Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Æ

Æ
Æ æ
Ilustracja
Informacje podstawowe
Majuskuła

Æ

Minuskuła

æ

Podstawowy alfabet

alfabet łaciński

Pochodzenie
Oparty na grafemie

a i e

Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Znak æ na klawiaturze komputera

Æ, ælitera alfabetu łacińskiego powstała jako ligatura liter a i e. Używana często w łacińskich tekstach na oddanie częstej w łacinie grupy ae. Często używana w językach staroangielskim, islandzkim, duńskim, norweskim i farerskim. Jako litera staroangielskiego alfabetu niegdyś nazywana była æsc („ash tree”) od anglosaskiej runy . Jej aktualna angielska nazwa to ash[1].

Języki

Łacina

W klasycznej łacinie kombinacja AE oznacza dyftong [ae̯], który ma wartość podobną do długiego i w angielskim słowie fine, wymawianego w większości dialektów współczesnego języka angielskiego.[2] Zarówno klasyczna, jak i obecna praktyka polega na pisaniu liter osobno, ale ligatury używano w pismach średniowiecznych i wczesnych nowożytnych, po części dlatego, że w czasach Cesarstwa Rzymskiego æ zostało zredukowane do prostej samogłoski [ ɛ ]. W niektórych średniowiecznych pismach ligatura została uproszczona do ę, e z ogonkiem, zwanego e caudata (łac. „ogoniaste e”). Zostało to jeszcze bardziej uproszczone do zwykłego e, na które mogła mieć wpływ zmiana wymowy lub pod jej wpływem. Jednak ligatura jest nadal stosunkowo powszechna w księgach liturgicznych i partyturach muzycznych.

Francuski

We współczesnym alfabecie francuskim æ (zwane e-dans-l'a, „e w a”) jest używane do zapisu zapożyczeń łacińskich i greckich, takich jak Curriculum vitæ, et cætera, ex æquo, tænia i imię Lætitia. Nawiązanie do tego występuje w tytule piosenki Serge'a Gainsbourga Elaeudanla Téïtéïa, będącej interpretacją sposobu przeliterowania imienia Lætitia po francusku: „L, E dans l'A, T, I, T, I, A”.

Angielski

W języku angielskim użycie ligatury różni się w zależności od miejsca i kontekstu, ale jest dość rzadkie. We współczesnej typografii, jeśli ograniczenia technologiczne utrudniają użycie æ (na przykład w przypadku maszyn do pisania, telegrafów lub ASCII), zamiast tego często używa się dwuznaku ae.

W Stanach Zjednoczonych w wielu przypadkach pomija się kwestię ligatury poprzez użycie uproszczonej pisowni z „e”, jak to miało miejsce również w przypadku œ. Sposób użycia może się jednak różnić; na przykład medieval jest obecnie bardziej powszechne niż mediaeval (i obecnie staromodne mediæval), nawet w Wielkiej Brytanii[3], ale archaeology jest preferowaną formą w stosunku do archeology, nawet w USA.[4]

Ze względu na ich długą historię ligatury są czasami używane do ukazania archaizmu lub dosłownych cytatów ze źródeł historycznych; na przykład w tych kontekstach często zapisuje się w ten sposób słowa takie jak dæmon i æther.

Ligatura jest widoczna na nagrobkach z XIX wieku, skrót od ætate („w wieku (o)”): „Æ xxYs, yyMs, zzDs”. Jest również powszechny w typografii formalnej (zaproszenia, uchwały, ogłoszenia i niektóre dokumenty rządowe); na przykład w "okólniku sądu" (ang. Court Circular) nadal używano pisowni „ortopædic” aż do XXI wieku[5].

W numizmatyce „Æ” jest używane jako skrót od „brązu[6] pochodzącego od łacińskiego aes (aere w ablacji „z brązu”).

W staroangielskim æ reprezentowało dźwięk pomiędzy a i e (/æ/), bardzo podobnie do krótkiego a od słowa cat w wielu dialektach współczesnego angielskiego. Jeśli samogłoski długie odróżnia się od samogłosek krótkich, wersja długa /æː/ jest oznaczona makronem (ǣ) lub rzadziej ostrym (ǽ).

