Akademik (tytuł naukowy)

Ten artykuł dotyczy tytułu naukowego. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Platon był założycielem Akademii (szkoły filozoficznej w ogrodach Akademosa), której uczniów nazywano akademikami (przedstawienie z fresku Szkoła Ateńska Rafaela Santiego).
Jean-Baptiste Colbert przedstawia członków Królewskiej Akademii Nauk Ludwikowi XIV (1667)
Inauguracja Akademia Umiejętności w Krakowie (1873)

Akademik (łac. academicus) – tytuł członka instytucji publicznej nazywanej akademią, np. członka rzeczywistego ogólnokrajowego zgromadzenia naukowców (lub naukowców i artystów)[1][2], tj. Królewska Szwedzka Akademia Nauk, Académie française, Polska Akademia Nauk, Rosyjska Akademia Nauk, Berlińsko-Brandenburska Akademia Nauk. W takich przypadkach tytuł „akademik” oznacza szczególnie wysoką pozycję naukową, jednak określenie bywa również stosowane w znaczeniu „student akademii” lub słuchacz innej szkoły wyższej[2].

Istniejąca od roku 1739 Szwedzka Akademia Nauk, decydująca o wyborze laureatów Nagród Nobla, ma 440 członków krajowych i 175 zagranicznych[3]. W przypadku śmierci akademika skład Akademii jest uzupełniany w drodze głosowania. W roku 2013 (15 maja) nowymi członkami zostali Olof Ramström z RMIT University, Mikael Akke z Lunds universitet i Sir John Meurig Thomas z University of Cambridge[4].

Académie française[5], założona w roku 1635, wybiera 40 członków zwyczajnych (w roku 1910 – po śmierci fizyka, Désiré Gerneza – kandydatką była Maria Skłodowska-Curie, jednak nie uzyskała niezbędnej liczby głosów)[6]. Członkami Francuskiej Akademii Nauk (Académie des sciences, utworzonej w roku 1966) było w maju 2013 roku 247 osób (ponadto Akademia miała 135 członków zagranicznych i 99 członków korespondentów)[7].

W krajach byłego bloku wschodniego tytuł „akademik” bywa kojarzony z członkostwem w Akademii Nauk ZSRR, obecnej Rosyjskiej Akademii Nauk (aktualizowana lista członków zwyczajnych jest publikowana na internetowej stronie Akademii[8]). W innych krajach byłego bloku obowiązują różne zasady wyboru członków narodowych Akademii Nauk.

Zadania i zasady działania Polskiej Akademii Nauk, w tym zasady wyboru i obowiązki członków rzeczywistych PAN[9] są określane ustawowo[10]. Bułgarska Akademia Nauk ma 65 akademików (2013)[11].

Przypisy

  1. ↑ Akademik. [w:] Wielki słownik języka polskiego [on-line]. wsjp.pl. [dostęp 2013-06-11]. (pol.).
  2. ↑ a b Akademik. W: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. T. 1: A-Ble. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 91.
  3. ↑ Członkowie Akademii. [w:] Strona internetowa Szwedzkiej Akademii Nauk [on-line]. www.kva.se. [dostęp 2015-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)]. (szw.).
  4. ↑ Tre nya ledamöter invalda i akademien. [w:] Strona internetowa Szwedzkiej Akademii Nauk [on-line]. www.kva.se/, 2013-05-28. [dostęp 2018-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-14)]. (szw.).
  5. ↑ À l’immortalité (Nieśmiertelni). [w:] Strona internetowa Académie française [on-line]. www.academie-francaise.fr. [dostęp 2013-06-11]. (fr.).
  6. ↑ Jan Piskurewicz: Kandydatura Marii Skłodowskiej-Curie do francuskiej Akademii Nauk Maria u wrót Akademii. [w:] Academia, Magazyn PAN [on-line]. www.academia.pan.pl. [dostęp 2015-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-11)]. (pol.).
  7. ↑ Members of the French Académie des sciences. [w:] French Académie des sciences [on-line]. www.academie-sciences.fr. [dostęp 2013-06-11]. (fr.).
  8. ↑ Действительные члены Российской академии наук. [w:] Strona internetowa PAH (Rosyjskiej AN) [on-line]. www.ras.ru. [dostęp 2013-06-11]. (ros.).
  9. ↑ Członkowie rzeczywiści. [w:] Strona internetowa PAN [on-line]. www.instytucja.pan.pl. [dostęp 2013-06-11]. (pol.).
  10. ↑ USTAWA z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk; Rozdz. 2. Członkowie Akademii. [w:] Dziennik Ustaw Nr 9 (2010), poz. 619 [on-line]. bip.nauka.gov.pl. s. 7962. [dostęp 2015-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)]. (pol.).
  11. ↑ Академици. [w:] Strona internetowa Bułgarskiej Akademii Nauk [on-line]. www.bas.bg. [dostęp 2018-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-20)]. (bułg.).