La diplomacia es la conducha de negociacions e de reconoissenças diplomaticas entre d'Estats, de grops o d'individús per reglar un problema sensa violéncia^[1][2]. Utilizat formalament, lo tèrme designa generalament la diplomacia internacionala. Es diferenta de la politica estrangiera qu'es la definicion de l'estrategia internacionala d'un govèrn.

La diplomacia es una activitat anciana qu'existiá avans l'invencion de l'escritura. Es probablament apareguda amb la sedentarizacion e l'aparicion de conflictes entre comunautats agricòlas. Sei practicas actualas foguèron fixadas en 1961 per la Convencion de Viena sus lei relacions diplomaticas.

L'existéncia d'una activitat diplomatica entre leis Estats es atestada dempuei l'Antiquitat Auta amb la descubèrta de tractats entre ciutats-estats mesopotamianas. Son aparicion sembla de datar de l'aparicion de la civilizacion e de la conflictualitat entre comunautats umanas. Fòrça cas de presents son enregistrats dins leis archius o lei cronicas istoricas. Aquelei cambis permetián ja de desvolopar de relacions complèxas entre Estats amb la conclusion d'alianças, d'acòrds de cooperacion o de tractats complèxs (cambi de territòris, concession comerciala...). Per exemple, foguèt lo cas de China, de l'Empèri Bizantin o la Glèisa Catolica qu'avián una tradicion diplomatica ben establida que li permetiá d'obtenir d'informacions utilas sus sei vesins^[3].

Una evolucion importanta aguèt luòc en 1455 amb la creacion de la premiera ambaissada permanenta per lo duc de Milan Francesco Sforza dins la Republica de Gènoa^[4]. D'efiech, aperavans, se certaneis Estats avián una cancelariá permanenta, lei diplomatas mandats dins de país estrangiers èran de messatgiers excepcionaus o d'individús que viatjavan per d'autrei rasons (marchands, missionaris, romieus...). L'idèa de Sforza foguèt lèu imitada per leis autreis Estats italians dau periòde. Puei, se generalizèt pauc a pauc au rèsta d'Euròpa.

Entre lei sègles XV e XVIII, lei missions diplomaticas permanentas venguèron la nòrma per lei poissanças principalas dau continent europèu. D'efiech, implicadas dins de conflictes regulars, èran sovent obligadas d'aver d'emissaris locaus per assegurar lor influéncia. França e Espanha aguèron un ròtle motor dins aquela evolucion. Aquò menèt a una premiera estructuracion dau mestier de diplomata amb la publicacion d'obratges sus lo subjècte coma l’Ambaissador perfèct de Jean Antoine de Vera (1583-1658) o l’Ambaissador e sei foncions d'Abraham de Wicquefort (1606-1682)^[5]. Au sen dei govèrns, aqueu desvolopament foguèt sostengut per la creacion de pòstes permanents de ministres deis afaires estrangiers.

Leis ambaissadors d'aqueu periòde èran sovent de nobles, de patricians o de marchands aisats. Sei rivalitats permetèron d'estructurar mai lei règlas de seguir entre diplomatas. En particular, foguèron pauc a pauc definits lo reng de cada diplomata per empedir lei conflictes entre delegacions diferentas. Per facilitar lei cambis, lo francés venguèt la lenga de la diplomacia europèa gràcias au prestigi importanta de la monarquia francesa^[6].

Après lei guèrras napoleonencas, lo Congrès de Viena reüniguèt un nombre fòrça important de diplomatas entre 1814 e 1815. Destinat a tornar fondar Euròpa, sei règlas venguèron la nòrma de la diplomacia. De mai, metèron en plaça una organizacion permetent d'amaisar lei conflictes coma, per exemple, lo Congrès d'Ais d'Alemanha encargat de definir lo reng de cada ambaissador. Durant aqueu periòde, lei còrs diplomatics conoguèron una extension importanta. Aquò entraïnèt una complexificacion de la diplomacia europèa amb l'aparicion de « sistèmas » coma aquelei que caracterizèron la politica dau cancelier alemand Otto von Bismarck.

La forma modèrna dei relacions diplomaticas foguèt definida dins un tractat adoptat en 1961 a Viena, completat en 1963 per un segond acòrdi sus lei consulats. Eiretier dei convencions dau sègle XIX, lo tèxte prevetz l'inviolabilitat d'una ambaissada, dei residéncias dei diplomatas e deis archius diplomatics. Per assegurar aquelei drechs, lo país d'acuelh es obligat de permetre de laissar de mejans de comunicacions liures e protegits a un còrs diplomatic. La convencion definís tanben lo biais de rompre de relacions diplomaticas e d'expulsar una delegacion estrangiera. Enfin, permetèt de clarificar lo principi de l'immunitat diplomatica que foguèt limitada ais activitats diplomaticas dau personau^[7].

Una mission diplomatica es un grop de plusors personas nomats per un meteis país, dich « Estat acreditant », que demòran dins un autre país dich « Estat acreditor ». Sei membres son plaçats sota l'autoritat d'un cap de mission per assegurar de foncions diplomaticas. Aqueleis individús son dichs diplomatas e l'ensemble dei diplomatas d'un país forma son còrs diplomatic.

