Martin Luthers 95 teser mot avlatshandelen

De 95 tesene

Martin Luthers 95 teser mot avlatshandelen av 1517 utfordret den katolske kirkes nattsverdslære og markerer starten på den lutherske reformasjon.

Tesene og forhistorien

Den 31. oktober 1517 sendte augustinereremitten Martin Luther, professor i bibelteologi ved universitetet i Wittenberg i Tyskland, de såkalte 95 teser om avlatshandelen til den stedlige biskop, Hieronymus Schultz av Brandenburg, og til erkebiskop Albrecht av Magdeburg. Tesene var foranlediget av at den pavelige avlat til inntekt for byggingen av ny Peterskirke i Roma ble forkynt i områder som lå nær Wittenberg, og Luther reagerte på den måten avlatsforkynnelsen og salget av avlatsbrev foregikk på.

Tesene konsentrerte seg om misbruket og gikk i begrenset grad inn på dypereliggende teologiske spørsmål. Men da de 95 tesene ble kjent i hele Tyskland, ble det etterhvert klart at en konsekvent refleksjon over Luthers teser også reiste spørsmål ved avlatsteologien, pavens myndighet og kirkens sakramentalteologi i det hele tatt. Etterhvert som mer fundamentale spørsmål trengte seg på, utviklet det seg en reformasjon som skulle gå i tre hovedretninger – mot det som senere ble kjent som luthersk, reformert og anabaptistisk protestantisme.

Erkebiskopen av Magdeburg hadde gitt avlatspredikanten Johann Tetzel, en dominikanerpater og erfaren avlatspredikant som hadde forkynt avlater i store deler i Tyskland i årevis, i oppdrag å forkynne den nye avlaten. Selv om territorialfyrsten for Kursachsen som Wittenberg lå i, Fredrik den vise, og hertugen av det tilgrensende området, Georg av Sachsen, hadde forbudt salget av denne avlaten i sine områder, berørte virkomheten også Wittenberg fordi folk derfra dro den korte veien over til de naboområder der Tetzel opererte.

I et følgeskriv til de nevnte biskoper bad Luther om oppklaring, og krevde at avlatspredikantene skulle pålegges tilbakeholdenhet.

Fremstilling av oppspikringen av tesene, her fra Gedächtniskirche i Speyer

Tesedøren

«Tesedøren» på slottskirken i Wittenberg.

«Tesedøren» i slottskirken i Wittenberg er blitt en viktig attraksjon og et samlingspunkt i de tyske lutherske markeringer av «Reformasjonsdagen» (31. oktober). Dette har sin basis i myten om at Luther spikret opp tesene på slottskirkedøren, til tross for at han trolig aldri gjorde dette.

Den opprinnelige kirkedøren, som var av tre, ble riktignok oppbrent i 1760, under syvårskrigen. Men i 1857 ble det laget en ny dør, og da ble de 95 tesene støpt inn i selve døren.

Litteratur

  • Joachim Ott og Martin Treu: Luthers Thesenanschlag – Faktum oder Fiktion, Leipzig 2008, ISBN 978-3-374-02656-2
  • Kurt Aland: Die Reformatoren: Luther, Melanchthon, Zwingli, Calvin; mit einem Nachwort zur Reformationsgeschichte. 4. neubarb. Aufl. Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1986, ISBN 3-579-05204-7
  • Heinrich Bornkamm: Thesen und Thesenanschlag Luthers: Geschehen und Bedeutung. Töpelmann, Berlin 1967
  • Erwin Iserloh: Luther zwischen Reform und Reformation: der Thesenanschlag fand nicht statt. 3. Auflage. Aschendorff, Münster 1968
  • Gerhard Prause: Niemand hat Kolumbus ausgelacht – Fälschungen und Lügen der Geschichte richtig gestellt. Econ, Düsseldorf 1966, ISBN 3-430-17581-X
  • Manfred Schulze: Thesenanschlag. I: Religion in Geschichte und Gegenwart, Band 8. 4. Auflage. Mohr, Tübingen 2005, S. 357 f., ISBN 3-16-146948-8
  • Fritz Bellmann, Marie Luise Harksen, Roland Werner (utg.): Die Denkmale der Lutherstadt Wittenberg. Mit Beiträgen von Peter Findeisen, Hans Gringmuth Dallmer, Sibylle Harksen und Erhard Voigt; Hermann Böhlau Verlag, Weimar 1979

