10 marek 1943
|
| Państwo
|
 III Rzesza
|
| Emitent
|
Starszeństwo Żydów w Łodzi
|
| Typ monety
|
moneta obiegowa
|
| Nominał
|
10 marek
|
| Rocznik
|
1943
|
| Emisja
|
| Mennica
|
I Wydział Metalowy
|
| Data emisji
|
27 grudnia 1943
|
| Data wycofania
|
1944
|
| Projektant
|
Pinkus Szwarc
Morduch Glezer (grawer)
|
| Opis fizyczny
|
| Masa
|
~1,7 g (elektron),
2,6–3,4 g (aluminium)
|
| Średnica
|
~28,3 mm ((elektron),
~28,2 mm (aluminium)
|
| Grubość
|
~1,9 mm (elektron),
1,6–2,2 mm (aluminium)
|
| Materiał
|
elektron,
aluminium
|
| Rant
|
gładki
|
| Stempel
|
zwykły
|
10 marek 1943 – moneta dziesięciomarkowa getta łódzkiego, bita w aluminium i elektronie, wprowadzona do obiegu 27 grudnia 1943 r[1].
Awers
Na tej stronie umieszczono gwiazdę Dawida, pod nią, z prawej strony napis „GETTO”, poniżej rok 1943, dookoła otok dwukreskowy, przeplatany gwiazdkami[1].
Rewers
W centralnej części umieszczono nominał 10, pod nim napis „MARK”, na nominale falująca wstęga z napisem: „QUITUNG ÜBER”, dookoła otokowo napis „DER AELTESTE DER JUDEN •IN LITZMANNSTADT•”[1].
Opis
Moneta była bita na terenie getta, w I Wydziale Metalowym (niem. Metallabteillung I) mieszczącym się przy ul. Łagiewnickiej 63[2], w elektronie lub aluminium, na krążku o średnicy ~28,3 mm, masie ~1,7 grama (elektron) lub 2,6–3,4 grama (aluminium), z rantem gładkim[1][3]. Ze względu na duży nakład, do bicia dziesięciomarkówek wykorzystywano kilka par stempli. Liczę rozpoznanych odmian monet i stempli przedstawiono w tabeli:
10 marek 1943
| Lp.
|
Metal
|
Liczba odmian stempli[1]
|
Liczba odmian monet[1]
|
| 1
|
elektron
|
3 dla awersu, 3 dla rewersu
|
4
|
| 2
|
aluminium
|
20 stempli awersu i rewersu
|
18
|
W wielu opracowaniach, zarówno z lat siedemdziesiątych XX w. jak i współczesnych, monety bite w aluminium na cienkich krążkach (1,6–1,7 mm) i na grubych krążkach (2,1–2,2 mm), traktowane są jako odmiany[3].
W katalogach dwudziestowiecznych podawany jest nakład wszystkich odmian wynoszący 100 000 sztuk, jednak ostatni wpis w Kronice Getta Łódzkiego z dnia 28 lutego 1944 r., dotyczący dziesięciomarkówek, informuje o ponad 2 000 000 sztuk nakładu tej monety[4].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f JacekJ. Sarosiek JacekJ., Monety getta łódzkiego 1940-1944, 2015, s. 93-163 .
- ↑ JacekJ. Sarosiek JacekJ., Monety łódzkiego getta 1940-1944, 2015, s. 18-19 .
- ↑ a b JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, 2003, s. 129 .
- ↑ JacekJ. Sarosiek JacekJ., Monety Getta Łódzkiego, 1940–1944, s. 16-17 .
