Papaikonomou groeide op in Amsterdam, in Molenwijk (Amsterdam-Noord) en later aan de Wibautstraat (Amsterdam-Oost) met een Nederlandse moeder en een Griekse vader.[1][4] Ze studeerde Geschiedenis en Arabisch aan de Rijksuniversiteit Groningen.[2][5] Ze ging de journalistiek in uit rechtvaardigheidsgevoel.[6] Ze was als stagiair bij de Amsterdamse televisiezender AT5 en kwam daar vervolgens als verslaggever in dienst.[4] Bij de zender vertelde ze "verhalen uit de stad die nog weinig aandacht kregen".[2]
Papaikonomou pleit voor een grotere diversiteit in de media, zowel bij de journalisten en redactiemedewerkers als bij de mensen die aan het woord komen als 'de stem van het volk' en als experts; het gebrek aan diversiteit in de media heeft een "gepolariseerde beeldvorming en daaruit voortvloeiend verscherpte verhoudingen in de samenleving" tot gevolg.[4][7][8] In 2014 richtte ze het bedrijf Diversity Media op, dat als doel heeft die diversiteit te vergroten.[8] Ze stelt dat de media een belangrijke machtspositie hebben en onvoldoende werken aan zelfreflectie op het gebied van uitsluiting en discriminatie.[2][9] Volgens haar hebben media er belang bij "zaken soms wat steviger neer te zetten", en zou het goed zijn als journalisten zich daarvan bewust zijn en hier ook journalistieke aandacht aan geven.[10]
Ze was docent Journalistiek aan de hogeschool Windesheim[2] en heeft onder andere geschreven voor Nieuw Wij en Republiek Allochtonië.[11][12] Bij Nieuw Wij was ze 'verslaggever superdiversiteit'.[13] Ze interviewde bijvoorbeeld Lotte van den Berg en Sheralynn Adriaansz over de reeks van zes gesprekken die zij en anderen begeleidden in 2019 bij het Wereldmuseum Amsterdam onder de titel Ongemakkelijke gesprekken.[13][14]
Samen met organisatieantropoloog Annebregt Dijkman schreef Papaikonomou het boek 'Heb je een boze moslim voor mij?' - Over inclusieve journalistiek (2018), over het gebrek aan diversiteit in de media. Voor dit boek interviewden ze 62 journalisten, opiniemakers en deskundigen, van wie de meesten een migratieachtergrond hebben, en deden ze onderzoek bij De Correspondent.[2][4][7][8]
Voor het boek De inclusiemarathon - Over diversiteit en gelijkwaardigheid op de werkvloer (2021), dat ze schreef met Kauthar Bouchallikht, interviewden ze 41 diversiteitsprofessionals over wat wel en niet goed werkt als organisaties de gelijkwaardigheid, diversiteit en inclusie willen vergroten.[15] Het boek werd in 2022 uitgeroepen tot het Managementboek van het Jaar.[16] In dat jaar publiceerden Papaikonomou en Bouchallikht ook een driedelige podcast als vervolg op het boek, met interviews met journalist en schrijver Joris Luyendijk en adviseur voor biculturele professionals Astrid Elburg.[17] Van het boek is in 2023 ook een uitgebreide samenvatting in het Engels gepubliceerd The Inclusion Marathon - On Diversity and Equity in the Workplace door vertaler Elodie Kona (ISBN 9789048558391).[18]
Zelf zei ze over het thema van het boek: "Het is geen gezellig onderwerp: het gaat over uitsluiting – over discriminatie, racisme, seksisme, enzovoorts. Als je dat bedekt met de mantel der liefde, is dat juist heel liefdeloos voor de mensen die aan het kortste eind trekken"[19] en "mensen denken dat diversiteit over de ander gaat. Over gemarginaliseerde groepen. Nee, juist niet. Het gaat over ons allemaal.(...) Op het moment dat we allemaal beseffen dat we met elkaar verweven zijn, gaat gelijkwaardigheid ons allemaal aan. (...) Ook stap je dan uit de machtsverhouding van iemand helpen. Zeker wanneer dat helpen draait om precies hetzelfde te worden of te doen."[20]
