Aleksandr Winogradow

Александр Дмитриевич Виноградов

kontradmirał
Data i miejsce urodzenia	23 kwietnia 1905 Samara
Data i miejsce śmierci	28 sierpnia 1964 Archangielskoje
Przebieg służby
Lata służby	1920–1960
Siły zbrojne	Marynarka Wojenna ZSRR  Marynarka Wojenna (PRL)
Stanowiska	dowódca Marynarki Wojennej PRL
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Aleksandr Dmitrijewicz Winogradow, ros. Александр Дмитриевич Виноградов (ur. 10 kwietnia^?/23 kwietnia 1905 w Samarze, zm. 28 sierpnia 1964 w sanatorium Archangielskoje w obwodzie moskiewskim) – radziecki dowódca wojskowy, Rosjanin, kontradmirał Marynarki Wojennej ZSRR i Marynarki Wojennej PRL.

W marynarce służył od 1920, od 1930 był członkiem partii komunistycznej.

Od maja 1922 do lutego 1924 studiował w Politycznej Szkole Marynarki Wojennej (ВМПУ), następnie do lutego 1928 w Szkole Marynarki Wojennej im. M. W. Frunzego w Leningradzie i od marca 1928 do września 1929 w Szkole Pilotów Morskich i Pilotów Obserwatorów WWS RKKA im. Stalina w Jejsku. Kursy Doskonalenia Kadry Dowódczej Marynarki Wojennej w Leningradzie od listopada 1930 do sierpnia 1932 oraz Kursy Dowódców Niszczycieli SKKS od grudnia 1936 do lipca 1937 i Akademia Marynarki Wojennej im. K. E. Woroszyłowa od kwietnia 1942 do stycznia 1944 to ostatnie etapy kształcenia.

Pełnił służbę w Sewastopolu, m.in. na niszczycielach „9 Janwaria” (sierpień 1932 – grudzień 1934, zastępca dowódcy), „25 Oktiabria” (grudzień 1934 – grudzień 1936, dowódca) i we Flocie Bałtyckiej – od listopada 1937 na niszczycielu „Striemitielnyj”. Brał na nim udział w wojnie radziecko-fińskiej. Od maja do czerwca 1940 przeprowadził okręt z Leningradu do Polarnego. Tam w ramach Floty Północnej brał udział w odparciu agresji niemieckiej, będąc w stopniu komandora porucznika^[1].

Po zatopieniu niszczyciela „Striemitielnyj” 20 lipca 1941 w bazie przez niemieckie lotnictwo, został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu bazy w Jokandze^[1]. Do grudnia 1947 pełnił szereg funkcji sztabowych w bazach morskich, następnie w szkolnictwie (do lipca 1950) i w organach inspekcji wojskowej. 27 stycznia 1951 został awansowany do stopnia kontradmirała.

10 maja 1952 został oddelegowany do polskiej Marynarki Wojennej. Przez rok pełnił funkcję szefa sztabu – zastępcy dowódcy Marynarki Wojennej do spraw liniowych. Według źródeł polskich 3 kwietnia 1953 został dowódcą Marynarki Wojennej, którą to funkcję piastował do 2 marca 1955 – wtedy przekazał obowiązki dowódcy MW komandorowi Zdzisławowi Studzińskiemu. Według źródeł rosyjskich z funkcji szefa sztabu w maju 1953 został przeniesiony na stanowisko starszego wojskowego doradcy dowódcy Marynarki Wojennej („faktycznie dowodząc marynarką wojenną”, ros. „фактически являясь команд. флотом”^[2]), na którym to stanowisku miał pozostawać do listopada 1954.

Według źródeł polskich 6 kwietnia 1955 wyjechał do ZSRR, według rosyjskich od stycznia do lipca 1955 był szefem Centralnego Laboratorium Marynarki Wojennej Nr 14. Następnie kierował Instytutem Marynarki Wojennej Nr 16 w Leningradzie (do sierpnia 1957) oraz Centralnym Instytutem Naukowo-Badawczym Broni Specjalnych i Obrony Marynarki Wojennej (do września 1959) i pełnił służbę na stanowisku pierwszego zastępcy szefa tegoż instytutu.

W marcu 1960 z powodu choroby został przeniesiony do rezerwy^[1]. Żonaty z Kławdią Iwanowną (ur. 1905), miał dwie córki^[3].

Po śmierci pochowany na Cmentarzu Serafimowskim.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski 3 klasy (2 lipca 1954)
• Order Lenina (1945)
• Order Czerwonego Sztandaru (trzykrotnie – 1944-2, 1951)
• Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (1944)
• Order Uszakowa II klasy (1945)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1958)
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Medal „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego”
• Medal 20 Lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej
• Medal 30 Lat Armii Radzieckiej i Floty

Był wyróżniony w 1955 bronią osobistą z dedykacją.

• Henryk Piotr Kosk, Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny, tom II, Pruszków 2001.
• JanuszJ. Królikowski JanuszJ., Admirałowie Polskiej Marynarki Wojennej 1945-2004, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004, ISBN 83-7441-013-2, OCLC 69471820 . Brak numerów stron w książce
• Вячеслав Михайлович Лурье: Адмиралы и генералы Военно-Морского Флота СССР 1946-1960. Moskwa: ООО «Кучково поле», 2007, s. 672 (94-95). ISBN 978-5-9950-0009-9. (ros.).