PROFILPELAJAR.COM

Aukštaitis
	; „Aukštaitis”
Klasa	okręt patrolowy
Typ	Flyvefisken (Standard Flex 300)
	Historia
Stocznia	Danyard w Aalborgu
Wodowanie	1993
	Kongelige Danske Marine
Nazwa	Lommen
Wejście do służby	21 stycznia 1994
Wycofanie ze służby	29 stycznia 2010
	Litewska Marynarka Wojenna
Nazwa	Aukštaitis
Wejście do służby	12 marca 2010
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	488 t pełna
Długość	54 m
Szerokość	9 m
Zanurzenie	2,5 m
	Napęd
	• pierwotnie: ; CODAG: 1 turbina gazowa 5450 hp,; 2 silniki 5800 hp, 3 śruby; • w Litwie: ; 2 silniki 5800 hp, 2 śruby
Prędkość	• pierwotnie: 30 w; • w Litwie: 18 w
Zasięg	2400 Mm przy prędkości 18 w
	Uzbrojenie
	• pierwotnie:; 1 armata plot 76 mm OTO Melara; 8 pocisków pokr. Harpoon (opcja); 6–12 pocisków plot. Sea Sparrow (opcja); 2 wyrzutnie torped 533 mm (opcja); 4 bg, 60 min (opcja); • w Litwie:; 1 armata plot 76 mm; 2 km 7,62 mm
Załoga	26
	Multimedia w Wikimedia Commons

Aukštaitis, poprzednio Lommen – litewski okręt patrolowy, uprzednio duński okręt wielozadaniowy, z przełomu XX i XXI wieku. Należał do typu Flyvefisken (Standard Flex 300), stanowiącego uniwersalne okręty o modułowym wyposażeniu, mogące pełnić zadania uderzeniowe, patrolowe lub niszczyciela min. Wszedł do służby w 1994 roku w Kongelige Danske Marine pod nazwą „Lommen” (numer burtowy P 559). W 2010 roku został przekazany Litewskiej Marynarce Wojennej, w której wszedł do służby jako okręt patrolowy pod nazwą „Aukštaitis” (numer burtowy P 14).

Budowa

Główny artykuł: Okręty patrolowe typu Flyvefisken.

„Lommen” był dziesiątą jednostką typu duńskich wielozadaniowych okrętów programu Standard Flex 300, nazwanego typem Flyvefisken^[1]. Były to innowacyjne niewielkie jednostki, które można było przystosować do pełnienia zadań patrolowych, uderzeniowych (kutrów rakietowo-artyleryjskich), zwalczania okrętów podwodnych, zadań niszczyciel min lub stawiacza min, w zależności od zainstalowanych modułów uzbrojenia^[2]. Okręt został zamówiony w stoczni Danyard A/S w Aalborgu w ramach drugiej serii sześciu jednostek 14 czerwca 1990 roku^[1].

Brak jest danych dotyczących początku budowy, natomiast okręt wodowano w 1993 roku^[3]. Wszedł on do służby 21 stycznia 1994 roku^[1].

Opis

Główny artykuł: Okręty patrolowe typu Flyvefisken.

Okręty typu Flyvefisken miały kadłub wykonany z kompozytów z włóknem szklanym (GRP)^[2]. Wyporność pełna wynosiła 488 ton (480 ts)^[1]^[4]. Długość wynosiła 54 m, szerokość 9 m, a zanurzenie 2,5 m^[4].

Uzbrojenie i wyposażenie specjalne było montowane w zunifikowanych modułach w czterech gniazdach: jednym na pokładzie dziobowym i trzech na rufowym^[2]. Na dziobie montowano automatyczną armatę uniwersalną kalibru 76 mm OTO Melara 3 in/62 Super Rapid^[2]. W wariancie uderzeniowym można było zamontować za nadbudówką moduł z dwoma poczwórnymi wyrzutniami pocisków przeciwokrętowych Harpoon oraz moduł z dwoma wyrzutniami torped kalibru 533 mm^[2]. Stosowano kierowane przewodowo samonaprowadzające się torpedy FFV typ 613, a od 2001 roku także lekkie torpedy przeciwpodwodne MU90 Impact^[1]. Uzbrojenie uzupełniały dwa karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm^[1]. Opcjonalnie można było przenosić cztery bomby głębinowe albo w wariancie stawiacza min, 60 min morskich^[1].

Do samoobrony przeciw lotnictwu we wszystkich wariantach wyposażenia można było zastosować moduł z trzema podwójnymi wyrzutniami Mk 48 Mod 3 dla sześciu rakiet przeciwlotniczych krótkiego zasięgu Sea Sparrow^[1]. Moduły te zostały zamówione w listopadzie 1993 roku^[5]. Od 2002 roku stosowano także wyrzutnie dla 12 rakiet^[1].

