PROFILPELAJAR.COM

Alkaid
	η Ursae Majoris
	; Położenie w gwiazdozbiorze
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Wielka Niedźwiedzica
Rektascensja	13h 47m 32,438s
Deklinacja	+49° 18′ 47,76″
Paralaksa (π)	0,03138 ± 0,00024″
Odległość	103,94 ± 0,80 ly; 31,87 ± 0,25 pc
Wielkość obserwowana	1,86m
Ruch własny (RA)	−121,17 ± 0,15 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−14,91 ± 0,17 mas/rok
Prędkość radialna	−13,40 ± 0,60 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	gwiazda ciągu głównego
Typ widmowy	B3 V
Masa	5 M☉
Promień	3,2 R☉
Metaliczność [Fe/H]	−0,14
Wielkość absolutna	−0,67m
Jasność	580 L☉
Okres obrotu	<21 h
Prędkość obrotu	166 km/s
Wiek	~15 mln lat
Temperatura	15 700–17 900 K
	Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	Centrum Galaktyki
Półoś wielka	7153 pc
Mimośród	0,0365
Alternatywne oznaczenia
	Oznaczenie Flamsteeda: 85 UMa
	2MASS: J13473244+4918477
	Bonner Durchmusterung: BD+50°2027
	Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 509
	Boss General Catalogue: GC 18643
	Katalog Henry’ego Drapera: HD 120315
	Katalog Hipparcosa: HIP 67301
	Katalog jasnych gwiazd: HR 5191
	SAO Star Catalog: SAO 44752
	Benetnash, Elkeid
	Multimedia w Wikimedia Commons

Alkaid (Eta Ursae Majoris, η UMa) – jedna z jaśniejszych gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Odległa od Słońca o około 104 lat świetlnych.

Nazwa

Tradycyjna nazwa gwiazdy, Alkaid, wywodzi się od arabskiego wyrażenia ‏قائد بنات نعش‎ qāʾid bināt naʿsh, co oznacza „pierwszą z płaczek” („płaczkami” były Alkaid, Mizar i Alioth)^[2]^[4]. Inną nazwą tej gwiazdy jest Benetnash, zapisana przez Bayera, pochodząca od drugiej części tego wyrażenia^[4]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 formalnie zatwierdziła użycie nazwy Alkaid dla określenia tej gwiazdy^[5].

Charakterystyka obserwacyjna

Jest to najdalej wysunięta na wschód gwiazda Wielkiego Wozu, położona na końcu jego „dyszla”. Alkaid i Dubhe mają odmienny ruch własny niż pięć pozostałych gwiazd tworzących asteryzm, przez co w dalekiej przyszłości straci on znany dziś kształt^[2].

Wielkość obserwowana tej gwiazdy to 1,86^m^[1]. Jej absolutna wielkość gwiazdowa to −0,67^m^[3].

Charakterystyka

Alkaid to błękitna gwiazda ciągu głównego należąca do typu widmowego B3. Pomiary jej temperatury dają rozbieżne wartości od 15 700 do 17 900 K, co może wiązać się z szybkim tempem obrotu gwiazdy – ma ona gorętsze bieguny, gdzie otoczka jądra jest cieńsza. Średnia temperatura wydaje się niska jak na ten typ widmowy. W związku z tą cechą gwiazda emituje niewiele promieniowania rentgenowskiego. Jasność tej gwiazdy jest 580 razy większa niż jasność Słońca, a promień – według pomiarów interferometrycznych jest 3,2 razy większy niż promień Słońca. Jest to młoda gwiazda, ma obecnie około 15 milionów lat i przy masie pięć razy większej niż masa Słońca spędzi na ciągu głównym jeszcze 80 milionów lat, po czym stanie się olbrzymem i, odrzuciwszy otoczkę, zakończy życie jako biały karzeł o masie około 0,85 M_☉^[2].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Alkaid w bazie SIMBAD (ang.)
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Jim Kaler: ALKAID (Eta Ursae Majoris). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2016-10-27]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Anderson E., Francis C.: HIP 67301. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-01-23]. (ang.).
↑ ^a ^b Ursa Major, the Greater Bear. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 441.
↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-23].