do zakładu zamkniętego w Montfavet koło Awinionu (znanego wtedy jako Asile de Montdevergues; obecnie siedziba nowoczesnego szpitala psychiatrycznego Centre Hospitalier de Montfavet). Spędziła tam ostatnie trzydzieści lat swojego życia. Paul Claudel odwiedził ją 12 razy w ciągu 30 lat. Matka i siostra nigdy jej nie odwiedziły[3]. Nikt z rodziny nie posłuchał jej próśb, wspieranych interwencjami lekarza, o powrót do domu, do Villeneuve sur Fère.
Zmarła 19 października 1943 r. w wieku 78 lat z powodu udaru w szpitalu Montfavet[5]. Została pochowana w zbiorowej mogile.
Dla mnie prawdziwa Camille Claudel będzie zawsze tą, która witała mnie piosenką, która śmiała się, ożywiając twarz mężczyzny, ta, która podawała szampan gościom, nie myśląc o trudnościach jutra, ta, która potrafiła dotrzeć do najwyższych sfer ducha, ale też potrafiła wypowiadać się z wdziękiem i humorem[1].
Henry Asselin
Auguste Rodin dbał o jej sławę i artystyczną spuściznę – na tyle na ile pozwalała mu na to Camille. Kiedy zadecydowano, że w Hotelu Biron w Paryżu powstanie Muzeum Rodina, postanowił, że jedna z sal będzie poświęcona właśnie jej[6][7]. W 2008 r. została tam zorganizowana duża retrospektywna wystawa prac Camille Claudel, na której zaprezentowano ponad 80 rzeźb, rysunki, listy z Rodinem oraz fotografie[8]. Kolejna wystawa miała miejsce w 70. rocznicę jej śmierci[9].
W 1990 r. zaproponowano budowę jej muzeum w Nogent-sur-Seine, w której mieszkała jako nastolatka. Muzeum powstało w 2017 r.[3][10]
Pierwsza prezentacja prac Camille Claudel w Polsce miała miejsce w 2023 podczas wystawy Bez gorsetu. Camille Claudel i polskie rzeźbiarki XIX wieku w Muzeum Narodowym w Warszawie z inicjatywy badaczki artystek rzeźbiarek XIX wieku kuratorki wystawy dr Ewy Ziembińskiej[11].