Norske utgaver

Wikisource De 95 teser – originaltekst fra Wikikilden

Read other articles:

Glenea celia

Glenea celia Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Arthropoda Kelas: Insecta Ordo: Coleoptera Famili: Cerambycidae Subfamili: Lamiinae Tribus: Saperdini Genus: Glenea Spesies: Glenea celia Glenea celia adalah spesies kumbang tanduk panjang yang tergolong famili Cerambycidae. Spesies ini juga merupakan bagian dari genus Glenea, ordo Coleoptera, kelas Insecta, filum Arthropoda, dan kingdom Animalia. Larva kumbang ini biasanya mengebor ke dalam kayu dan dapat menyebabkan kerusakan pada b...

 

 

A Time Called You

A Time Called YouPoster promosiHangul너의 시간 속으로 Hanja너의 時間 속으로 Alih Aksara yang DisempurnakanNeoui Sigan Sog-euroArtiInto Your Time GenreRomansaTime travelPembuatNetflixBerdasarkanSomeday Or One Dayoleh Huang Tien-jenDitulis olehChoi Hyo-biSutradaraKim Jin-wonPemeranAhn Hyo-seopJeon Yeo-beenKang HoonNegara asalKorea SelatanBahasa asliKoreaProduksiRumah produksiNPIO EntertainmentLian ContentsStudio FlowDistributorNetflixRilis asliJaringanNetflixFormat gambar4K (Ultr...

 

 

Edineț

For the former administrative subdivision of Moldova, see Edineț County. Municipality in Edineț District, MoldovaEdinețMunicipality FlagCoat of armsEdinețLocation in MoldovaCoordinates: 48°10′N 27°19′E / 48.167°N 27.317°E / 48.167; 27.317CountryMoldovaDistrictEdineț DistrictEstablished1431Government • MayorConstantin Cojocari (LOC)Area • Total2.2 sq mi (5.7 km2)Elevation758 ft (231 m)Population (2014)&#...

Organisation pour la démocratie et le développement

Cet article concerne l'organisation régionale. Pour l'île, voir Guam. GUAM Situation du GUAM Situation Création 7 juin 2001 Type Organisation internationale de coopération Coordonnées 50° 27′ 05″ N, 30° 31′ 18″ E Organisation Membres Géorgie Ukraine Azerbaïdjan Moldavie Secrétaire général Altaï Efendiev Site web (en) www.guam-organization.org modifier  Un timbre ukrainien consacré au sommet du GUAM en 2006. L'Organisation pour ...

 

 

Montagna in Valtellina

Montagna in Valtellina commune di Italia Tempat Negara berdaulatItaliaRegion di ItaliaLombardyProvinsi di ItaliaProvinsi Sondrio NegaraItalia Ibu kotaMontagna in Valtellina PendudukTotal2.981  (2023 )GeografiLuas wilayah44,97 km² [convert: unit tak dikenal]Ketinggian567 m Berbatasan denganPoggiridenti Ponte in Valtellina Sondrio Spriana Torre di Santa Maria Tresivio Lanzada Faedo Valtellino Piateda Chiuro Caspoggio Albosaggia SejarahSanto pelindungSanto George Informasi tambahanKod...

 

 

大字 (数字)

この項目には、一部のコンピュータや閲覧ソフトで表示できない文字が含まれています（詳細）。 数字の大字（だいじ）は、漢数字の一種。通常用いる単純な字形の漢数字（小字）の代わりに同じ音の別の漢字を用いるものである。 概要 壱万円日本銀行券（「壱」が大字） 弐千円日本銀行券（「弐」が大字） 漢数字には「一」「二」「三」と続く小字と、「壱」「�...

