Zwaan (dansprijs)

De Zwaan is een dansprijs die sinds 2003 wordt uitgegeven door de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD). Jaarlijks op het Gala van de Nederlandse dans in oktober, tijdens de Nederlandse Dansdagen, worden de prijzen uitgereikt. De uitgereikte Zwaan is een bronzen beeld gemaakt door choreograaf en beeldend kunstenaar Toer van Schayk.

In de periode 1983–2002 werd deze prijs uitgereikt onder de naam Theaterdansprijs.

Categorieën

Periode 1983–2002

In 1983 ging de uitreiking van start met twee prijzen voor de beste dansers:

  • Gouden Theaterdansprijs
  • Zilveren Theaterdansprijs

In 1985 werd daaraan toegevoegd voor de beste choreograaf:

  • Choreografieprijs

In 1994 werd daaraan toegevoegd voor de beste producent:

  • Lucas Hoving Productieprijs

Periode 2003–heden

In de nieuwe vorm (de Zwaan) kent de prijs de volgende categorieën:

  • een prestatieprijs: de Zwaan voor de indrukwekkendste podiumprestatie in het afgelopen seizoen
  • een productieprijs: de Zwaan voor de indrukwekkendste productie in het afgelopen seizoen
  • een loopbaanprijs: de Gouden Zwaan
  • in de periode 2017–2021 ook een tweetal stimuleringsprijzen: de Prijs van de Nederlandse Dansdagen Maastricht en Prijs van de Nederlandse Dansdagen Jong Publiek
  • sinds 2022 zijn de NDD-prijzen vervangen door twee Jonge zwanen, een voor de meest indrukwekkende jeugddansprestatie en een voor de meest indrukwekkende jeugddansproductie.

Prijswinnaars

Jaar Gouden Theaterdansprijs Zilveren Theaterdansprijs Choreografieprijs Lucas Hoving Productieprijs
1983 Alexandra Radius Ton Lutgerink – –
1984 Clint Farha Julyen Hamilton – –
1985 Pauline Daniëls Mirjam Diderich Hans van Manen –
1986 Coleen Davis Anne Affourtit Jiří Kylián –
1987 Nacho Duato Meir Germanovitch Knopper Toer van Schayk –
1988a Joke Zijlstra Marijke Schulte Krisztina de Châtel –
1988b Han Ebbelaar Cathérine Allard Rudi van Dantzig –
1989* Truus Bronkhorst Oerm Matern Ed Wubbe –
1990 Alan Land Maren Timm Ton Simons –
1990 Alan Land Maren Timm Ton Simons –
1991 – Ana Teixidó Hans van Manen –
1992 Fiona Lummis John Taylor Beppie Blankert –
1993 Rachel Beaujean Tim Persent Jiří Kylián (geweigerd) –
1994 Jeanette Vondersaar Cathy Dekker Arnold Goores Paul Lightfoot
1995 Marieke Simons Caroline Harder – Andrea Leine en Harijono Roebana
1996 Jeanne Solan Marcelo Evelin Piet Rogie Karin Post
1997 Valerie Valentine Elke Schepers – Andrea Böll, Andreas Denk en Klaus Jürgens
1998 Sabine Kupferberg Regina van Berkel Arthur Rosenfeld Thom Stuart
1999 Janine Dijkmeijer Dylan Newcomb – Joaquim Sabaté
2000 Megumi Nakamura Shintaro Oue Hans Tuerlings Anouk van Dijk
2001 Francis Sinceretti Iris Reyes – Johan Inger
2002** Paul Lightfoot Ederson Rodrigues Xavier Itzik Galili Dylan Newcomb

* In 1989 werd (op dat moment eenmalig) een oeuvreprijs toegekend aan Alexandra Radius en Han Ebbelaar, vanwege het tienjarig bestaan van de door hen in 1979 opgerichte Stichting Dansersfonds '79, die zich bezighoudt met de toekomst van dansers na hun actieve danscarrière.
** In 2002 werd een oeuvreprijs toegekend aan Jiří Kylián.[1]

Jaar Prestatieprijs Productieprijs Gouden Zwaan Prijs van de
Nederlandse Dansdagen
Maastricht 		Prijs van de
Nederlandse Dansdagen
Jong Publiek 		VSCD Oeuvreprijs
2003 Linhares Junior Shutters Shut en Subject to Change van Nederlands Dans Theater Sofiane Sylve Rudi van Dantzig
2004 Jens van Daele Four for Nothing van Amanda Miller (Scapino Ballet) Tim Persent
2005 Parvaneh Scharafali Bacon van Nanine Linning Massimo Molinari
2006 Tadayoshi Kokeguchi Shoot the Moon van Paul Lightfoot en Sol León –
2007 Michele Jimenez HELL van Emio Greco en Pieter C. Scholten Caroline Harder
2008 Roger Van der Poel Co(te)lette van Ann Van den Broek Michael Schumacher
2009 Cédric Ygnace Gods and Dogs van Nederlands Dans Theater Shirley Esseboom
2010 Heather Ware Mourning van Internationaal Danstheater Krisztina de Châtel
2011 Jurgita Dronina TRIP en masse van Dansgroep Amsterdam Ton Lutgerink
2012 Matthew Golding Rocco van ICKamsterdam Anouk van Dijk
2013 Medhi Walerski Midnight Rising van Club Guy & Roni Bonnie Doets[2]
2014 Igor Podsiadly Romance uit het programma Dutch Doubles van Het Nationale Ballet Larisa Lezjnina[3]
2015 Jorge Nozal The Black Piece van Ann Van den Broek Roel Voorintholt[4]
2016 Anna Tsygankova The Lost Room van het NDT, choreograaf Franck Chartier Igone de Jongh[5][6]
2017[7] Imre van Opstal Midnight Raga van het NDT, choreograaf Marco Goecke Ed Wubbe Shailesh Bahoran Gaia Gonnelli Hans van Manen[8]
2018[9] Guido Dutilh We are nowhere else but here van de Stephen Shropshire Foundation Dunja Jocić Breakdance-collectief 155 (eenvijfvijf)
2019[10] Redouan Ait Chitt[11] The Way You Sound Tonight van Arno Schuitemaker[11] Conny Janssen[11] Connor Schumacher[12] Cecilia Moisio[12]
2020 geen Zwaan-prijzen, wegens de coronapandemie Roshanak Morrowatian[13] Anne-Beth Schuurmans[13]
2021[14] Chloé Albaret De panter van Dunja Jocić Emio Greco en Pieter C. Scholten Dalton Jansen Honey Eavis
Jaar Prestatieprijs Productieprijs Gouden Zwaan Jonge zwanen Innovatieprijs Nederlandse Dansdagen Maastricht
Jeugdprestatieprijs Jeugdproductieprijs
2022[15] Young Gyu Choi Figures in Extinction [1.0] van Nederlands Dans Theater Lloyd Marengo Dietrich Pott Birds van Dalton Jansen Simon Bus
2023[16] Giorgi Potskhishvili Avatāra van Duda Paiva Company Yeli Beurskens in Hold Your Horses Als het anders loopt van Het Houten Huis/plan -d/Club Guy & Roni

Bron