Lei missions pus importantas, dichas « ambaissada », son dirigidas per un « ambaissador » qu'es lo representant d'un cap d'Estat pròche d'un autre cap d'Estat. Aqueu títol es lo reng pus aut que pòu ocupar un diplomata en mission. Pasmens, existís de diplomatas e de missions de reng inferior coma lo cònsol que dirigís un consolat. De mai, i a quauquei cas particulars liats a de tradicions istoricas :

• leis ambaissadors de la papautat pòrtan lo títol de « nonci apostolic ».
• entre dos país que fan partida dau Commonwealth, i a ges de cambi d'ambaissadors car aqueleis Estats partejan lo meteis sobeiran. En plaça, lei caps dei missions diplomaticas son dichs « aut comissari ».

Per intrar en foncion, un cap de mission dèu èsser acreditat. Per aquò, dèu presentar a l'Estat acreditor de letras credencialas emesas per l'Estat acreditant. Es possible d'acreditar un meteis ambaissador dins mai d'un país^[8]. L'acceptacion dei letras credencialas a normalament luòc durant de ceremònias regularas. De discussions prealablas permèton sovent l'acceptacion sistematica dei letras credencialas mai pòu encara i aver d'excepcions e de refús.

Lo rèsta dau personau d'una mission diplomatica es chausit per l'Estat acreditant. Pasmens, dèu transmetre l'identitat d'aquelei personas a l'Estat acreditor. Lo nombre de personas dins la mission es generalament fixat per un acòrd entre lei dos país. Fauta d'acòrd, l'Estat acreditor pòu limitar unilateralament lo nombre de personas que fan partida de la mission diplomatica. Cada membre de la mission, compres l'ambaissador, pòu èsser declarat persona non grata. Dins aqueu cas, la persona dèu quitar lo país.

Lei foncions normalas d'una mission diplomatica son actualament definidas per l'article 3 de la Convencion de Viena de 1961 :

• la representacion de l'Estat acreditant.
• la proteccion deis interès de l'Estat acreditant e de sei ressortissants dins lei limits autorizats per lo drech internacionau.
• la menada de negociacions entre l'Estat acreditant e l'Estat acreditaire.
• l'informacion per totei lei mejans autorizats per lo drech internacionau sus l'evolucion deis eveniments que se debanan dins l'Estat acreditaire.
• lo desvolopament de relacions amicalas, especialament dins lei domenis economics, culturaus e scientifics.
• l'exercici de missions consolaras^[9]. Aquelei missions regardan la gestion dei relacions entre l'Estat acreditant e sei ciutadans que rèstan dins l'Estat acreditaire.

Leis articles 45 e 46 definisson de foncions excepcionalas coma la presa en carga de la proteccion deis interès d'un Estat tèrç qu'auriá romput sei relacions amb l'Estat acreditaire.

Lei diplomatas en mission benefician generalament d'una immunitat diplomatica dins lo quadre de sei foncions. Es una particularitat juridica qu'assegura au diplomata :

• l'inviolabilitat : es impossible de l'arrestar (franc dau cas de flagrant delicte).
• l'immunitat de juridiccion : lei tribunaus dau país d'acuelh an pas la competéncia per lo jutjar
• l'immunitat d'execucion : es impossible de prendre una mesura d'execucion còntr eu.

Aquela proteccion es sovent estenduda ai personaus de la mission e a lor familha. Regarda unicament leis actes comés durant sei foncions e pòu èsser revocada per l'Estat d'origina.

La possession d'un passapòrt diplomatic a sovent un liame amb l'immunitat diplomatica mai aquò es pas sistematic. D'efiech, l'immunitat es definida per d'acòrds entre lei dos Estats aguent establit de relacions. Lo passapòrt diplomatic es un document emés per un govèrn per facilitar lo trabalh de sei diplomatas.

• Ambaissada.
• Convencion de Viena sus lei relacions diplomaticas.
• Diplomatica.
• Immunitat diplomatica.

1. ↑ Marks, Sally; Freeman, Chas. W. «Diplomacy - Encyclopedy Britannica». [Consulta: 8 de decembre de 2024]
2. ↑ Diane Boudreau, Melissa McDaniel, Erin Sprout, Andrew Turgeon. «Diplomacy - National Geografic». [Consulta: 8 de decembre de 2024]
3. ↑ La superioritat dei diplomacias chinesa e bizantina es un factor d'explicacion de la subrevida d'aqueleis Estats dins de contèxtes malaisats marcats per d'invasions multiplas.
4. ↑ (fr) Pierre P. Tremblay, L'administration contemporaine de l'État : une perspective canadienne et québécoise, PUQ, 2012.
5. ↑ (en) Maija Bišofa, « Concept and Transformation of Diplomacy », The Humanities and Social Science,‎ 2014.
6. ↑ Una autra rason èra l'importància relativa dau ministèri deis afaires estrangiers francés. Amb 70 emplegats permanents dins leis ans 1780, èra lo pus important d'Euròpa.
7. ↑ Pasmens, foguèt egalament estenduda ai familhas dei diplomatas.
8. ↑ Aquò a sovent luòc per de rasons economicas car permet de redurre lo nombre d'ambaissadors.
9. ↑ Pus precisament, l'article 3 enebís d'empedir una mission diplomatica de menar de missions consolaras.