Adam Wrzosek

Adam Wrzosek
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 maja 1875
Zagórze

Data i miejsce śmierci

26 lutego 1965
Poznań

profesor nauk medycznych
Specjalność: patologia i historia medycyny
Profesura

1910

Polska Akademia Umiejętności
Status

członek krajowy czynny

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński
Uniwersytet Warszawski
Uniwersytet Wileński
Uniwersytet Poznański
Uniwersytet Ziem Zachodnich

Dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons

Adam Wrzosek (ur. 6 maja 1875 w Zagórzu, zm. 26 lutego 1965 w Poznaniu) – polski lekarz patolog, antropolog oraz historyk medycyny.

Życiorys

Urodził się w rodzinie szlacheckiej, herbu Dołęga. Rodzicami byli Józef Wrzosek i Pelagia ze Skibińskich[1]. Szkołę średnią rozpoczął w Piotrkowie, a zakończył w Łodzi, gdzie w 1894 otrzymał świadectwo dojrzałości[1]. Studiował w Kijowie, Zurychu, Berlinie, Paryżu, Krakowie i Wiedniu. Od 1910 był profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wykładał tam historię medycyny. W 1918 został profesorem na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W 1920 zamieszkał w Poznaniu – został tu powołany na stanowisko organizatora i pierwszego dziekana nowo utworzonego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. Od 1930 był członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1935–1939 kierował też Zakładem Historii Medycyny na Uniwersytecie w Wilnie. Był założycielem Polskiego Towarzystwa Antropologicznego i Towarzystwa Historii Medycyny, a także redaktorem Przeglądu Antropologicznego oraz Archiwum Historii i Filozofii Medycyny. Był członkiem Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. W czasie wojny mieszkał w Warszawie, przy ul. Madalińskiego 15. Tam zakładał i kierował w latach 1942–1944 jako dziekan Wydziałem Lekarskim Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich w Warszawie[2], którego był później prorektorem[1]. Wykładał tam propedeutykę lekarską, historię i filozofię medycyny i antropologię, a po powstaniu warszawskim – w Krakowie wykładał historię i filozofię medycyny[3].

W 1945 powrócił do Poznania, by odbudować zdewastowany przez okupanta niemieckiego Zakład Historii i Filozofii Medycyny i Zakład Antropologii. Wykładał tam historię i filozofię medycyny, logikę medycyny, etykę lekarską i antropologię. Od 1947 do 1957 był przeniesiony na emeryturę, a od 1957 do 1960 został reaktywowany na profesora Katedry Historii Medycyny na Akademii Medycznej w Poznaniu. Wykładał tam historię, medycynę i propedeutykę lekarską. Od 1945 przez trzy lata był sekretarzem Wydziału IV PAU, a w latach 1948–1950 dyrektorem tego wydziału[4]. Od 1960 był na emeryturze[3].

Grób prof. Adama Wrzoska i Ludmiły Krakowieckiej na Cmentarzu Junikowskim

Zmarł 26 lutego 1965 w Poznaniu[5]. Pochowany został na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu (pole 1, kwatera 1, miejsce 26)[6]. Był żonaty z Marią Dąbrowską, z którą miał córkę Ludmiłę (zamężną – Krakowiecką).

Jego księgozbiór wszedł w skład zbiorów Muzeum Wydziału Lekarskiego UJ.

W 2022 ukazała się monografia Michała Musielaka Profesor Adam Wrzosek (1875–1965) – historyk i filozof medycyny. Zarys biografii intelektualnej, opublikowana przez Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

Dorobek naukowy

Dorobek uczonego stanowi około 460 pozycji (głównie z historii medycyny, propedeutyki lekarskiej, biologii, bakteriologii, antropologii, prehistorii, etnografii i kultury polskiej, w tym monografie wybitnych lekarzy – Jędrzeja Śniadeckiego, Ludwika Bierkowskiego, Józefa Majera, Karola Marcinkowskiego i Tytusa Chałubińskiego[1]).

Zajmował się także filozofią medycyny i należał do polskiej szkoły filozofii medycyny[7].

Założył dwa czasopisma: „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” oraz „Przegląd Antropologiczny”[1].

Odznaczenia

Upamiętnienie

Jego imię nosi niewielka ulica na poznańskich Winiarach, przy której zlokalizowane jest Wielkopolskie Centrum Pediatrii, znajdująca się między szpitalami MSW a wojewódzkim (druga – niepołączona część – dawniej odchodziła od Alei Solidarności, obecnie nosi nazwę Dobrego Pasterza), a w przeszłości przesiadkowy przystanek MPK Poznań tamże (linia tramwajowa na Piątkowską, przemianowany na Osiedle Winiary).

Podczas pandemii COVID-19 jego imię nosiła także hala 7A szpitala tymczasowego na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich, będącego częścią Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu[9].

Jego imię nosi także budynek Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego (Collegium Adama Wrzoska) przy ul. Rokietnickiej w Poznaniu[10].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e L. Krakowiecka, Adam Wrzosek (6 V 1875 – 26 II 1965), „Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania”, 1966.04/06 R.34 (Nr 2), s. 104.
  2. ↑ Bożena Bujałowska. Wspomnienie o doc. Ludmile z Wrzosków Krakowieckiej (1900–1971). „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. 17/2, s. 311–320, 1972. 
  3. ↑ a b Teresa Ostrowska, „Dzieje Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego i Akademii Medycznej (1919–1979)”, Jan Hasik, Jacek Juszczyk, Poznań 1979 : [recenzja], „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 30 (2), 1985, s. 401 [zarchiwizowane].
  4. ↑ Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN, Katedra Historii Medycyny UJ CM.
  5. ↑ Profesor Adam Jan Wrzosek (1875-1965) [online], Encyklopedia Medyków Powstania Warszawskiego [dostęp 2020-09-17].
  6. ↑ Adam Wrzosek – miejsce pochówku na Junikowie w Poznaniu [dostęp 2020-07-04].
  7. ↑ Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010.
  8. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.
  9. ↑ Szczepan Cofta, Daria Springer (red.): Nasz Tymczasowy. Poznań: Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2021, s. 51.
  10. ↑ Uchwała nr 44/2018 Senatu Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu z dnia 28 marca 2018 w sprawie nadania budynkowi, w którym zlokalizowane jest Centrum Symulacji Medycznej nazwy „Collegium Adama Wrzoska”. bip.ump.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)]..

Bibliografia

  • Wielkopolski Słownik Biograficzny, PWN, Warszawa – Poznań, 1981, s. 848.
  • Zenon Maćkowiak, Michał Musielak, Adam Wrzosek: życie i działalność, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000.
  • Michał Musielak, Adam Wrzosek, [w:] Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010.
  • Michał Musielak, Profesor Adam Wrzosek (1875–1965) – historyk i filozof medycyny. Zarys biografii intelektualnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2022.

Linki zewnętrzne