Bluszczyk kosmaty (Glechoma hirsuta Waldst. & Kit.) – gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Występuje w południowo-wschodniej i wschodniej Europie – zachodnia granica zasięgu biegnie przez Włochy, Austrię, Czechy i Polskę, dalej na wschodzie obecny jest na Półwyspie Bałkańskim, Białorusi, Ukrainie, w środkowej i wschodniej europejskiej części Rosji[3]. W Polsce jest częsty w Karpatach, rozproszony na pozostałym obszarze południowo-wschodniej części kraju i nieliczny przy krańcach północno-wschodnich[5] (w rejonie Puszczy Białowieskiej[6]).
Kwiat
Morfologia
Pokrój
Roślina zielna o łodygach pełzających i podnoszących się do 60 cm długości, z długimi pełzającymi rozłogami. Pędy odstająco, szorstko i zwykle gęsto owłosione[7].
Naprzeciwległe, na ogonkach podobnej długości jak blaszka lub krótszych (od 2 do 5 cm długości). Blaszka dolnych liści nerkowata, a górnych sercowata lub okrągławo sercowata, na brzegach grubo karbowana[7]. Liście są owłosione, zwłaszcza od spodu[8].
Wyrastają po 1–3, rzadziej 4, w kątach górnych i środkowych liści. Osadzone są na krótkich (2–4 mm) szypułkach z dwoma drobnymi i lancetowato szydlastymi podkwiatkami. Kielich rurkowaty do rurkowatodzwonkowatego, długości 7–10 mm, z lancetowato szydlastymi ząbkami zwieńczonymi szczecinką, co najwyżej dwa razy krótszymi od rurki. Korona długości 20–25 mm, blado niebieskofioletowa, wewnątrz z ciemniejszymi plamkami. Rurka korony w dole wąska, w górze rozszerzona w owłosioną gardziel. Górna warga dwuklapowa, dolna trzyklapowa, środkowa klapa płaska i całobrzega. Pręciki zbliżone parami, przy czym górna para jest dłuższa od dolnej. Pylniki rozchylone są pod kątem prostym. Szyjka słupka podobnej długości jak korona, rozwidlona na szczycie[7].
Rozłupnia rozpadająca się na cztery rozłupki, owalne, drobno brodawkowate[7].
Gatunek podobny
Bluszczyk kurdybanek ma pędy zwykle nagie lub skąpo owłosione (ale zdarzają się też rośliny silniej owłosione), koronę kwiatu ma krótszą – osiąga 10–18 mm długości, kielich także ma krótszy – osiąga 5–7 mm długości, ząbki kielicha ma szersze – trójkątne do trójkątnie lancetowatych, 3–4 razy krótsze od rurki korony[6][7].
Rośnie w lasach liściastych i zaroślach. W górach rośnie po piętro lasów liściastych (w Polsce regiel dolny)[7]. Zwykle w półcieniu, na glebach świeżych i żyznych, umiarkowanie kwaśnych do zasadowych[8].
Tworzy mieszańce z bluszczykiem kurdybankiem (Glechoma hederacea) – Glechoma ×pannonica Borbas[6], który opisywany jest jako często występujący na obszarach współwystępowania obu gatunków rodzicielskich[7].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑Glechoma hirsuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species(ang.).
↑Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA.Zając, MariaM.Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 263, ISBN 83-915161-1-3, OCLC831024957.
↑ abcdefLucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 395. ISBN 83-01-14342-8.
↑ abcdefghiElżbieta Pancer-Kotejowa: Glechoma L., Bluszczyk. W: Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i Ziem Ościennych. T. XI. Warszawa, Kraków: PAN, PWN, 1967, s. 147.
↑ abcLeokadiaL.Witkowska-ŻukLeokadiaL., Atlas roślinności lasów, Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, [cop. 2008], ISBN 978-83-7073-649-1, OCLC297750595. Brak numerów stron w książce
↑WładysławW.MatuszkiewiczWładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 472, ISBN 978-83-01-14439-5, OCLC214323325.
