Arie Ben Menachem

אריה בן-מנחם

Arie Ben Menachem w Litzmannstadt Ghetto (1943)
Imię i nazwisko urodzenia	Arie Princ
Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1922 Łódź
Data i miejsce śmierci	19 lipca 2006 Ramat ha-Szaron
Zawód, zajęcie	fotograf, tłumacz

Arie Ben Menachem (hebr. אריה בן-מנחם), ur. jako Arie Princ (hebr. אריה פרינץ), także Arie Printz (ur. 12 kwietnia 1922 w Łodzi, zm. 19 lipca 2006 w Ramat ha-Szaron^[1]) – polsko-żydowski fotograf i tłumacz.

Arie Ben Menachem urodził się w Łodzi jako Arie Princ. Był synem Menachema Princa oraz Hindy z domu Kopel. W młodości uczył się w Żydowska Szkole Rzemieślniczej „Talmud Tora”^[2] przy ul. Pomorskiej w Łodzi i mieszkał przy ul. Narutowicza. Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej w Łodzi, został wysiedlony do w Litzmannstadt Ghetto, gdzie zamieszkał z rodzicami przy ul. Insel (obecnie ul. Zawiszy Czarnego)^[3] i pracował w wydziale statystycznym Judenratu oraz działał w syjonistycznym froncie młodzieżowym „Hazit Dor Bnei Midbar” (Front Pokolenia Synów Pustyni) oraz redaktorem gazety „Kol Ha’hazit” (Głos Frontu)^[2][4]. Ponadto współpracował z Mendlem Grossmanem, przy fotografowaniu oraz wywoływaniu i kolportowaniu zdjęć. Podczas Wielkiej Szpery Grossman został zobligowany przez władze niemieckie do sfotografowania zwłok Żydów zamordowanych na ulicach w celach identyfikacyjnych – Menachem pomagał mu w tym numerując kartony, do których pakowano zwłoki^[2]. W 1943 utworzył własny album fotograficzny z kolażami, wykorzystując zdjęcia Grossmana i opatrując karty albumu ironicznym komentarzem, w celu pokazania okrucieństwa panującego w getcie. Opisywał w nim głód, biedę oraz wywózki ludności^[2][5].

W 1944 Menachema wraz z rodziną^[3] oraz albumem wywieziono do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie album został mu odebrany^[5] i dzięki działaniom w podziemiu miał znaleźć się w Krakowie^[2]. Po przyjeździe do Auschwitz zamordowano matkę Menachema – Hindę. Arie Bena Menachema wraz z ojcem przewieziono następnie do Groß-Rosen i do obozu Flossenburg^[2], gdzie w trakcie marszu śmierci zginął ojciec Menachema. On sam przeżył, uratowany przez armię amerykańską i po kilkumiesięcznym pobycie w szpitalu w 1945 przez Włochy przedostał się do Palestyny, gdzie zamieszkał w kibucu Bet Sze’an, zmienił nazwisko z Princ na Menachem, w celu upamiętnienia swojego ojca^[5] oraz ze względu na fakt, iż jeden z esesmanów w obozie Flossenburg miał psa, który wabił się Princ^[2], a także ożenił się z poznaną w getcie Ewą Bialer. Para następnie w 1947 przeniosła się do kibucu Niccanim. W 1948 wojska egipskie zaatakowały Izrael docierając do Niccanim. Mężczyźni uczestniczyli w obronie kibucu, kobiety i dzieci zaś zostały ewakuowane. Egipcjanie zdobyli kibuc, a Menachem dostał się do niewoli egipskiej, w której spędził 8 miesięcy^[3]. W międzyczasie w 1946 został opublikowany album Menachema przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną, pomimo tego oryginał albumu nie został odnaleziony^[5]. Po wyzwoleniu z niewoli Menachem zajął się dokumentowaniem dziejów getta łódzkiego^[2], zajmował się tłumaczeniem „Kroniki Getta Łódzkiego” na język hebrajski oraz współpracował przy wydaniu „Encyklopedii Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata” przez Yad Vashem^[5]. Był również zaangażowany we współpracę z Okręgową Komisją Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu^[6] i był członkiem Związku Łodzian w Izraelu z siedzibą Tel Awiwie. Należał do znawców dziejów getta w Łodzi, posiadając obszerne zbiory biblioteczne na temat Litzmannstadt Getto i na temat Holokaustu^[3].

• „Kronika Getta Łódzkiego” (po hebrajsku, wraz z Josephem Raabem, 1986),
• Pisma Józef Zelkowicza (1995)^[3][2]