W wariancie przeciwpodwodnym stosowano sonar holowany Thomson Sintra TSM 2640 Salmon^[1]. Ponadto okręt był wyposażony w sonar kadłubowy CelsiusTech CTS-36/39^[1]. W wariancie niszczyciela min można było zastosować system przeciwminowy Ibis 43 z pojazdami podwodnymi Bofors Double Eagle ROV Mk I lub Mk II. Okręt wówczas współpracował z bezzałogowymi kutrami SAV z sonarami holowanymi Thomson Sintra 2054^[6].

W służbie litewskiej uzbrojenie ograniczono do armaty uniwersalnej 76 mm OTO Melara i dwóch karabinów maszynowych 7,62 mm^[4].

Okręty drugiej serii miały radar dozoru ogólnego Telefunken TRS-3D^[1]^[5]. Ponadto miały radar dozoru nawodnego Terma Scanter Mil i radar nawigacyjny Furuno^[1]. W litewskiej służbie zachowano tylko dwa ostatnie radary^[4]. Do kierowania ogniem służył radar CelsiusTech 9LV 200 Mk 3 wraz z systemem optronicznym tej firmy^[1]. W służbie litewskiej zastosowano system optroniczny Selex NA 18 Medusa^[4].

Napęd był pierwotnie w systemie CODAG, składający się z turbiny gazowej GE LM 500 mocy szczytowej, o mocy 5450 hp, poruszającej środkowy wał śruby, oraz dwóch silników wysokoprężnych MTU 16V 396 TB 94 o mocy łącznej 5800 hp pracujących na zewnętrzne wały śrub^[1]. Okręty napędzały trzy śruby o regulowanym skoku^[1]. W Litwie napęd jednostki jako okrętu patrolowego zredukowano do dwóch silników wysokoprężnych o mocy 5800 hp, napędzających dwie śruby^[4]. Prędkość maksymalna wynosiła 30 węzłów, a na silnikach 20 w; w Litwie podawana jest prędkość 18 w^[1]^[4]. Zasięg wynosił 2400 Mm przy prędkości 18 w^[1]. Okręty miały też napęd pomocniczy w postaci silników hydraulicznych napędzających zewnętrzne wały, dla których czynnik roboczy zapewniały pompy napędzane silnikiem wysokoprężnym GM 12V-71 o mocy 500 hp^[1]. Napęd hydrauliczny pozwalał na osiąganie prędkości 10 w^[1].

Służba

Okręt wszedł do służby w Królewskiej Marynarce Duńskiej 21 stycznia 1994 roku^[1]. Został nazwany „Lommen” (nurek), z numerem burtowy P 559^[3].

W 2005 roku okręt został wycofany z czynnej służby^[4]. W kwietniu 2007 roku Dania zawarła porozumienie z Litwą o sprzedaży jej dwóch okrętów tego typu („Flyvefisken” i „Hajen”), z opcją na trzeci – która została następnie zrealizowana^[7]. W efekcie „Lommen” został wycofany ze służby duńskiej 29 stycznia 2010 roku^[3]. Przeszedł on przed tym remont, z wymianą silników^[7]. W służbie litewskiej ograniczono zestaw wyposażenia wymiennego do armaty i modułu z żurawiem na rufie oraz zredukowano siłownię do dwóch silników, napędzających dwie śruby^[4]. Został objęty w styczniu przez litewską załogę i 31 stycznia przypłynął do Kłajpedy^[7].

12 marca 2010 roku okręt został wcielony do Litewskiej Marynarki Wojennej^[4]. Wtedy też otrzymał nazwę „Aukštaitis” (mieszkaniec Auksztoty), z numerem burtowym P 14, noszoną wcześniej przez poradziecką korwetę^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 170
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dura i Walczak 1993 ↓, s. 40-41.
↑ ^a ^b ^c Johnny E. Balsved: LOMMEN (1994-2010). Dannish Naval History. [dostęp 2024-08-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 505
↑ ^a ^b Gardiner, Chumbley (red.) 1995 ↓, s. 80.
↑ Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 170, 173.
↑ ^a ^b ^c ^d P14 w Kłajpedzie [online], Agencja Lotnicza Altair, 2 lutego 2010 .

Bibliografia

Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Richard Sharpe (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2000. ISBN 0-7106-2018-7. (ang.).
IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
Maksymilian Dura, Janusz Walczak. Inne czasy, inne okręty. „Nowa Technika Wojskowa”. 9/93, 1993.