Adrian Turczynowicz pseud. „Andrzej” (ur. 28 września 1902 w Złoczewie, zm. 23 grudnia 1979 w Gdyni) – polski działacz społeczny, dziennikarz, literat, reżyser teatralny, redaktor prasy konspiracyjnej[1]. Podczas II wojny światowej członek Wysokiej Rady Kujawskiego Związku Polityczno-Literackiego „Zew” (KZPL) oraz twórca i lider Kujawskiego Stowarzyszenia Społeczno-Literackiego (KSSL)[2].
Był członkiem Związku Dziennikarzy Polskich oraz Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych[1].
Ojciec działaczki harcerskiej Danuty Turczynowicz[3].
Życiorys
Był synem Aleksandra, adwokata i sekretarza sądowego w Złoczewie oraz Marii Olgi
z domu Wende[2].
Należał do POW. W dniach 10 i 11 listopada 1918 brał udział w rozbrajaniu Niemców w Złoczewie[2].
W 1938 wraz z żoną i czworgiem dzieci zamieszkała we Włocławku, gdzie pracował jako dyrektor i nauczyciel w Zakładzie Szkolenia Organistów oraz jako sekretarz w Akcji Katolickiej i redaktor w miejscowej prasie katolickiej[1].
II wojna światowa
W okresie okupacji niemieckiej był członkiem organizacji konspiracyjnej Kujawski Związek Polityczno-Literacki „Zew” (KZPL). Po rozłamie w KZPL do którego doszło w sierpniu 1940 roku, odszedł do nowo utworzonego Kujawskiego Stowarzyszenia Społeczno-Literackiego (KSSL), którego był również przywódcą[1].
Po aresztowaniu przywódcy KZPL – Eugeniusza Karola Kłosowskiego pod koniec lutego 1941 roku, wraz z innymi przywódcami KSSL zdecydował się na ukrycie. Za Turczynowiczem, Aleksym Lasińskim i Stanisławem Piekarowiczem, Niemcy wystawili listy gończe[4].
Od początku 1943 do końca wojny współpracował z Szarymi Szeregami, w których włocławskiej komendzie współodpowiadał za tajne nauczanie w zakresie szkoły powszechnej i propagandę. Rozkazem Komendy Szarych Szeregów z dnia 1 sierpnia 1944 roku został mianowany harcmistrzem[1].
Okres powojenny
Po wyzwoleniu Włocławska, był organizatorem i redaktorem naczelnym „Wiadomości Włocławskich”, ukazujących się od 25 stycznia 1945 i przemianowanych w 1 stycznia 1946 na „Gazetę Kujawską”. Jednocześnie współpracował z lokalną prasą katolicką w tym z „Ładem Bożym”, którego redaktorem naczelnym był ks. Stefan Wyszyński[1].
W latach 1945—1948 był kierownikiem Teatru Ziemi Kujawskiej, który współtworzył ze Zdzisławem Arentowiczem i Czesławem Andrzejkowiczem. W ramach teatru, wystawił dwie własne sztuki pt. Frak oraz Na progu[1].
Od grudnia 1945 był członkiem Stronnictwa Pracy[1].
Zmarł 23 grudnia 1979 w Gdyni[1]. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku[2] (Sektor: 84A / rząd: 26 / numer grobu: 899)[5].
Wybrane odznaczenia
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Włocławski słownik biograficzny T. I, red. Stanisław Kunikowski (Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek, 2004; ISBN:83-88115-80-4) s. 174–177
- ↑ a b c d e f Słownik Biograficzny Konspiracji Pomorskiej 1939-1945. Część 6 (Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej, Toruń, 2004; ISBN:83-88693-04-02) s. 178–180
- ↑ Słownik Biograficzny Konspiracji Pomorskiej 1939-1945. Część 6 (Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej, Toruń, 2004; ISBN:83-88693-04-02) s. 180–181
- ↑ Bogdan Ziółkowski – Kujawski Związek Polityczno-Literacki i Kujawskie Stowarzyszenie Społeczno-Literackie na Kujawach wschodnich w latach okupacji niemieckiej 1939-1945: (działalność i losy konspiratorów) (Fundacja "Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek", Toruń, 2006; ISBN:9788388693168) s. 187–190
- ↑ śp. Adrian Turczynowicz. wloclawek.grobonet.com. [dostęp 2024-12-09]. (pol.).
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 115, poz. 214
