Matriark er ei kvinne som har status som overhovud for familien, hushaldningar eller stammen sin, ei stammor eller i overført tyding ei eldre, akta kvinne.^[1][2]

Ordet er danna etter mønster frå patriark, og finst også i matriarkat. Det kom til norsk frå engelsk matriarch.^[1]

Omgrepet er viktig i jødedommen, der dei fire viktigaste matriarkane er Sara, Rebekka, Rakel og Lea. Ifølgje Talmud er berre desse matriarkar og berre Abraham, Isak og Jakob er patriarkar.^[3] Matriarkane er nemnde i nokre former av amida-bøna.^[4]

Omgrepet «matriark» blir også brukt om eldre hodyr som leier familiegrupper, som elgar,^[5] elefantar^[6] og kvalar.^[7]