内华达州

内華達州 美國联邦州State of Nevada 州旗州徽綽號：產銀之州、起戰之州地图中高亮部分为内華達州坐标：35°N－42°N, 114°W－120°W国家 美國建州前內華達领地加入聯邦1864年10月31日（第36个加入联邦）首府卡森城最大城市拉斯维加斯政府 • 州长（英语：List of Governors of {{{Name}}}]]） • 副州长（英语：List of lieutenant governors of {{{Name}}}]]）喬·隆巴爾多（R斯塔...

 

 

Acute promyelocytic leukemia

Subtype of acute myeloid leukaemia characterised by accumulation of promyelocytes This article needs to be updated. Please help update this article to reflect recent events or newly available information. (May 2015) Medical conditionAcute promyelocytic leukemiaBone marrow smear from a patient with acute promyelocytic leukemia, showing characteristic abnormal promyelocytes.[1]SpecialtyHematology and oncologyUsual onset~40 years old[2]CausesUncontrolled proliferation of promyelo...

 

 

Richard James Lane

This article is about the English engraver and lithographer. For others, see Richard Lane (disambiguation). English engraver and lithographer Richard James LaneLane, portrait by John Jackson, about 1825BornRichard James Lane(1800-02-16)16 February 1800Died21 November 1872(1872-11-21) (aged 72)Known forEngraver; lithographer Richard James Lane (16 February 1800 – 21 November 1872) was a prolific British engraver and lithographer. The National Portrait Gallery has some 850 lithograp...

Greek War of Independence

Greek rebellion against the Ottoman Empire (1821–1829) Greek War of IndependencePart of the Revolutions during the 1820sTop left: The camp at Phaliro. Top right: The burning of an Ottoman frigate by a Greek fire ship. Bottom right: The Battle of Navarino. Bottom left: Ibrahim Pasha of Egypt at the Third Siege of Missolonghi.Date21 February 1821 – 12 September 1829[2](8 years, 6 months and 3 weeks)LocationOttoman Greece (present-day Greece)Result Greek victory London...

 

 

Daftar kecamatan dan kelurahan di Kabupaten Batanghari

Peta Lokasi Kabupaten Batanghari di Jambi Berikut ini adalah daftar kecamatan dan kelurahan/desa di kabupaten Batanghari, Provinsi Jambi, Indonesia.[1][2] Kabupaten Batang Hari memiliki 8 kecamatan, 14 kelurahan dan 110 desa (dari total 141 kecamatan, 163 kelurahan dan 1.399 desa di seluruh Jambi). Pada tahun 2017, jumlah penduduknya sebesar 308.249 jiwa dengan luas wilayahnya 5.804,00 km² dan sebaran penduduk 53 jiwa/km². Daftar kecamatan dan kelurahan di Kabupaten Batang H...

 

 

Anak lembu emas

Penyembahan Anak Lembu Emas karya Nicolas Poussin Anak lembu emas (Ibrani: עגל הזהב, translit. Egel haZahav, bahasa Arab: عجل الذهب, translit. ‘ijl aż-żahab) adalah berhala yang dibuat oleh bangsa Israel ketika Musa naik ke Gunung Sinai. Menurut kitab Keluaran,[1] anak lembu emas ini dibuat oleh Harun untuk menuruti keinginan bangsa Israel, sedangkan Al-Qur'an menyebutkan pembuatnya bernama Samiri. Dalam Alkitab Dalam Ibrani, kejadian ini dikenal s...

إعلان الجمهورية التركية

جزء من سلسلة حول تاريخ تركيا عصر ما قبل التاريخالأناضول ما قبل التاريخ أناضول الباليوثي 500,000–10,000 ق م أناضول الميسوليثي 11,000–9,000 ق م أناضول النيوليثي 8,000–5,500 ق م العصر البرونزيطروادة 3000–700 ق م Hattians 2500–2000 ق م الإمبراطورية الأكدية 2400–2150 ق م لوفيون 2300–1400 ق م الآشورية 1950–1750 ق �...

