Argyreia

Argyreia
Ilustracja
Argyreia nervosa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

psiankowce

Rodzina

powojowate

Rodzaj

Argyreia

Nazwa systematyczna
Argyreia Lour.
Fl. Cochinch.: 134 (1790)[3]
Typ nomenklatoryczny

A. obtusifolia Loureiro[4]

Synonimy
  • Aniseion St.-Lag.
  • Iseia O'Donell
  • Argyreon St.-Lag.
  • Blinkworthia Choisy
  • Cryptanthela Gagnep.
  • Lettsomia Roxb.
  • Moorcroftia Choisy
  • Samudra Raf.[3]
Argyreia capitiformis

Argyreiarodzaj roślin z rodziny powojowatych (Convolvulaceae). Obejmuje 143 gatunki[3]. Występują one jako rodzime w południowo-wschodniej Azji, na Madagaskarze[3] i w stanie Queensland w północnej Australii (jeden gatunek)[5][6]. Jako introdukowane rosną w tropikalnej Afryce oraz w rejonie Ameryki Środkowej od Florydy po Wenezuelę[3].

Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, zwłaszcza Argyreia nervosa. Gatunek ten cechuje się też dużą zawartością erginy (LSA) i wykorzystywany jest jako psychodelik. Wysuszone owoce wraz z kielichem oferowane są w handlu jako „drewniane róże”[5].

Nazwa naukowa utworzona została z greckiego słowa argyros oznaczającego „srebro” w nawiązaniu do białej barwy liści od spodu[7].

Morfologia

Argyreia cuneata
Pokrój
Krzewy o pędach zwisających lub wspinających się i liany[6], rzadziej byliny[7]. Pędy za młodu przynajmniej gęsto owłosione, później łysiejące[7].
Liście
Ogonkowe, całobrzegie[6], osiągające do 27 cm długości, zwłaszcza od spodu zwykle gęsto owłosione, z wierzchu nagie lub łysiejące[7][6].
Kwiaty
Wyrastają z kątów liści lub na szczytach pędów zebrane po kilka lub wiele w kwiatostany wierzchotkowe, czasem w mniej lub bardziej zwarte główki. Podsadki czasem okazałe i trwałe, u niektórych gatunków też drobne i odpadające. Działki kielicha trwałe i powiększające się w czasie owocowania, skórzaste lub cienkie, po stronie odosiowej zwykle omszone, od wewnątrz nagie i często czerwone[6]. Korona dzwonkowata, lejkowata lub rurkowata[7], purpurowa, czerwona, różowa, lub biała, całobrzega lub podzielona na 5 łatek, zwykle z 5 wyraźnymi, owłosionymi ciemniejszymi paskami. Pręciki są osadzone u nasady rurki korony i są w niej schowane lub wystają z niej. Dysk miodnikowy w postaci pierścienia lub miseczki jest całobrzegi lub podzielony na 5 łatek. Zalążnia jest dwu- lub czterokomorowa, zawsze z czterema zalążkami, omszona lub naga. Pojedyncza szyjka słupka jest nitkowata, schowana w rurce korony lub z niej wystaje, dwudzielna na szczycie i zakończona główkowatym znamieniem[6].
Owoce
Mięsiste lub skórzaste jagody[6], elipsoidalne lub kuliste[7], barwy czerwonej, pomarańczowej lub żółtej[6]. Zawierają od jednego do czterech nasion, o łupinie nagiej lub owłosionej przy hilum[7][6].

Systematyka

Argyreia elliptica
Argyreia hirsuta
Argyreia leschenaultii
Argyreia osyrensis
Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Ipomoeeae z podrodziny Convolvuloideae w obrębie rodziny powojowatych (Convolvulaceae)[8]. W szerokim ujęciu rodzaju wilec Ipomoea – rodzaj ten jest do niego włączany[5].

Wykaz gatunków [3]

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2025-01-01] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2025-01-01] (ang.).
  3. a b c d e f Argyreia Lour.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2025-01-01].
  4. Argyreia Lour.. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2025-01-01].
  5. a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 71, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. a b c d e f g h i Argyreia Loureiro, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2025-01-01].
  7. a b c d e f g Daniel F. Austin, Argyreia Loureiro, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2025-01-01].
  8. Genus Aniseia Choisy, [w:] U.S. National Plant Germplasm System (GRIN Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2025-01-01].