Anita Lasker-Wallfisch

Data i miejsce urodzenia	17 lipca 1925 Wrocław
Zawód, zajęcie	wiolonczelistka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Anita Lasker-Wallfisch (ur. 17 lipca 1925 we Wrocławiu) – wiolonczelistka ocalała z Holocaustu, członkini orkiestry obozowej w KL Auschwitz^[1][2].

Urodziła się w niemieckiej rodzinie żydowskiego pochodzenia. Była jedną z trzech córek prawnika Alfonsa, brata cenionego szachmistrza Edwarda Laskera. Matka była wiolonczelistką^[2]. Oboje doświadczyli antysemityzmu po dojściu do władzy nazistów w 1933, ale w uzyskaniu immunitetu pomógł fakt, że Alfons walczył w czasie I wojny światowej, za co otrzymał Krzyż Żelazny^[1].

Najstarsza siostra Anity, Marianna, wyemigrowała do Anglii w 1939. W kwietniu 1942 rodzice Anity zostali zabrani do obozu w Majdanku. Siostry Anita i Renata nie zostały deportowane, gdyż pracowały w fabryce papieru. Po spotkaniu z francuskimi więźniami rozpoczęły podrabianie dokumentów, by pomóc im wrócić do ojczyzny. We wrześniu 1942 próbowały uciec do Francji, ale zostały aresztowane przez gestapo na stacji kolejowej we Wrocławiu. Były więzione przez rok^[1].

Siostry trafiły do Auschwitz w grudniu 1943^[3]. Umiejętność gry na wiolonczeli ocaliła Anitę. Dołączyła do żeńskiej obozowej orkiestry, która grała marsze podczas codziennych apeli na początek dnia pracy więźniów i więźniarek. Dawała też koncerty dla SS^[1]. O Anicie wypowiada się Helena Dunicz Niwińska w swojej książce pt. Drogi mojego życia: Wspomnienia skrzypaczki z Birkenau^[4]: "Do grona profesjonalnych instrumentalistek zalicza się wiolonczelistka Anita Lasker, niemiecka Żydówka pochodzącą z Wrocławia. Pamiętam jej egzamin grany przed Almą, gdyż została przyjęta do kapeli wkrótce po mnie. Była doskonała Po wojnie zrobiła karierę w London Chamber Orchestra".

W październiku 1944 Armia Czerwona wyzwoliła obóz. Anita została zabrana do Bergen-Belsen^[5], który to obóz wyzwolili Brytyjczycy. Siostra Renata, znająca angielski, została tłumaczką^[1].

Podczas procesu załogi obozu Bergen-Belsen w 1945 złożyła świadectwo na temat warunków w obozie^[3].

W 1946 siostry z pomocą najstarszej Marianny przeprowadziły się do Wielkiej Brytanii^[1]. Anita wyszła za mąż za pianistę Petera Wallfischa. Urodziła dwoje dzieci^[2]: syn Raphael został wiolonczelistą, a córka Maya Jacobs-Wallfisch psychoterapeutką. Jej wnuk Benjamin Wallfisch(inne języki) jest kompozytorem.

Wallfisch współzałożyła English Chamber Orchestra(inne języki). Występowała zarówno jako jej członkini, jak też solowa artystka. W 1994 podczas tournée orkiestry po raz pierwszy od zakończenia wojny przyjechała do Niemiec. Od tamtej pory odwiedzała niemieckie i angielskie szkoły jako świadek historii^[6]. W Polsce promowała działalność New Kreisau, podobnie jak działania Fundacji Freyi von Moltke i Kreisau Circles legacy^[7]. W 1996 opublikowała pamiętnik pt. Inherit the Truth^[8]. Swoją historię opowiadała wielokrotnie, m.in. w relacjach przechowywanych w Shoah Foundation i dostępnych online^[9].

W 2011 otrzymała honorowy tytuł doktora na Uniwersytecie w Cambridge^[10]. W 2018 wygłosiła przemowę w Bundestagu upamiętniającą 73 rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz^[11]. W grudniu 2019 wzięła udział w nagraniu programu 60 Minutes o muzyce tworzonej przez więźniów i więźniarki Auschwitz, a także w trzech filmach dokumentalnych^[12].

Rok później została wyróżniona Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec^[13]. Pandemia koronawirusa opóźniła uroczystość, która odbyła się 20 maja 2021 w ambasadzie Niemiec w Londynie^[14].