Osetyjski

Osetyjskie pismo łacińskie; fragment strony z książki wydanej w 1935 roku

Język osetyjski używał litery æ, gdy była ona zapisywana alfabetem łacińskim od 1923 do 1938 r. Od tego czasu Osetyjczycy używali cyrylicy z identycznie wyglądającą literą (Ӕ i ӕ). Wymawia się je jako samogłoskę środkową środkową (szwa).

Międzynarodowy alfabet fonetyczny

Symbol [æ] jest również używany w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym (IPA) do oznaczenia prawie otwartej, przedniej, niezaokrąglonej samogłoski, który jest dźwiękiem najprawdopodobniej reprezentowanym przez język staroangielski. W IPA jest to zawsze pisane małymi literami. U+10783 𐞃 LITERA MODYFIKUJĄCA MAŁA AE to litera IPA w indeksie górnym.[7]

Uralski alfabet fonetyczny (UPA) wykorzystuje cztery dodatkowe symbole związane z æ.[8]

Cyrylica

 Osobny artykuł: Ӕ.

Litery łacińskie są często używane zamiast cyrylicy Ӕ i ӕ w tekstach cyrylicą (np. na osetyjskich stronach internetowych).

Wpisywanie znaku

Klawiatura nordycka z klawiszami Æ i Ø. W układzie duńskim zastosowano etykiety niebieskie, a w układzie norweskim – zielone. (Białe etykiety dotyczą języka szwedzkiego i fińskiego, w których używane są Ä i Ö.)
Znak Æ jest dostępny za pomocą AltGr+z na klawiaturze amerykańskiej i międzynarodowej.
  • Elementy HTML to: Æ i æ.
  • Windows: Alt+0198 lub Alt+146 dla dużej litery, Alt+0230 lub Alt+145 dla małej litery.
  • W systemie pisowni TeX litera ӕ powstaje poprzez \ae.
  • Microsoft Word: Crtl+⇧ Shift+&, a następnie A lub A.
  • X: klawisz komponującyAE i klaiwsz komponującyAE
  • We wszystkich wersjach systemu Mac OS (systemy od 1 do 7, Mac OS 8 i 9, OS X, macOS 11 i 12 oraz bieżący system macOS 13): æ: ⌥ Option+' (apostrof), Æ: ⌥ Option+⇧ Shift+'
  • Na iPhonie, iPodzie touch i iPadzie, a także telefonach z systemem operacyjnym Google Android lub Windows Mobile OS oraz na Kindle Touch i Paperwhite: przytrzymaj „A”, aż wyświetli się małe menu.
  • Na amerykańskich klawaiaturach Æ jest dostępny za pomocą AltGR+Z.
  • Islandzki układ klawiatury ma oddzielny klawisz dla Æ (oraz dla Ð, Þ i Ö.
  • Norweski układ klawiatury ma również oddzielny klawisz dla Æ, znajdujący się najbardziej na prawo od liter, na prawo od Ø i poniżej Å.
  • W Vimie dwuznak to „AE” dla Æ i „ae” dla æ. (Naciśnij Ctrl-K w trybie wstawiania.)

Unicode

  • 00C6 Æ ŁACIŃSKA DUŻA LITERA AE
  • 00E6 æ ŁACIŃSKA MAŁA LITERA AE
  • 01E2 Ǣ ŁACIŃSKA DUŻA LITERA AE Z MAKRONEM
  • 01E3 ǣ ŁACIŃSKA MAŁA LITERA AE Z MAKRONEM
  • 01FC Ǽ ŁACIŃSKA DUŻA LITERA AE Z OTRYM AKCENTEM
  • 01FD ǽ ŁACIŃSKA MAŁA LITERA AE Z OSTRYM AKCENTEM
  • 1D01 ŁACIŃSKA DUŻA LITERA AE W MAŁEJ FORMIE (UPA)
  • 1D02 ŁACIŃSKA MAŁA LITERA ZMIENIONA AE (UPA)
  • 1D2D DUŻA LITERA MODYFIKATORA AE (UPA)
  • 1D46 LITERA MODYFIKUJĄCA MAŁA OBRÓCONA AE
  • 1DD4 ◌ᷔ ŁĄCZENIE MAŁYCH LITER ŁACIŃSKICH AE
  • 10783 𐞃 LITERA MODYFIKUJĄCA MAŁA LITERA AE (IPA)

