Bitwa pod Tewkesbury

Bitwa pod Tewkesbury – jedna z decydujących bitew Wojny Dwóch Róż pomiędzy Lancasterami a Yorkami. Miała miejsce 4 maja 1471 roku.

Bitwa pod Tewkesbury
Wojna Dwóch Róż
Ilustracja
Bitwa pod Tewkesbury
Czas

4 maja 1471

Miejsce

Tewkesbury, Gloucestershire

Terytorium

Anglia

Przyczyna

Bunt hrabiego Warwick i odzyskanie władzy przez Henryka VI

Wynik

Wygrana Yorków

Strony konfliktu
Lancasterowie Yorkowie
Dowódcy
Edmund Beaufort, 3. książę Somerset, John Courtenay, 15. hrabia Devon, Lord Wenlock Edward IV York, Ryszard, książę Gloucester
Siły
6000 ludzi 5000–6000 ludzi
Straty
2000 w tym Edward Westminster nieznane
Położenie na mapie Anglii
Mapa konturowa Anglii, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
51°59′11″N 2°09′41″W/51,986389 -2,161389

Tło

Edward IV York uzyskał władzę w Anglii w wyniku krwawej bitwy pod Towton w 1461 roku[1]. Edward wdał się w konflikt z 16. hrabią Warwick Richardem Neville'em, który w 1470 roku sprzymierzył się z Małgorzatą Andegaweńską i jej synem Edwardem oraz zajął Londyn. Królem ponownie został mąż Małgorzaty, Henryk VI, a Edward musiał uciekać z kraju, jednak wkrótce powrócił dzięki wsparciu swego szwagra, księcia Burgundii Karola Śmiałego[2]. 14 kwietnia 1471 roku pokonał Warwicka w bitwie pod Barnet, gdzie tamten zginął[3]. W tym samym dniu w Anglii wylądowała Małgorzata i Edward Westminster, o czym król dowiedział się 16 kwietnia 1471 r.[3] Edward IV wraz z braćmi, książętami Clarence i Gloucester a także z pasierbem Thomasem Grey'em i lordem Hastingsem ruszył przeciw nim[3][4].

Przed bitwą

Lancasterowie starali się przedostać do Walii, gdzie czekały ich posiłki Jaspera Tudora, jednak Edward dogonił ich pod Tewkesbury. Obie armie były zbliżone i liczyły po około 6 tysięcy ludzi[5][6]. Do bitwy doszło 4 maja na terenie trudnym – pełnym żywopłotów i miejsc podmokłych. Lancasterowie zajęli pozycje obronne przed opactwem w Tewkesbury mając za plecami rzekę Avon. Lewą flanką opartą o rzekę Swilgate dowodził John Courtenay, 15. Hrabia Devon, prawą zaś dowodził Edmund Beaufort, 3. Książę Somerset. Centrum dowodził lord John Wenlock i książę Walii Edward Westminster. Małgorzata Andegaweńska nie była obecna na polu bitwy. Przednią strażą Yorków dowodził młody książę Gloucester Ryszard. Edward IV wraz z Jerzym, księciem Clarence dowodził główną częścią armii, podczas gdy tyłem dowodził baron William Hastings. Wysyłał też oddział dwustu konnych do zajęcia lasu na swej lewej flance[7].

Bitwa

Yorkowie rozpoczęli bitwę ostrzałem artylerii i łuczników. Somerstet zaatakował lewą flankę Edwarda IV, jednak jego siły zostały rozbite przez 200 konnych atakujących z lasu w momencie, gdy Ryszard dołączył do starcia. Siły Somerset rozpoczęły ucieczkę w kierunku rzeki Severn i zostały w dużej części wymordowane w miejscu znanym jako „Krwawa Łąka”[7]. Somerset ruszył do centrum i oskarżył Wenlocka o zdradę, i nie czekając na odpowiedź rozpłatał mu głowę mieczem[7]. Widząc mordujących się dowódców żołnierze Lancasterów zaczęli uciekać przez rzekę Avon, w której wielu utonęło. Ludzie księcia Clarence dogonili i zabili uciekającego księcia Edwarda Westminstera, który błagał swego szwagra o darowanie życia[8][3].

