Araguaia (A-5) – brazylijski niszczyciel z okresu „zimnej wojny”, jedna z sześciu jednostek typu Acre. Okręt został zwodowany w listopadzie 1943 roku w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro(inne języki) na Ilha das Cobras, a do służby w Marinha do Brasil wszedł w październiku 1949 roku. Jednostka została skreślona z listy floty w 1974 roku.
Projekt i budowa
„Araguaia” był jednym z sześciu bliźniaczych niszczycieli, zbudowanych w Brazylii w miejsce zarekwirowanych przez Wielką Brytanię po wybuchu II wojny światowej sześciu jednostek typu H[1]. Okręt został zbudowany według oryginalnego brytyjskiego projektu stoczni Thornycroft(inne języki), z tą jednak różnicą, że system napędowy, uzbrojenie i wyposażenie miało być produkcji USA[2][3][a]. Inna niż w pierwowzorze siłownia spowodowała również zmiany w wyglądzie zewnętrznym jednostki, przejawiające się m.in. w użyciu jednego komina zamiast dwóch[1][2]. Sylwetka okrętu stała się tym samym podobna do amerykańskich niszczycieli typu Gridley[1]. Długi, dziewięcioletni czas budowy jednostki spowodowany był zarówno brakami materiałowymi, jak też innymi trudnościami spowodowanymi toczącą się wojną[2].
Niszczyciel zamówiony został w końcu 1939 roku[2] w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro(inne języki), położonej na wyspie Ilha das Cobras w Rio de Janeiro[1][4]. Stępkę okrętu położono 20 lipca 1940 roku[1][5], został zwodowany w listopadzie 1943 roku[b], a służby w Marinha do Brasil przyjęto go 3 października 1949 roku[5][c]. Niszczyciel otrzymał nazwę pochodzącą od rzeki Araguaia[3] oraz numer taktyczny A-5[1][5].
Dane taktyczno-techniczne
„Araguaia” był dużym niszczycielem, z typowym dla tej klasy okrętów uzbrojeniem i wyposażeniem. Długość całkowita wynosiła 98,5 metra (97,5 m na konstrukcyjnej linii wodnej), szerokość 10,7 metra i średnie zanurzenie 2,59 metra (maksymalne 3,3 m)[1][4]. Wyporność standardowa wynosiła 1340 ton, zaś pełna 1800 ton[1][4][d]. Okręt napędzany był przez dwie turbiny parowe Westinghouse z przekładniami redukcyjnymi o łącznej mocy 45 000 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały trzy kotły wodnorurkowe Babcock & Wilcox[1][5]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć maksymalną prędkość 36 węzłów (marszowa wynosiła 20 węzłów)[1][5]. Energię elektryczną wytwarzały dwa turbogeneratory Westinghouse o napięciu 450 V i mocy 204 KM[5]. Okręt zabierał 450 ton mazutu, co zapewniało zasięg maksymalny 6000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów[1][5].
Okręt był uzbrojony w cztery pojedyncze działa uniwersalne kal. 127 mm L/38 Mark 21/30 (jedno na pokładzie dziobowym[e], jedno w superpozycji na nadbudówce dziobowej, jedno na pokładzie rufowym i jedno na nadbudówce rufowej, także w superpozycji)[1][5]. Broń przeciwlotniczą stanowiły dwa działka Bofors kal. 40 mm L/56 Mark 1 (1 x II) oraz cztery pojedyncze działka Oerlikon kal. 20 mm L/70 Mark 4[1][4][f]. Uzbrojenie uzupełniały: dwa poczwórne aparaty torpedowe kal. 533 mm oraz dwa miotacze bomb głębinowych K Mark 6 i dwie zrzutnie bomb głębinowych Mark 3 i Mark 4[1][5]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało dwa radary obserwacji okrężnej (SF-1 i VJ-1), system kierowania ogniem Mk 33 Mod 38, urządzenia naprowadzania kierunku Mk-T Mod 2 dla dział 127 mm i sonar QCR-1[5].
Załoga okrętu składała się ze 150 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][4][g].
Służba
31 stycznia 1953 roku okręt wszedł w skład 2 Dywizjonu 1. Eskadry Niszczycieli[9]. W tym czasie zmieniono jego numer burtowy na D-14[1][10]. W latach 1957–1958 niszczyciel poddano modernizacji: usunięto jedną armatę kal. 127 mm i dwa działka Oerlikon kal. 20 mm, montując w zamian podwójne stanowisko działek kal. 40 mm (na podstawie Mark 1 Mod 6); zamieniono też poczwórne aparaty torpedowe na dwa potrójne Mark 14 Mod 12[5]. Unowocześniono również wyposażenie radioelektroniczne, wymieniając m.in. dwa radary obserwacji okrężnej (na AN/SPS-4 i AN/SPS-6C z IFF), a także dodając radar kierowania ogniem artyleryjskim Mk 28 dla systemu kierowania ogniem Mk 33 Mod 38 i dwa urządzenia naprowadzania kierunku Mk 51 dla dział kal. 40 mm[5]. W rezultacie tych zmian wyporność okrętu wzrosła do 1450 ton (standardowa) i 2180 ton (bojowa)[7]. W 1963 roku dokonano reorganizacji struktury brazylijskiej marynarki, w wyniku której „Araguaia” znalazła się w składzie 21 Dywizjonu 2 Eskadry Niszczycieli[9]. W roku 1971 niszczyciel wziął udział w ćwiczeniach „Unitas XII”[5]. Jednostka została skreślona z listy floty w 1974 roku[5][11].
Uwagi
- ↑ Identycznie jak na budowanych jednocześnie niszczycielach typu Marcílio Dias.
- ↑ Według H. Ehlersa i Jane’s Fighting Ships of World War II wodowanie okrętu nastąpiło 29 listopada 1943 roku[5][6], Navypedia podaje, że stało się to 24 listopada[1], zaś według R. Jacksona i Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946 okręt został zwodowany 20 listopada[3][4].
- ↑ Według Navypedii wejście do służby nastąpiło w dniu 3 września 1949 roku[1].
- ↑ H. Ehlers podaje wyporność standardową 1300 ton i bojową 1883 tony[7], J. Lipiński zaś – 1450 ton[8]; według Jane’s Fighting Ships of World War II wyporność wynosiła 1376 ton[6].
- ↑ Dziobowe działo jako jedyne osłonięte było maską przeciwodłamkową[1][5].
- ↑ H. Ehlers podaje, że uzbrojenie przeciwlotnicze okrętu składało się pierwotnie z sześciu pojedynczych działek kal. 20 mm[5].
- ↑ H. Ehlers podaje, że początkowo załoga niszczyciela liczyła 190 osób, a po modernizacji 215 osób (w tym 15 oficerów)[5].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Ivan Gogin: ACRE destroyers (1949–1951). Navypedia. [dostęp 2017-04-26]. (ang.).
- ↑ a b c d Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 72.
- ↑ a b c Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 26.
- ↑ a b c d e f Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 417.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 76.
- ↑ a b Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 100.
- ↑ a b Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 75.
- ↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 491.
- ↑ a b Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 73.
- ↑ Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 74.
- ↑ Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: 1996, s. 29.
Bibliografia
- Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. brak numeru strony
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.). Brak numerów stron w książce
- Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.). Brak numerów stron w książce
- Ivan Gogin: ACRE destroyers (1949–1951). Navypedia. [dostęp 2017-04-26]. (ang.).
- Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7. Brak numerów stron w książce
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2. Brak numerów stron w książce
- Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.). Brak numerów stron w książce
.jpg)