Zobacz też

Przypisy

  1. æsc. W: James A. Harrison, W. M. Baskervill: A Handy Anglo-Saxon Dictionary: Based on Groschopp's Grein. A. S. Barnes, 1885, s. 11. (ang.).
  2. James Morwood (1999). Latin Grammar, Oxford University Press. ISBN 978-0-19-860199-9, p. 3
  3. Pisownia „medieval” ma pierwszeństwo zarówno w zaawansowanych słownikach Oxford i Cambridge. Dostęp wrzesień 22, 2014.
  4. The Britannica Dictionary. britannica.com. [dostęp 2024-01-21]. (ang.).
  5. Court Circular. royal.uk. [dostęp 2024-01-21]. (ang.).
  6. David Sear: Greek Imperial Coins and Their Values. Spink Books, 1992, s. xxxv. ISBN 978-1-912667-35-2. (ang.).
  7. Kirk Miller, Michael Ashby: L2/20-252R: Unicode request for IPA modifier-letters (a), pulmonic. [dostęp 2024-01-21]. (ang.).
  8. Michael Everson: L2/02-141: Uralic Phonetic Alphabet characters for the UCS. 2020-03-20. [dostęp 2024-01-21]. (ang.).
Read more information:

Swedish speedway team VargarnaClub informationTrack addressNorrköpings motorstadionNorrköpingCountrySwedenFounded1947LeagueAllsvenskanClub factsTrack size271 metresMajor team honours League champions1949, 1951, 1953, 1954, 1960, 1961 Vargarna (lit. 'the Wolves') is a Swedish motorcycle speedway team based in Norrköping, Sweden, representing SMK Östgöta.[1][2] The team race at Norrköpings motorstadion. They ride in the Elitserien[3] and are six times champi…

Georgië Eerste deelname 2007 Aantal deelnamen 17 Aantal gewonnen 3 Zender GPO Statistieken Hoogste positie 1ste (2008, 2011, 2016) Laagste positie 14de (2019, 2023) Portaal    Eurovisiesongfestival De groep Bzikebi zorgde voor de eerste Georgische overwinning op het festival in 2008. De groep Candy won in 2011 het Junior Eurovisiesongfestival Georgië neemt sinds 2007 deel aan het Junior Eurovisiesongfestival. De inzending wordt elk jaar verzorgd door de Georg…

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. Huntington Hotel Huntington Hotel merupakan salah satu marka tanah hotel mewah di atas distrik Nob Hill di San Francisco, California. Deskripsi Hotel ini dinamai untuk Collis P. Huntington, salah satu pebisnis kereta api The Big Four di Barat Lama. Tetap…

Іранська криза, 1946 Курдсько-іранський конфлікт і Холодна війна Південний Азербайджан після повернення до Ірану.Південний Азербайджан після повернення до Ірану. Дата: листопад 1945 — 15 грудня 1946 Місце: Іран, Мехабадська Республіка, Азербайджанська Народна Республіка Рез

Agustín Rodríguez Sahagún Agustín Rodríguez Sahagún, en 1980, dans l'hémicycle du palais des Cortès. Fonctions Maire de Madrid 29 juin 1989 – 5 juillet 1991(2 ans et 6 jours) Coalition PP-CDS Prédécesseur Juan Barranco Successeur José María Álvarez del Manzano Porte-parole du groupe CDS au Congrès des députés 21 juillet 1986 – 30 juin 1989(2 ans, 11 mois et 9 jours) Législature IIIe Prédécesseur Aucun Successeur León Buil Président de l'Union du …

