Łaskun palmowy[4], łaskun mentawajski[4], łaskun muzang (Paradoxurus hermaphroditus) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny łaskunów (Paradoxurinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1777 roku niemiecki przyrodnik Peter Simon Pallas nadając mu nazwę Viverra hermaphrodita[5]. Holotyp pochodził z Indii (choć nie jest to pewne)[6]. Podgatunek minor po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1903 roku brytyjski przyrodnik John Lewis James Bonhote nadając mu nazwę Paradoxurus minor[2]. Holotyp pochodził z Kampong Jalor, w Lower Siam[7].
Niedawna analiza molekularna wykazała, że tradycyjnie rozpoznawany P. heimaphroditus reprezentuje trzy odrębne gatunki: P. hermaphroditus, P. musanga i P. philippinensis[8]. Dane genetyczne wskazują również, że populacje na Sri Lance zostały introdukowane przez ludzi z obszaru południowych Indii[8]. W południowej Azji może istnieć trzeci podgatunek[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki[8].
Etymologia
- Paradoxurus: gr. παραδοξος paradoxos „niezwykły, nadzwyczajny”; ουρα oura „ogon”[10].
- hermaphroditus: w mitologii greckiej Hermafrodyta (gr. Ἑρμαφρoδιτος Hermaphroditos) był dwupłciowym bóstwem związanym z bliżej nieznanym obrzędem weselnym[11].
- minor: łac. minor „mniejszy”, forma wyższa od parvus „mały”[12].
Zasięg występowania
Łaskun palmowy występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku[8]:
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 42–71 cm, długość ogona 33–66 cm, długość ucha 4,1–4,9 cm, długość tylnej stopy 7–9 cm; masa ciała 2–5 kg[13]. Ubarwienie szare z ciemnymi plamami. Stopy ciemne do czarnych. Wzór zębowy: I 
C 
P 
M 
= 40[13].
Tryb życia
Zasiedla tropikalne lasy. Często spotykany w pobliżu siedzib ludzkich. Gatunek nadrzewny, aktywny nocą. Prowadzi samotniczy tryb życia. Wykazuje zachowania terytorialne. Jest gatunkiem wszystkożernym. Żywi się głównie owocami, gryzoniami (głównie myszy i szczury) i innymi drobnymi kręgowcami, owadami, a także zielonymi częściami roślin.
Zagrożony wydziela cuchnącą substancję gruczołów przyodbytowych. Gruczoły te są dobrze rozwinięte u przedstawicieli obu płci.
Może rozmnażać się przez cały rok, jednak młode rodzą się zazwyczaj od października do grudnia. W miocie jest ich od 2 do 5.
Znaczenie dla człowieka
Łaskun muzang często niszczy plantacje owocowe. Ziarna ze zjadanych przez niego owoców kawowca są po wydaleniu wykorzystywane do produkcji kawy kopi luwak, jednej z najdroższych kaw świata.
Przypisy
- ↑ Paradoxurus hermaphroditus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b J.L.J. Bonhote: Report on the mammals. W: N. Annandale & H.Ch. Robinson: Fasciculi Malayenses. Anthropological and Zoological Results of an Expedition to Perak and the Siamese Malay States, 1901–1902. Cz. 1: Zoology. Liverpool: The University Press of Liverpool, 1903, s. 9. (ang.).
- ↑ J.W.J.W. Duckworth J.W.J.W. i inni, Paradoxurus hermaphroditus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-20] (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 140. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1777, s. 426. (niem.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Paradoxurus hermaphroditus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-20].
- ↑ J.S. Zijlstra: Paradoxurus minor Bonhote, 1903. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-20]. (ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 412. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ G. Veron, M.-L. Patou, M. Tóth, M. Goonatilake & A.P. Jennings. How many species of Paradoxurus civets are there? New insights from India and Sri Lanka. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 53 (2), s. 161–174, 2015. DOI: 10.1111/jzs.12085. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 513, 1904. (ang.).
- ↑ J. Nijhof: Carnivora (Vleesetende zoogdieren). paulvoorhaar.nl. [dostęp 2022-04-05]. (niderl.).
- ↑ minor, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-20] (ang.).
- ↑ a b A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 229–230. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
Bibliografia
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971. Brak numerów stron w książce
- A. Shiroff: Paradoxurus hermaphroditus. (on-line), Animal Diversity Web, 2002. [dostęp 2007-12-29]. (ang.).
- D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Paradoxurus hermaphroditus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-20].
Identyfikatory zewnętrzne:
_(7781509830).jpg)
