Ślazówka (LavateraL.) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych. Klasyfikacja taksonomiczna rodzaju jest kłopotliwa ze względu na nieprecyzyjny jego rozdział w stosunku do rodzaju ślaz (Malva). W zależności od ujęcia należy tu od 10[5]–12[4] do około 25 gatunków[4][6]. Rośliny te występują w Makaronezji, obszarze Morza Śródziemnego, w Azji i Australii oraz Kalifornii[7]. Rosną na klifach i innych terenach nadmorskich, na terenach skalistych i nieużytkach[6]. W Polsce rośnie dziko ślazówka turyngskaL. thuringiaca, a jako gatunek dziczejący (efemerofit) także ślazówka letnia, ś. trzymiesięczna (L. trimestris)[8], poza tym kilka gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne[7].
Nazwa naukowa upamiętnia Johana Heinricha Lavatera (1611–1691) – lekarza z Zurychu[9].
Skrętoległe, długoogonkowe, z przylistkami[7]. Przylistki szybko odpadające, wąskotrójkątne, lancetowate do równowąskich. Blaszka liściowa w zarysie lancetowata do jajowatej i zaokrąglonej, u nasady zaokrąglona lub zbiegająca, niepodzielona lub dłoniasto klapowana, z 3–7 klapami. Blaszka rzadko całobrzega, zwykle karbowana lub ząbkowana[4]. Liście zwykle miękko owłosione[7].
Wyrastają pojedynczo lub w pęczkach w kątach liści tworząc długą wiechę w górnej części pędu. Pod kwiatem kieliszek z trzech jajowatych listków zrośniętych u nasady. Działek kielicha jest 5 i są one także zrośnięte. Pięć płatków korony ma barwę białą, różową do purpurowej[7], zwykle z ciemniejszymi, czerwonymi żyłkami[4], na szczycie płatki są tępe lub wycięte, u nasady zbiegają w krótki paznokieć. Pręciki są liczne, z nitkami zrośniętymi w kolumnę[7]. Zalążnia dyskowata, górna, utworzona z wielu owocolistków ((9–) 12–22 (–40)[4]), z licznymi szyjkami słupków zrośniętych w kolumnę w dolnej części[6], na górze ze znamionami nitkowatymi[7].
Rozłupnie z jednym okółkiem jednonasiennych i niepękających rozłupek[7]. Mają kształt kulistawy do spłaszczonego, z rozrośniętą stożkowato lub dyskowato nasadą słupkowia[4]. Owoce otulone są trwałymi działkami kielicha[6].
Systematyka
Rodzaj tradycyjnie odróżniany od podobnych roślin z rodzaju ślaz (Malva) na podstawie kubeczkowato zrośniętych listków kieliszka. Analizy molekularne w zasadzie nie wykazują podziału na te rodzaje[4], a w każdym razie zrośnięcie kieliszka nie jest trafnym kryterium podziału[10]. Z kryteriów morfologicznych użyteczne wydają się różnice w budowie owoców, przy czym postulowane jest przeniesienie części zaliczanych tu gatunków (zwłaszcza kalifornijskich i australijskich) do rodzaju Malva[10]. W niektórych ujęciach cały rodzaj jest włączany do rodzaju Malva[11].
Gdy rodzaj jest wyodrębniany, klasyfikowany jest do plemienia Malveae, podrodziny Malvoideae w rodzinie ślazowatychMalvaceae[12].
Jako popularne rośliny ozdobne uprawiana jest ślazówka letnia, turyngska i olbijska oraz mieszańce międzygatunkowe[7][6].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abcdefghiSteven R. Hill: Lavatera Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-07-05].
↑ abLavatera. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-07-05].
↑ abcdefRoger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 176. ISBN 0-333-74890-5.
↑ abcdefghijBeata Grabowska, Tomasz Kubala: Encyklopedia bylin tom II, K-Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 529. ISBN 978-83-7506-846-7.
↑ abZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 106, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 157. ISBN 0-333-73003-8.
↑ abMalva. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-07-05].
↑Lavatera L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-18].
↑Genus Lavatera L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-10-28].
.jpg)