Skutki

Lancasterowie stracili 2 tysiące ludzi[9], w tym hrabiego Devon. Somerset dostał się dwa dni później do niewoli i został ścięty kończąc tym samym linię Beaufortów. Pojmana została również Małgorzata, którą uwięziono w Tower. Wielu zabitych pochowano w Opactwie Tewkesbury. Po bitwie krewniacy Lancasterów, Tudorowie, uciekli z Walii do Francji. Edward IV zdecydował się też na zabicie Henryka VI, co zostało dokonane 21 maja[10]. Śmierć obalonego króla nastąpiła na rozkaz Edwarda IV; jest też możliwe, że król osobiście zamordował swego poprzednika lub uczynili to jego bracia lub przyjaciele[11].

Śmierć księcia Somerset po bitwie
Tewkesbury Medieval Festival

Po bitwie zapanował pokój, który utrzymał się do śmierci Edwarda IV w 1483 roku.

W miejscu bitwy organizowany jest Tewkesbury Medieval Festival, jedno z większych tego typu wydarzeń w Europie.

Przypisy

  1. ↑ David Baldwin, Philippa Gregory, Michael Jones, Kobiety wojny Dwu Róż: księżna, królowa i królowa matka, 2011, s. 175, ISBN 978-83-245-8088-0.
  2. ↑ Dan Jones, Wojna dwóch roż, 2014, s. 278, ISBN 978-83-65280-39-8.
  3. ↑ a b c d Dan Jones, Wojna dwóch róż, 2014, s. 284-289, ISBN 978-83-65280-39-8.
  4. ↑ David Baldwin, Philippa Gregory, Michael Jones, Kobiety wojny Dwu Róż: księżna, królowa i królowa matka, 2011, s. 124, ISBN 978-83-245-8088-0.
  5. ↑ Christopher Gravett, Tewkesbury, 1471 : the last Yorkist victory, Praeger, 2005, s. 28, ISBN 0-275-98864-3, OCLC 60245400 [dostęp 2020-05-17].
  6. ↑ Steven Goodchild, Tewkesbury 1471, Pen & Sword, 2005, s. 114, ISBN 1-84415-190-5, OCLC 57750134 [dostęp 2020-05-17].
  7. ↑ a b c Philip Warner, British battlefields., Osprey, 1972, s. 96-98, ISBN 0-85045-080-2, OCLC 60058195 [dostęp 2020-05-17].
  8. ↑ Jerzy książę Clarence był żonaty z Izabelą, siostrą Anny - żony Edwarda.
  9. ↑ Alison Weir, The Wars of the Roses, Random House, 1996, s. 407, ISBN 978-0-345-40433-6, OCLC 540643776 [dostęp 2020-05-17].
  10. ↑ A.L. Rowse, Bosworth Field, London: Palgrave Macmillan UK, 1966, s. 170-171, DOI: 10.1007/978-1-349-00040-1_12, ISBN 978-1-349-00042-5 [dostęp 2020-05-17].
  11. ↑ Philippa Gregory, David Baldwin, Michael Jones, Kobiety wojny Dwu Róż: księżna, królowa i królowa matka, 2011, s. 125, ISBN 978-83-245-8088-0.

Bibliografia

  • Churchill, Winston, (1956),"Historia Ludów Anglojęzycznych",Cassell. ISBN 0-304-29500-0
  • Gravett, Christopher, (2003), "Tewkesbury 1471: the last Yorkist victory", ISBN 1-84176-514-7
  • Engish Heritage, (1995), "English Heritage Battlefield Report: Tewkesbury 1471"
  • Rowse, A.L. (1966). Bosworth Field & the Wars of the Roses. Wordsworth Military Library. ISBN 1-85326-691-4