Volcano in Washington, U.S. This article is about the volcano in Washington state. For the mountain in California, see Mount Saint Helena. For more information about the volcano's 1980 eruption, see 1980 eruption of Mount St. Helens. Mount St. Helens3,000 ft (0.9 km) high steam plume on May 19, 1982, two years after the major eruptionHighest pointElevation8,363 ft (2,549 m)Prominence4,605 ft (1,404 m)ListingWashington prominent peaks 11thWashington isolated pea…

?Каракара чорна Охоронний статус Найменший ризик (МСОП 3.1)[1] Біологічна класифікація Домен: Еукаріоти (Eukaryota) Царство: Тварини (Animalia) Тип: Хордові (Chordata) Клас: Птахи (Aves) Ряд: Соколоподібні (Falconiformes) Родина: Соколові (Falconidae) Підродина: Каракарні (Polyborinae) Рід: Чорна каракара (…

Berikut adalah daftar kejuaraan bulu tangkis internasional. Daftar kejuaraan bulu tangkis resmi Kejuaraan ini adalah kejuaraan yang paling resmi karena diadakan secara langsung oleh BWF. Kejuaraan ini merupakan kejuaraan dengan tingkat tertinggi dari seluruh kejuaraan bulu tangkis. Perseorangan Kejuaraan Dunia Kejuaraan Dunia Junior Bulu tangkis pada Olimpiade Kejuaraan Dunia Tuan rumah Tahun No. Tuan rumah Negara 1977 I Malmö  Swedia 1980 II Jakarta  Indonesia 1983 III Kopenhagen …

?Австралійський морський лев Морські леви на пляжі Охоронний статус Під загрозою зникнення (МСОП 3.1) Біологічна класифікація Домен: Еукаріоти (Eukaryota) Царство: Тварини (Animalia) Тип: Хордові (Chordata) Клас: Ссавці (Mammalia) Ряд: Хижі (Carnivora) Підряд: Псовиді (Caniformia) Надродина: Ластоногі (P…

Bài này viết về phim năm 2010. Đối với phim năm 2020, xem Đảo kinh hoàng (phim 2020). Đảo kinh hoàng Áp phích chiếu rạp của phim tại Việt NamĐạo diễnMartin ScorseseSản xuất Mike Medavoy Arnold W. Messer Bradley J. Fischer Martin Scorsese Kịch bảnLaeta KalogridisDựa trênĐảo kinh hoàngcủa Dennis LehaneDiễn viên Leonardo DiCaprio Mark Ruffalo Ben Kingsley Michelle Williams Emily Mortimer Patricia Clarkson Max von Sydow Quay phimRobert R…

Upazila in Khulna, BangladeshSarankhola শরণখোলাUpazilaNipa palm collection, SarankholaCoordinates: 22°17.5′N 89°47.5′E / 22.2917°N 89.7917°E / 22.2917; 89.7917Country BangladeshDivisionKhulnaDistrictBagerhatArea • Total756.60 km2 (292.12 sq mi)Population (2011)[1] • Total119,084 • Density160/km2 (410/sq mi)Time zoneUTC+6 (BST)Postal code9311Websitesarankhola.bagerhat.gov.bd Sar…

2009 compilation album by Ne-YoNe-Yo: The CollectionCompilation album by Ne-YoReleasedSeptember 2, 2009 (Japan)Recorded2005–2008GenreR&BLabelUniversal Music JapanProducerNe-Yo, Stargate, Eric Hudson, The Heavyweights, Ron Neff-U Feemster, Chuck Harmony, J. R. RotemNe-Yo chronology Year of the Gentleman(2008) Ne-Yo: The Collection(2009) Libra Scale(2010) Ne-Yo: The Collection is the first compilation album by American singer-songwriter Ne-Yo. The album was released in Japan on Septe…