 

 

High Fidelity (film)

High FidelityPoster resmiSutradaraStephen FrearsProduserTim BevanRudd SimmonsSkenarioD. V. DeVincentisSteve PinkJohn CusackScott RosenbergBerdasarkanHigh Fidelityoleh Nick HornbyPemeran John Cusack Jack Black Lisa Bonet Joelle Carter Joan Cusack Sara Gilbert Iben Hjejle Todd Louiso Lili Taylor Natasha Gregson Wagner Penata musikHoward ShoreSinematograferSeamus McGarveyPenyuntingMick AudsleyPerusahaanproduksiTouchstone PicturesWorking Title FilmsDogstar FilmsNew Crime ProductionsDistribu...

 

 

دينتي ديلا فيشيا

دينتي ديلا فيشيا صورة من دينتي ديلا فيشيا الموقع لومبارديا, إيطاليا المنطقة تيسينو  إحداثيات 46°03′10″N 9°01′23″E / 46.052827777778°N 9.0230694444444°E / 46.052827777778; 9.0230694444444   الارتفاع 1,491 متر (4,892 قدم) السلسلة جبال الألب لوغانو النتوء 92 متر (302 قدم) قائمة قائمة جبال سويسرا �...

Beyond the Sea (lagu)

Untuk komposisi lagu asli oleh Charles Trenet, lihat La mer. La MerSampul skor musik yang diterbitkan di Prancis pada 1946.Lagu oleh Charles TrenetDirilis1946PenciptaCharles TrenetKomponis musikCharles Trenet, Albert Lasry Beyond the Sea adalah lagu cinta romantis pop kontemporer 1945 oleh Jack Lawrence, dengan komposisi musik yang diambil dari lagu La Mer oleh Charles Trenet. Trenet menulis La Mer (yang berarti Laut) dengan lirik berbahasa Prancis. Lagu tersebut memiliki beberapa perbedaan d...

 

 

أون يور مارك

أون يور ماركOn Your Mark (باليابانية) أطلق الرجلان سراح الملاك وحلقت في السماءمعلومات عامةالتصنيف animated music video (en) الصنف الفني أنمي ومانغا خيال علمي تاريخ الصدور 15 يوليو 1995[1] (اليابان) مدة العرض 7 دقيقة[2] اللغة الأصلية JapaneseEnglishمأخوذ عن On Your Mark (en) البلد  اليابان الطاقمالم�...

 

 

Noctuoidea

Noctuoidea Noctua pronubaTaksonomiSuperkerajaanHolozoaKerajaanAnimaliaFilumArthropodaKelasInsectaOrdoLepidopteraSuperfamiliNoctuoidea Latreille, 1809 Diversitas lebih dari 70.000 spesies Families Erebidae Noctuidae strict sense Nolidae Notodontidae Oenosandridae Doidae (?) Thaumetopoeidae (Lihat teks) Noctuoidea adalah superfamili dari noctuid (Latin burung hantu malam) atau ulat burung hantu, dengan lebih dari 70.000 spesies, menjadikannya jumlah terbesar superfamili Lepidoptera dibandingkan...

Ballspielverein Borussia 09 Dortmund 1997-1998

Voce principale: Ballspielverein Borussia 09 Dortmund. Ballspielverein Borussia 09 DortmundStagione 1997-1998Sport calcio Squadra Borussia Dortmund Allenatore Nevio Scala All. in seconda Michael Henke Bundesliga10º posto Coppa di GermaniaOttavi di finale Coppa di LegaSemifinale Champions LeagueSemifinale Supercoppa UEFAFinalista Coppa IntercontinentaleVincitore Maggiori presenzeCampionato: Klos (34)Totale: Klos (49) Miglior marcatoreCampionato: Chapuisat (14)Totale: Chapuisat (20) Stad...

 

 

Bouzouki

Greek plucked stringed instrument BouzoukiOther namesBuzuki, trichordo, tetrachordoClassification Plucked string instrument Necked bowl lutes String instruments Hornbostel–Sachs classification321.321(string instrument with a pear-shaped body and a long neck, played with plectrum)Playing range C3 – E6 (tetrachordo), D3 – E6 (trichordo)Related instruments Balkan tambura Tzouras Tambouras Buzuq Baglamas Bağlama (Saz) Pandura The bouzouki (/buːˈzuːki, bʊˈ-/,[1][2] also...