Askia Mohammed († 1538) es un sobeiran de l'Empèri Songai que reinèt dau 12 d'abriu de 1493 a 1528. Succediguèt a Sonni Baro (1493) e foguèt remplaçat per Askia Monzo Mussa (1428-1431). A la seguida de Sonni Ali Ber (1464-1492), realizèt una importanta òbra d'organizacion de l'Estat e menèt plusors campanhas militaras victoriosas còntra lei reiaumes vesins.

Governaire e cap militar durant lo rèine de Sonni Ali Ber (1464-1492), lo fondator de l'Empèri Songai, se revoutèt a sa mòrt còntra son successor, Sonni Baro, qu'èra pas considerat coma un musulman fidèu. Après una brèva guèrra civila, foguèt venceire de la batalha d'Anfao (12 d'abriu de 1493) que li permetèt de prendre lo poder e de fondar la dinastia Askia^[1].

Son rèine foguèt marcat per l'afiermacion d'un islam rigorista e per l'acabament de la conversion dei populacions urbana amb lo sostèn de l'elèit religiós de Timboctó e de Gao. En parallèl, melhorèt l'administracion en organisant un sistèma descentralizat dirigit per quatre vice-rèis e de governaires locaus e en fondant un govèrn dotat de ministèris. Tornèt organizar l'armada professionala e la marina militara de Sonni Ali Ber, unifiquèt lei pes e mesuras e encoratjèt l'agricultura e lei trabalhs d'aigatge. Au nivèu politic, transferiguèt la capitala de Gao a Timboctó. Puei, aguent ben pacificat l'Empèri, comencèt una tiera de campanhas militaras que menèron a la presa dei regions orientalas dau Senegau actuau, de la vila d'Agadez, dau sud de Dendi e dei rèstas de l'Empèri de Mali (reduch a un reiaume locau).

Vengut bòrni, Askia Mohammed foguèt reversat per son fiu Askia Monzo Mussa. Aquò marquèt lo començament d'un periòde d'instabilitat que durèt mai d'un decenni. Askia Mohammed moriguèt en 1438 e foguèt probablament enterrat a Gao ont un monument es presentat coma sa tomba.

• Empèri Songai.

• (fr) Sékéné Mody Cissoko, Tombouctou et l'Empire songhay, L'Harmattan, 1996.

1. ↑ (fr) Bertrand Hirsch, « La bataille d'Anfao », dins Patrick Boucheron, Julien Loiseau, Pierre Monnet e Yann Potin (dir.), L'histoire du Monde au XVe siècle, Hachette, 2009.