Alphonse Massemba-Débat

Data i miejsce urodzenia	1921 N'Kollo
Data i miejsce śmierci	25 marca 1977 Brazzaville
Prezydent Konga
Okres	od 16 sierpnia 1963 do 4 września 1968
Przynależność polityczna	Narodowy Ruch Rewolucyjny
Pierwsza dama	Marie Massamba-Debat
Poprzednik	Fulbert Youlou
Następca	Marien Ngouabi
Premier Konga
Okres	od 16 sierpnia 1963 do 19 grudnia 1963
Poprzednik	Fulbert Youlou
Następca	Pascal Lissouba
Multimedia w Wikimedia Commons

Alphonse Massemba-Débat (ur. 1921, zm. 25 marca 1977) – kongijski polityk, prezydent Konga w latach 1963–68^[1].

Alphonse Massemba-Débat urodził się małej wiosce Nkolo, w pobliżu obecnego dystryktu Boko, w departamencie Pool^[2]. W Brazzaville zdobył wykształcenie i zawód nauczyciela^[3], szkolenie nauczycielskie odbył w szkole Edouarda Renarda w Brazzaville^[2]. Od 1947 do 1959 kierował wieloma szkołami elementarnymi. Był współpracownikiem czasopisma kulturalnego „Liaison“ redagowanego z Lomanim Tchibambą i Marcelim Ibalico.

Prowadził aktywną działalność polityczną: początkowo należał do Postępowej Partii Kongijskiej (PPC), na której czele stał Jean-Félix Tchicaya^[4]. Był dyrektorem gabinetu Ministra Edukacji Narodowej^[2]. W 1959 roku dołączył do Związku Demokratycznego Obrony Interesów Afrykanów (UDDIA), którego przywódcą był Fulbert Youlou^[2]. W latach 1959–61 pełnił stanowisko przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego^[2]. Stracił stanowisko, gdy Youlou usunął go jako zbyt niezależnego polityka^[4]. Od 1961 do 1963 obejmował stanowisko ministra planowania i zaopatrzenia w rządzie Fulberta Youlou^[2]. W maju 1963 złożył dymisję z rządu. Należał do lewego skrzydła partii UDDIA, przy czym uważany był za człowieka o umiarkowanych poglądach^[4].

Fulbert Youlou utracił władzę 15 sierpnia 1963^[2], na skutek demonstracji wspieranych przez wojsko. Komitet oficerów i przywódców związków zawodowych desygnował wówczas rząd złożony z 8 osób, którego tymczasowym premierem i ministrem obrony został Massemba-Debat^[4]. Odniósł zwycięstwo w wyborach prezydenckich które odbyły się w tym samym roku. Jako prezydent reprezentował poglądy marksistowskie^[1]. Został obalony w przewrocie wojskowym Mariena Ngouabiego w 1968 roku. 25 marca 1977 roku został rozstrzelany pod zarzutem uczestnictwa w nieudanej próbie kolejnego zamachu stanu^[5]. Rehabilitowano go w 1991^[1].

Był żonaty z Marie Massamba-Debat^[5].