Sjøkaptein (engelsk: master mariner) er ein dekksoffiser med kvalifikasjonar til å tenestegjere på skip uavhengig av bruttotonnasje og fartsområde som ansvarshavande vaktoffiser, overstyrmann og skipsførar.[1][2]
I Noreg er tittelen sjøkaptein ein verna tittel som innehavarar av kompetansesertifikat dekksoffiser klasse 1 i samsvar med forskrift om kvalifikasjonar og sertifikat for sjøfolk har einerett til. Sertifikatet er det høgaste kvalifikasjonsdokumentet som vert utskrive til dekksoffiserar.[2]
Tittelen indikerer såleis berre kvalifikasjonane til innehavaren, og tyder dermed ikkje nødvendigvis at vedkomande faktisk er mønstra som skipsførar. På same måte treng ikkje ein skipsførar nødvendigvis å vere sjøkaptein, så lenge det ikkje er krav om dette sertifikatet på skipet han tenestegjer på.