Papaikonomou is de maker en presentator van verschillende podcasts, naast de podcast bij het boek De Inclusiemarathon onder andere de serie Bonte Was (sinds 2019, samen met One'sy Muller[2][21][22]), de zesdelige serie Genderful World (2020, behorend bij de expositie What a Genderful World van het Wereldmuseum Amsterdam[23]) en Nu Even Wel (2020-2021), een zesdelige serie van het Kennispunt Burgerschap voor docenten in het MBO over diversiteit in de klas.[24][25]
Ze was in 2018 een van de ondertekenaars van de open brief waarin de schrijvers politici oproepen te stoppen met "het inspelen op xenofobie en racisme".[26] Samen met onder anderen Natasja Gibbs en Nadia Zerouali nam ze in 2020 initiatief tot het manifest 'Stop Racisme in de Media', met ruim 300 ondertekenaars, waar onder andere in stond dat de "Black Lives Matter-beweging velen wakker heeft geschud over institutioneel racisme en uitsluiting in verschillende delen van de samenleving".[27][28][29]
Van 2017 tot begin 2021 was Papaikonomou secretaris van het Huis van Gedichten, een literaire educatie-instelling in Den Haag voor leerlingen in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, (V)MBO en het speciaal onderwijs.[30][31]
Het boek Ongemakkelijke gesprekken - Survivalgids - van vergadering tot familiefeest, op 7 november 2024 gepubliceerd door uitgeverij Nieuw Amsterdam, schreef Papaikonoumou samen met Hodo Abdullah, Rixt Hulshoff Pol, Elodie Kona en Papaikonomou.[32][33] De auteurs hebben achttien mensen gesproken ("van activist tot huisarts") over dit thema, onder wie Jerry Afriyie, Tinkebell, Japke-d. Bouma, Maurits de Bruijn en Mounir Samuel.[33]
Bibliografie
Jaar
Titel
Uitgever
ISBN
Notitie
2018
'Heb je een boze moslim voor mij?' - Over inclusieve journalistiek
↑ abcdWakker worden, witte redactie. de Volkskrant (30 maart 2018). Gearchiveerd op 24 april 2024. Geraadpleegd op 24 april 2024. “iedereen heeft wel eens loyaliteitsconflicten, evenals blinde vlekken, dat speelt onder alle journalisten. Het is een kwestie van hier open en transparant over kunnen praten. Maar als bijvoorbeeld een Turks-Nederlandse journalist zich liever niet mengt in een gevoelige Turkse kwestie, dan wordt er gezegd: jij pakt niet door, jij bent niet neutraal.”
↑Interview - ‘Als je zelf meemaakt dat de wereld onrechtvaardig is, kijk je er anders naar’ (pdf). NVP Magazine. NVP, beroepsvereniging voor HR-Professionals (maart 2024). Gearchiveerd op 24 april 2024. Geraadpleegd op 24 april 2024. “Ik weet dat diversiteits- en inclusie (...) vaak wordt ondergebracht bij HR-afdelingen. Dat is niet de juiste plek, zeggen ook de diversiteitsprofessionals die Kauthar en ik interviewden voor ‘De inclusiemarathon’. Diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid horen bij de toplaag in de organisatie. Als de top van de organisatie het onderwerp delegeert, doet de laag daaronder dat ook en verdwijnt het uiteindelijk van de agenda.”
↑ abWilfred Takken en Maartje Geels, ‘Kranten moeten niet zo bang zijn voor diversiteit’. NRC (4 april 2018). Gearchiveerd op 24 april 2024. Geraadpleegd op 7 november 2024. “Meer perspectieven leiden bovendien tot een meer kritische redactie. Mensen die dezelfde achtergrond hebben, zijn het eerder met elkaar eens. (Annebregt Dijkman) Daarbij worden kranten ook door machthebbers gelezen. Als die gevoed worden met een eenzijdig beeld van de samenleving, baseren ze daar ook hun beleid op. (Zoë Papaikonomou)”
↑Nu Even Wel, de podcast. Online-radio.nl. Gearchiveerd op 8 september 2022. Geraadpleegd op 26 april 2024. “Datum eerste aflevering: 11/27/2020 Datum laatste aflevering: 5/18/2021”
↑Dan duiken we er samen in - Beleidsplan (pdf). Huis van Gedichten (2022). Geraadpleegd op 26 april 2024. “Zoë Papaikonomou - Secretaris In functie sinds: 20–03–2017 - Treedt af op: 01-01-2021”
↑Jaarverslag 2021 (pdf). Huis van Gedichten (2022). Gearchiveerd op 26 april 2024. Geraadpleegd op 26 april 2024. “Begin van het jaar zat het zittingstermijn van onze secretaris Zoë Papaikonomou er op, zij werd per 1 januari opgevolgd.”
