Nazwa planety pochodzi od nazwy gwiazdy centralnej układu, w którym się znajduje – Beta Pictoris, litera „b” oznacza, że jest to pierwsza odkryta planeta w tym układzie.
Odkrycie
Gwiazda Beta Pictoris była wielokrotnie obserwowana od odkrycia wokół niej dysku pyłowego w latach 80. XX wieku przez satelitę IRAS[6]. Obserwacje prowadzone przez Europejskie Obserwatorium Południowe przy pomocy zespołu teleskopów Very Large Telescope w Chile z zastosowaniem optyki adaptatywnej w 2003 roku umożliwiły zaobserwowanie wewnątrz dysku pyłowego słabego obiektu[1]. Jednakże nie można było wykluczyć, że jest to gwiazda znajdująca się w tle. Na zdjęciach wykonanych w 2008 roku i wiosną 2009 obiektu nie znaleziono; dopiero zdjęcia wykonane w listopadzie 2009 pozwoliły odnaleźć ten sam obiekt, jednak znajdujący się po drugiej stronie gwiazdy, co potwierdziło, że jest to planeta[7]. Beta Pictoris b była jedną z pierwszych planet pozasłonecznych, które zostały bezpośrednio sfotografowane[4].
Wcześniejsze obserwacje tego układu wskazywały, że dysk pyłowy jest w pewnym stopniu zdeformowany oraz dostrzeżono komety spadające na gwiazdę Beta Pictoris. Wnioski wskazywały na obecność masywnej planety w układzie, co potwierdziły przeprowadzone obserwacje.
Charakterystyka
Masa planety Beta Pictoris b została oszacowana na około 8 mas Jowisza, co w połączeniu z pozycją planety tłumaczy obserwowane odkształcenie dysku pyłowego. Promień planety obliczany jest na około 1,65 ± 0,06 promienia Jowisza[5] (jest około szesnaście razy większa od Ziemi i ma prawie 3000 razy większą masę[8]).
Planeta okrąża swoją macierzystą gwiazdę w odległości około 9 jednostek astronomicznych z okresem obiegu ocenianym na 20,5 roku[2]. Wiek gwiazdy szacowany jest na około 20 milionów lat[8]. Niewielki wiek układu dowodzi, że planety mogą się formować już w ciągu pierwszych kilku milionów lat od powstania gwiazdy.
W 2014 β Pic b została pierwszą planetą pozasłoneczną, u której udało się zmierzyć ruch obrotowy, który wynosi około 25 tysięcy metrów na sekundę (90 tysięcy km/h); w porównaniu prędkość ruchu obrotowego Jowisza wynosi około 47 tysięcy km/h, a prędkość ruchu obrotowego Ziemi to niecałe 1700 km/h. Jeden dzień na planecie trwa w przybliżeniu 8,1 ± 1,0 godzin[5][8][9].
Potencjalny tranzyt
W 1981 roku zostało zaobserwowane zjawisko, które zinterpretowano jako możliwy tranzyt planety przed tarczą gwiazdy Beta Pictoris; interpretacja ta długo była uznawana za wątpliwą. Wyznaczone do 2011 parametry orbity planety β Pic b nie przeczyły temu, żeby mogła ona przechodzić przed tarczą gwiazdy i takie zjawisko mogło mieć miejsce w 1981 roku[10]. Dopiero późniejsze pomiary astrometryczne wykluczyły tranzyt, chociaż strefa Hilla tej planety przemieszcza się na tle gwiazdy[4][11] i jeżeli Beta Pictoris b ma duże księżyce lub pierścienie, to mogą one tranzytować z punktu widzenia obserwatorów na Ziemi[11].
Przeprowadzona została międzynarodowa kampania obserwacyjna potencjalnego tranzytu[12]. Koniunkcja planety z gwiazdą miała miejsce 13 września 2017, z dokładnością do 2,8 doby, tranzyt nie nastąpił[4].
Przypisy
↑ abA.-M. Lagrange, D. Gratadour, G. Chauvin, T. Fusco i inni. A probable giant planet imaged in the β Pictoris disk. „Astronomy & Astrophysics”. 493 (2), s. L21-L25, 2009. DOI: 10.1051/0004-6361:200811325. (ang.).
↑ abcdefBeta Pic b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2021-03-18].
↑ abcdE.L.E.L.NielsenE.L.E.L. i inni, The Gemini Planet Imager Exoplanet Survey: Dynamical Mass of the Exoplanet β Pictoris b from Combined Direct Imaging and Astrometry, „The Astronomical Journal”, 159 (2), 2020, s. 71, DOI: 10.3847/1538-3881/ab5b92, arXiv:1911.11273(ang.).
↑ abcdIgnas Snellen, Bernhard Brandl, Remco de Kok, Matteo Brogi, Jayne Birkby, Henriette Schwarz. The fast spin-rotation of a young extrasolar planet. „Nature”. 509, s. 63–65, 2014. DOI: 10.1038/nature13253. arXiv:1404.7506. (ang.).
↑R.R.LiseauR.R. i inni, The 1.2 mm image of the β Pictoris disk, „Astronomy & Astrophysics”, 1, 402, 2003, s. 183–187, DOI: 10.1051/0004-6361:20030194(ang.).