Łom Karmelicki lub Kamieniołom Karmelicka Góra – nieczynny kamieniołom we wsi Dębnik, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice^[1]. Znajduje się na Wyżynie Olkuskiej, będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej^[2].

Po raz pierwszy w piśmiennictwie wzmianki o wapieniach w tych okolicach pojawiają się już w 1415 roku, przy okazji poszukiwania rud ołowiu przez dziedzica Trzebini, Mikołaja Kesingera. W 1610 r. kamieniarze Bartłomiej Stopano i Szymon Spadi wydzierżawiają łomy Czarna Góra i Biała Góra. W łomach dębnickich wydobywany jest wapień dębnicki zwany czarnym marmurem. Mistrzowie rzeźbiarscy tworzą z niego ołtarze w klasztorze karmelitów bosych w Czernej, w katedrze wawelskiej, kościele Mariackim w Krakowie, na Jasnej Górze w Częstochowie i Zamku Królewskim w Warszawie. W 1661 r. król Jan Kazimierz wydaje przywilej swobodnego sprzedawania czarnych marmurów dębnickich i zaczyna się ich złoty okres. Na stokach Czerwonej Góry i Łysej Góry powstaje kilka łomów. W 1788 r. wydzierżawia je król Stanisław August Poniatowski za 4000 zł rocznie. Po utracie niepodległości stają się one własnością zaborcy austriackiego. W 1811 r. odwiedzający Dębnik Jan Ursyn Niemcewicz pisze: kamieniołomy są zaludnione mnóstwem najużyteczniejszych rzemieślników^[1].

Karmelicki Łom to jeden z wielu kamieniołomów w tych okolicach. Znajduje się na wschodnim krańcu wsi na wzniesieniu Karmelickiej Góry. Zaraz po jego północnej stronie znajdują się dwa kamieniołomy Dębnik^[3]. Początkowo ręcznie wydobywano w nim wapienie dębickie. W latach dwudziestych XIX w. łom podupadł. Po roku 1918 eksploatowany był przez Zakłady Terrabona i Terazzo „Schmaeidler” z Krzeszowic, Zakład Artystyczno-Kamieniarski braci Trębeckich z Krakowa, „Marmorea” z Katowic. W roku 1947 upaństwowiono go. Wydobycie w Łomie Karmelickim spadło, zaś w pobliżu otwarto nową, dużą Kopalnię Odkrywkową Dolomitów Dubie, w której wydobywa się dolomity metodą wybuchową^[4].

Karmelicki Łom jest ciekawym obiektem badań dla geologów. Znalazł się na liście 149 polskich geostanowisk kandydujących na ich europejską listę. Powinien być chroniony jako pomnik przyrody i stanowisko dokumentacyjne. Prowadzi obok niego geologiczna ścieżka dydaktyczna^[4].

czerwona, geologiczna ścieżka dydaktyczna. Od parkingu w Dubiu obok kamieniołomu w Dubiu, dnem wąwozu Zbrza, obok Łomu Karmelickiego, Kamieniołomu Dębnik i Łomu Hrabskiego do dna doliny. 5 przystanków.