Andrzej Samuel Dembiński herbu Rawicz (zm. 15 lutego 1649) − kasztelan biecki w latach 1618-1649, podstoli krakowski w latach 1604–1618, starosta będziński w latach 1591–1604[1], kilkukrotny poseł na sejm walny.
Życiorys
Jako senator wziął udział w sejmie zwyczajnym 1620 roku[2].
Andrzej Samuel Dembiński był synem Stanisława Dembińskiego, starosty chęcińskiego i Anny Ciołkówny. Nie jest znana data jego urodzin, na podstawie informacji o odbytych w latach 1579−1581 studiach na Uniwersytecie Lipskim przyjmuje się ją na lata 50. XVI wieku. W młodości prawdopodobnie podróżował po krajach zachodniej Europy.
Jesienią 1584 roku Andrzej Dembiński został wysłany do Austrii z listami królewskimi dla kardynała Andrzeja Batorego. Przez dwa lata pozostawał przy dworze kardynała w Rzymie, by powrócić do kraju na wieść o ciężkiej chorobie ojca. Po jego śmierci objął spadek, przejmując jednocześnie opiekę nad swym młodszym bratem Sewerynem Aleksandrem. W grudniu 1590 roku poślubił Barbarę Prowanę, córkę Prospera Prowany, organizatora pierwszej polskiej poczty. W 1604 roku odziedziczył po teściu starostwo będzińskie i kamienicę w Krakowie, objął również urząd podstolego krakowskiego.
Wkrótce wziął udział w rokoszu Zebrzydowskiego. W latach 1611−1618 kilkukrotnie był wybierany w skład sejmu walnego. Poseł na sejm 1611 roku z województwa krakowskiego, wybrany poborcą województwa krakowskiego i Księstwa Zatorskiego[3]. Poseł województwa krakowskiego na sejm zwyczajny 1613 roku[4]. Poseł na sejm nadzwyczajny 1613 roku z województwa krakowskiego[5]. W 1613 roku jako poseł województwa krakowskiego na sejm nadzwyczajny został wyznaczony do Trybunału Skarbowego Koronnego[6] Jako poseł na sejm 1616 roku wyznaczony do lustracji m.in. dóbr stołowych Wielkopolski[7]. W 1618 roku uzyskał kasztelanię biecką. Rok wcześniej pozyskał od Ligęzów dobra chrzanowskie, które objął w pełne posiadanie po śmierci Anny Ligęzy w 1640 roku. W ciągu następnych lat zatwierdził spis praw i obowiązków mieszczan, ufundował również kaplicę w kościele św. Mikołaja i sprzęty liturgiczne w miejsce zniszczonych podczas pożaru świątyni. Zmarł 15 lutego 1649 roku i został pochowany w krypcie fundowanej przez siebie kaplicy, gdzie do dziś zachowało się jego epitafium.
Andrzej Samuel Dembiński miał osiem córek, z których cztery wstąpiły do klasztorów.
Bibliografia
- Łukasz Wacławek: Andrzej Samuel Dembiński herbu Rawicz, [w:] Adam Świątek (red.): Per aspera ad astra: Materiały z XVI ogólnopolskiego zjazdu historyków studentów. Tom V: Historia Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2008. ISBN 978-83-61026-24-2
Przypisy
- ↑ Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 220.
- ↑ Leszek Andrzej Wierzbicki, Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 51.
- ↑ Janusz Byliński, Sejm z 1611 roku. W nowym opracowaniu., Wrocław 2016, s. 218.
- ↑ Janusz Byliński, Dwa sejmy z roku 1613, Wrocław 1984, s. 246.
- ↑ Janusz Byliński, Dwa sejmy z roku 1613, Wrocław 1984, s. 253.
- ↑ Volumina Legum, t. 3, Petersburg 1859, s. 120.
- ↑ Volumina Legum., tom III, Petersburg 1859, s. 148.
