10 złotych 1925 Bolesław Chrobry

10 złotych 1925 Bolesław Chrobry
Ilustracja
Państwo

 Polska

Emitent

Bank Polski

Typ monety

moneta okolicznościowa
moneta bulionowa

Nominał

10 złotych

Rocznik

1925

Emisja
Mennica

Mennica Państwowa

Nakład

50 350 szt.

Data emisji

14 czerwca 1926

Projektant

Zofia Trzcińska-Kamińska

Opis fizyczny
Masa

3,225 g

Średnica

19 mm

Materiał

złoto Au900

Rant

ząbkowany

Stempel

zwykły

10 złotych 1925 Bolesław Chrobry – okolicznościowa / bulionowa moneta dziesięciozłotowa wybita w złocie na podstawie rozporządzenia Ministra Skarbu z dnia 14 czerwca 1926 r. o zmianie wzoru monet złotych wartości 10 i 20 złotych (Dz.U. z 1926 r. nr 61, poz. 368)[1].

Dziesięciozłotówka upamiętniała 900. rocznicę koronacji Bolesława Chrobrego, podobnie jak dwudziestozłotówka z tym samym rysunkiem rewersu[1].

Awers

W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, na dole napis „10 ZŁOTYCH 10”[1].

Rewers

Na tej stronie monety umieszczono lewy profil króla Bolesława Chrobrego, z prawej strony napis „BOLESŁAW CHROBRY”, z lewej strony „1025–1925”, u dołu z prawej strony herb Kościesza – znak mennicy w Warszawie[1].

Nakład

Monetę wybito w złocie próby 900, na krążku o średnicy 19 mm, masie 3,225 grama, z rantem ząbkowanym, według projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej, w mennicy w Warszawie[2]. Według sprawozdań mennicy za lata 1924–1926, nakład monety wynosił 50 350 sztuk[1].

Opis

Monetę bito według zwycięskiego projektu drugiego konkursu, z początku 1925 r., na polskie złote monety, które były przewidziane w reformie walutowej Władysława Grabskiego[1]. Emisje w złocie rozpoczęto dopiero w 1926 roku. W pierwszym sprawozdaniu mennicy (1924–1926) poinformowano o wybiciu 50 350 dziesięciozłotówek[1]. W niektórych katalogach liczba ta uznawana jest jako całkowity nakład[2]. Przepisy państwowe z 1924 roku dopuszczały bicie złotych monet według zatwierdzonych wzorów, również z kruszcu pochodzącego od osób prywatnych[1]. Takie egzemplarze nie były uwzględniane w sprawozdaniach z kolejnych lat. Analiza makroskopowa złotych dziesięciozłotówek potwierdza istnienie co najmniej kilku par stempli. Według niektórych autorów rzeczywisty nakład monety 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry mógł osiągnąć nawet 1 milion sztuk[1].

W niektórych katalogach dziesięciozłotówka z Bolesławem Chrobrym traktowana jest jako moneta obiegowa okolicznościowa (obiegowa z okolicznościowym wizerunkiem)[2], w innych jako próbnego bicia[3]. Wielkość nakładu wyklucza raczej tę monetę z bycia próbną. W związku ze zmianą parytetu polskiej waluty w złocie, wartość kruszcu zawartego w dziesięciozłotówce przewyższała w pewnym momencie jej wartość nominalną[1]. Oznacza to, że monety 10 złotych z Bolesławem Chrobrym, podobnie jak złote dwudziestozłotówki z tym samym rysunkiem rewersu, powinny być raczej klasyfikowane jako monety bulionowe[1].

W początku XXI w. Mennica Polska w ramach serii: 240 lat Mennicy Polskiej – Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego wydała blister zawierający cztery pozłacane repliki/wyobrażenia złotych monet II Rzeczypospolitej (10, 20, 50 i 100 złotych) według zwycięskiego projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej. Numizmat 10-złotówki z tego blistra jest de facto repliką monety 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry[4].

Wersje próbne

Próba w brązie 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry

W katalogach podana jest informacja o wybiciu próbnych wersji monety[5]:

Próba w brązie konkurencyjnego projektu złotej dziesięciozłotówki

Katalogi opisują również konkurencyjny projekt złotej dziesięciozłotówki z lat dwudziestych XX wieku, z dwoma głowami na rewersie, wybity w brązie (100 sztuk), srebrze (50 sztuk) i złocie (nieznana liczba sztuk)[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008.
  2. ↑ a b c Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003.
  3. ↑ Fischer, Katalog monet polskich 2012 XX, XXI w. i monety koronne Stanisława Augusta Poniatowskiego, 2012.
  4. ↑ Mennica Polska S.A., Blister: Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego – Bolesław Chrobry, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa.
  5. ↑ a b Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010.