Spór graniczny pomiędzy Kostaryką a Nikaraguą sięga początków XIX wieku i utworzenia krótkotrwałego państwa − Zjednoczonych Prowincji Ameryki Środkowej. W początkowej fazie istnienia Zjednoczonych Prowincji Kostaryka przyłączyła do swojego terytorium obszary prowincji Nicoya i Guanacaste, należące wcześniej do Nikaragui. Po rozpadzie Zjednoczonych Prowincji zaanektowane przez Kostarykę tereny nie powróciły do Nikaragui, która straciła ok. 13 tys. km² powierzchni[1][2].
W 1858 roku oba państwa podpisały układ Jerez-Cañas, w którym rzeka San Juan została uznana za stałą granicę pomiędzy obydwoma państwami a wyspę Calero przyznano Kostaryce. Punkt szósty układu stanowił, że północna część rzeki zostaje w całości przyznana na wyłączną własność Nikaragui, ale Kostaryka otrzymała prawo do bezpłatnego i nieograniczonego korzystania z rzeki, a punkt ósmy precyzował, że rząd Nikaragui nie może przystąpić do żadnych rokowań z rządem innego państwa na temat budowy kanału przez rzekę San Juan[a]. W 1871 roku strony powróciły do negocjacji, a w 1888 roku występujący w roli arbitra prezydent Stanów Zjednoczonych Grover Cleveland potwierdził ważność oryginalnego układu Jerez-Cañas, podkreślając przy tym, że Kostaryka może używać rzeki wyłącznie do celów gospodarczych, a nie do transportu broni[3]. W okresie XX wieku nie doszło do eskalacji konfliktu dotyczącego rzeki czy wyspy Calero, ale w 1998 roku ówczesny prezydent Nikaragui Arnoldo Alemán powołując się na arbitraż Clevelanda zabronił kostarykańskim policjantom noszenia broni w czasie patroli rzecznych[2].
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości kilkukrotnie wypowiadał się na temat sporu terytorialnego pomiędzy Kostaryką a Nikaraguą, potwierdzając między innymi prawo Kostaryki do korzystania z San Juan oraz potwierdzając prawa Nikaragui do regulacji ruchu rzecznego[4].
Konflikt w 2010
Według oficjalnych map, tworzonych przez instytuty kartograficzne obu krajów, a także serwisów internetowych, takich jak Bing Maps, wyspa należy do Kostaryki, ale Google Maps na skutek nieznanego błędu oprogramowania pokazuje ją po stronie nikaraguańskiej[5][6][7].
Według doniesień agencyjnych, korzystający z map Google, Edén Pastora wydał 28 października rozkaz inwazji na Calero. Wyspa została opanowana przez 50 żołnierzy nikaraguańskich bez oporu ze strony Kostaryki[5][8], której armia została rozwiązana w grudniu 1948 (kraj ten nie posiada stałej armii)[7][9].
Organizacja Państw Amerykańskich w oświadczeniu z 13 listopada 2010 wezwała Nikaraguę do wycofania wojska ze spornego rejonu (22 głosy za, 2 przeciw, 3 nieobecne)[12], ale rezolucja została odrzucona przez Nikaraguę, która nadal okupuje wyspę[13].
Po nieudanej mediacji OPA Kostaryka oddała sprawę pod ocenę ONZ. 8 marca 2011 Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości nakazał Nikaragui wycofanie oddziałów wojskowych ze spornego terenu i obu krajom zalecił powstrzymanie się od wysyłania na wyspę sił porządkowych. MTS zezwolił też Kostaryce na wysłanie cywilnego personelu w celu zapewnienia ochrony środowiska[14].
Uwagi
↑W tym okresie rządy kilku krajów, między innymi Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, planowały zbudowanie kanału łączącego Atlantyk z Oceanem Spokojnym. Kanał Panamski powstał dopiero w 1914, a rzeka San Juan była jedną z opcji.
Przypisy
↑M.O. Hudson. The Central American Court of Justice. „The American Journal of Internation Law”. 26 (4), s. 759-760, 1932.
↑ abM. Orozco. Boundry Dispute in Central America Past Trends and Present Development. „Inter-American Dialogue”, s. 1-40, 26-2-2001.
↑Pascal Girot: The Americas. London: Routledge, 1994. ISBN 0-415-08836-4. Brak numerów stron w książce