Antonina Vallentin, z domu Silberstein (ur. 15 października 1893 we Lwowie, zm. 18 sierpnia 1957 w Paryżu) – polska pisarka, malarka, tłumaczka, historyk sztuki pochodzenia żydowskiego.

Urodziła się 15 października 1893 roku we Lwowie^[1], jej ojcem był dr Silberstein^[2]. Była pochodzenia żydowskiego, przez całe życie praktykowała judaizm^[3]. Studiowała malarstwo i grawiurowanie. Uznawszy, że brakuje jej talentu artystycznego, przerzuciła się na historię sztuki^[2].

W 1920 roku zadebiutowała jako pisarka, wydając w Berlinie zbiór baśni i grotesk Die purpurne Flut. Marchen und Grotesk^[4]. W następnych latach zajmowała się przekładem z języka angielskiego na niemiecki, redagowała czasopismo kulturalne „Nord und Süd”(inne języki) oraz udzielała komentarzy na temat bieżącej polityki^[5]. W 1922 roku ogłosiła, że Gustav Stresemann będzie w przyszłości niemieckim mężem stanu. Rok później Stresemann został kanclerzem Republiki Weimarskiej, w następnych latach sprawował stanowisko ministra spraw zagranicznych. Vallentin została sekretarką i doradczynią Stressmana^[6]. Angażowała się w pojednanie francusko-niemieckie^[7].

W Berlinie oraz Paryżu prowadziła salony towarzyskie^[8]. Przyjaźniła się z Albertem Einsteinem^[9]. Z okazji obchodów swoich 50. urodzin fizyk dziękował pisarce za redakcję „Nord und Süd”^[5]. Vallentin znała się również m.in. z niemieckimi pisarzami Heinrichem i Thomasem Mannem, kardynałem Pacellim (późniejszym papieżem Piusem XII), brytyjskim pisarzem Herbertem George’em Wellsem^[6], francuskim działaczem komunistycznym Marcelem Cachinem, francuskim powieściopisarzem i teoretykiem nacjonalizmu Maurice’em Barrèsem^[10], austriackim pisarzem Stefanem Zweigiem^[11], polsko-belgijskim pianistą pochodzenia żydowskiego Stefanem Askenazym^[12]. W 1933 roku wspierała żydowskich pisarzy, prześladowanych przez Niemców w III Rzeszy^[13].

Pod koniec lat 20. XX wieku porzuciła dziennikarstwo na rzecz pisarstwa. W 1930 roku napisała biografię Stresemanna. W ciągu roku ukazało się 14 edycji książki w czterech językach^[11]. W 1934 roku wydała biografię Heinricha Heinego^[14]. Ponadto w latach 30. XX wieku tłumaczyła z języka niemieckiego na francuski^[15]. W 1938 roku wydała biografię Leonarda da Vinci. Książka cieszyła się bardzo dużą popularnością, w Stanach Zjednoczonych sprzedano 150 tys. egzemplarzy. W 1939 roku Vallentin podpisała umowę na wydanie polską edycję; tłumaczenie na język polski ukazało się w 1951 roku^[16]. W trzy miesiące sprzedano 9,3 tys. egzemplarzy^[17]. Po II wojnie światowej książka cieszyła się bardzo dużą popularnością w Argentynie^[18].

W październiku 1939 roku Vallentin nawiązała kontakt z generałem Władysławem Sikorskim. Nawiązała współpracę z działem propagandy^[16]. W broszurze Les atrocités allemandes en Pologne opisywała przebieg kampanii wrześniowej i relacje żołnierzy. Zwracała uwagę na problem antysemityzmu wśród żołnierzy polskich przebywających we Francji oraz przenoszenie ambicji personalnych na służbę wojskową^[19]. Podkreślała, że III Rzesza ingeruje w relacje polsko-żydowskie w celu przekonania Polaków, że za ich problemy odpowiadają Żydzi^[20]. 15 maja 1940 roku Vallentin wraz z mężem, matką i córką uciekli do południowej Francji^[21]. Podczas II wojny światowej jej biografia Heinego i broszura Les atrocités allemandes en Pologne zostały ocenzurowane^[22]. Nie mogąc ze względu na rodzinę opuścić Francji, podjęła się ukończenia biografii Francisca Goyi. Po samobójstwie Zweiga (23 lutego 1942) Vallentin również próbowała odebrać sobie życie^[23].

Po II wojnie światowej marzyła o emigracji do Stanów Zjednoczonych. Krytycznie odnosiła się o sytuacji politycznej powojennej Francji^[24]. Strajk powszechny we Francji w 1947 roku porównała do kolaboracji podczas wojny. W reportażu dla „La Tribune de Nations” opisała swój kontakt z neonazizmem w Niemczech. Krytycznie odnosiła się do zajmowania wysokich pozycji przez dawnych nazistów i biznesmenów współpracujących z reżimem hitlerowskim^[25]. W innym reportażu podkreślała, że Francuzi i Niemcy pragną pokoju i są niechętni remilitaryzacji Niemiec^[17].

Kilkakrotnie uczestniczyła w kongresach PEN-Clubu: w Sztokholmie (1946), Zurychu (1947), Wenecji (1949)^[25]. Po wojnie wydała kilka biografii^[18]. Chciała wydać powieść Tant que nous vivons (pol. Póki my żyjemy)^[18].

Według różnych relacji w 1921 wyszła za mąż za Maxima Vallentina (zamożnego niemieckiego Żyda). Związek z Vallentinem miał trwać około roku^[4]. W lipcu 1929 roku wyszła za francuskiego pisarza i romanistę Juliena Luchaire’a(inne języki) (1876–1962)^[26]. Para wzięła rozwód w 1949 roku^[3].

Zmarła 18 sierpnia 1957 roku w Paryżu^[1]. Do końca życia była aktywna zawodowo^[9].

(Na podstawie materiałów źródłowych^[14][27])

• Heinri Heine (1934)
• Leonardo da Vinci (1938)
• Mirabeau (1946)
• Goya (1949)
• H. G. Wells (1950)
• El Greco (1951)
• Einstein (1954)
• Picasso (1957)

• Tomasz Baranowski: Stefan Askenase jako wybitny pianista i pedagog. Szkic do portretu artysty w 35. rocznicę śmierci. W: Żydzi w kulturze muzycznej Galicji. Tom 1. Ewa Nidecka (red.). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021. ISBN 978-83-7996-913-5.
• Jean-Claude Polet: Auteurs européens du premier XXe siècle: 2. Cérémonial pour la mort du sphynx (1940-1958). De Boeck Supérieur, 2002.
• Nina Taylor-Terlecka: Antonina Vallentin – lwowianka – poliglotka – literatka. W: Żydzi Wschodniej Polski. Seria III: Kobieta żydowska. Anna Janicka, Jarosław Ławski, Barbara Olech (red.). Białystok: Wydawnictwo Alter Studio, 2015.