1999 studio album by Switchblade SymphonyThe Three CalamitiesStudio album by Switchblade SymphonyReleasedMay 25, 1999GenreTrip hop, darkwave, gothic rockLength49:02LabelCleopatra RecordsProducerSwitchblade SymphonySwitchblade Symphony chronology Bread and Jam for Frances(1997) The Three Calamities(1999) Sinister Nostalgia(2001) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllMusic[1] The Three Calamities is the third and final studio album from Switchblade Symphony. The album pea…

American sports journalist Billy JaffeJaffe interviewing Phil Kessel following the Penguins victory in the 2017 Eastern Conference Final.Born (1969-04-02) April 2, 1969 (age 54)Alma materUniversity of MichiganOccupation(s)Sportscaster, color analystSpouseVictoria JaffeChildrenJulia Jaffe and Jake Jaffe Billy Jaffe (born April 2, 1969) is an on-air ice hockey analyst for NESN, provides commentary for pre-game, post-game and intermission shows during Boston Bruins games. Jaffe also serve…

National Park in Sweden This article is about the National Park. For the village, see Abisko. Abisko National ParkAbisko nationalparkIUCN category II (national park)Lapporten in the Abisko National ParkLocationNorrbotten County, SwedenNearest cityKirunaCoordinates68°19′N 18°41′E / 68.317°N 18.683°E / 68.317; 18.683Area77 km2 (30 sq mi)[1]Established1909[1]Governing bodyNaturvårdsverket AbiskoÅsnenBjörnlandetBlå Jun…

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Every Shade of Blue – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2009) (Learn how and when to remove this template message) 1995 single by BananaramaEvery Shade of BlueSingle by Bananaramafrom the album Ultra Violet Released21 August 1995RecordedJuly 19…

DatarDesaNegara IndonesiaProvinsiJawa TengahKabupatenCilacapKecamatanDayeuhluhurKode pos53266Kode Kemendagri33.01.16.2006 Luas1779 HaJumlah penduduk4115 jiwaKepadatan... jiwa/km² Datar adalah desa di kecamatan Dayeuhluhur, Cilacap, Jawa Tengah, Indonesia. Batas wilayah Batas-batas wilayahnya adalah sebagai berikut: Utara Desa Cilumping dan Desa Sumpinghayu Timur Kecamatan Wanareja Selatan Desa Hanum dan Kecamatan Wanareja Barat Desa Cijeruk, Desa Bingkeng dan Desa Dayeuhluhur Pembagian Wil…

Pundit Light trailer A Pundit Beacon or Landmark Beacon was an airfield navigational and identification beacon, used by the British Royal Air Force (RAF) in the period around World War II.[1][2] Pundit Code Each airfield was allocated a unique two letter Pundit Code, usually based on the name of the site, such as 'BL' for RAF Beaulieu.[1][3] By the mid-war period the increasing number of airfields led to overlapping names. New codes were allocated by using the pre…

Terminal LumpurTerminal Wisata (Tipe C)Papan Nama & Gerbang Masuk Bus Pariwisata Terminal LumpurNama lain • Parkir Makam Syekh Maulana Malik Ibrahim • Terminal Sunan GresikLokasiJalan Martadinata, Kelurahan Lumpur, Kecamatan Gresik, Kabupaten Gresik, Provinsi Jawa Timur, Kodepos 61117 IndonesiaKoordinat7°08′49″S 112°39′11″E / 7.146944°S 112.653042°E / -7.146944; 112.653042Koordinat: 7°08′49″S 112°39′11″E / 7.146…

American baseball player, coach, and manager (1869–1928) Baseball player Hughie JenningsShortstop / First baseman / ManagerBorn: (1869-04-02)April 2, 1869Pittston, Pennsylvania, U.S.Died: February 1, 1928(1928-02-01) (aged 58)Scranton, Pennsylvania, U.S.MLB debutJune 1, 1891, for the Louisville ColonelsLast MLB appearanceSeptember 2, 1918, for the Detroit TigersMLB statisticsBatting average.311Home runs18Runs batted in840Managerial record1,184–995Winning…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 3.235.139.122