Ten artykuł dotyczy stanu fizjologicznego człowieka. Zobacz też: film z 1978 roku.
Śpiączka (z gr. κῶμα koma, co znaczy głęboki sen[1], łac. coma) – głębokie zaburzenie świadomości i przytomności, związane z rozpadem cyklu czuwania i wzbudzenia, objawiające się brakiem reakcji nawet na silne bodźce oraz uogólnionym bezruchem[2].
Często jest wynikiem urazu pnia mózgu[3], występuje też przy uszkodzeniu tworu siatkowatego rdzenia kręgowego. Może to być uszkodzenie pierwotne lub wtórne, powstałe w sposób pośredni wskutek np. procesu ekspansywnego lub uszkodzenia pochodzenia naczyniowego.
Śpiączka może być również wynikiem zaburzeń powodujących rozlane uszkodzenie systemu nerwowego, np. w przebiegu zatrucia, bez względu na przyczynę.
Typowymi objawami śpiączki są: brak reakcji na bodźce, brak spontanicznych ruchów, brak odruchów, brak kontaktu słownego[4].
Najczęstsze przyczyny śpiączek
Ocena stopnia śpiączki (Skala Glasgow)
Aby ocenić stopień śpiączki, stosowany jest schemat postępowania zaproponowany przez Teasdal i Jenneta (1974 r.). Polega on na ocenie otwierania oczu, najlepszej odpowiedzi werbalnej oraz najlepszej odpowiedzi ruchowej na zadany bodziec. Parametry te należy rozpatrywać łącznie z odruchami źrenicznymi, odruchami „głowy lalki”, ciśnieniem tętniczym, oddechem, tętnem, temperaturą ciała.
Skala Glasgow (GCS, na podstawie schematu Teasdale i Jennetta 1974 r.)
- otwieranie oczu
- 1 – brak
- 2 – na ból
- 3 – na polecenie
- 4 – spontanicznie
- kontakt słowny
- 1 – brak
- 2 – niezrozumiałe dźwięki, pojękiwanie
- 3 – niewłaściwe słowa lub krzyk
- 4 – mowa chaotyczna, uwaga zachowana
- 5 – zorientowany co do miejsca, czasu i własnej osoby
- reakcja ruchowa
- 1 – brak
- 2 – reakcja wyprostna na ból (sztywność z odmóżdżenia)
- 3 – reakcja zgięciowa na ból (sztywność z odkorowania)
- 4 – celowe ruchy zmierzające do uniknięcia bodźca bólowego (zginanie – wycofywanie kończyny)
- 5 – lokalizuje ból
- 6 – spełnia polecenia
Klasyfikacja ICD10
Zobacz też
Przypisy
- ↑ John A.J.A. Wilson John A.J.A., Helge J.H.J. Nordal Helge J.H.J., EEG in connection with coma, „Tidsskrift for Den Norske Laegeforening: Tidsskrift for Praktisk Medicin, Ny Raekke”, 133 (1), 2013, s. 53–57, DOI: 10.4045/tidsskr.11.1432, ISSN 0807-7096, PMID: 23306996 [dostęp 2018-06-04] .
- ↑ Anna Herzyk: Neuropsychologia kliniczna wobec zjawisk świadomości i nieświadomości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 57. ISBN 978-83-01-16578-9.
- ↑ a b Norkowski 2013 ↓, s. 15.
- ↑ M. Pąchalska: Neuropsychologia kliniczna. Urazy pnia mózgu. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 235.
Bibliografia