PROFILPELAJAR.COM

Willemsfonds
Geschiedenis
Opgericht	23 februari 1851
Structuur
Voorzitter	Marc Vanryckeghem
Werkgebied	Vlaanderen; Brussel
Hoofdkantoor	Vrijdagmarkt 24; 9000 Gent
Type	Sociaal-cultureel
Motto	Samen sterke verhalen maken
Media
Website	http://www.willemsfonds.be
Portaal	Mens & maatschappij

Het Willemsfonds is een Vlaamse vrijzinnige socioculturele organisatie.

Geschiedenis

Oprichting

Het fonds werd op 23 februari 1851 in Gent opgericht door een aantal liberalen zowel als katholieken ter verdediging van de Nederlandse taal en werd genoemd naar de toen pas overleden schrijver Jan Frans Willems.^[1] Tot de meest bekende stichters hoorden onder anderen: Philip Blommaert, Ferdinand Snellaert, Frans Rens, Constant Serrure, Philippe Kervyn de Volkaersbeke, Jacob Heremans. Zij beschreven het doel van de vereniging als: "de nederduitsche tael- en letterkunde en al wat haer aengaet krachtdadig ondersteunen en aenmoedigen, ter versterking van den algemeenen nationalen geest in België".

De stichting van het Willemsfonds wordt in Vlaanderen doorgaans gezien als het startpunt van de geschiedenis van het sociaal-cultureel werk.^[2]

Vroeger en nu

Het fonds verdedigde de taal door het Vlaamse volkslied aan te moedigen en taalwedstrijden te organiseren, betaalbare Nederlandstalige boeken uit te geven en algemene bibliotheken op te richten. In de begindagen zijn zowel katholieken als liberalen lid. Ze ondersteunen én het Vlaams - zowel taal als cultuur - én pleitten voor een sterk, nationaal België. Tegenwoordig is het Willemsfonds van liberaal-vrijzinnige signatuur en onderscheidt zich zo van het socialistische Vermeylenfonds, het katholieke Davidsfonds, het in oorsprong communistische Masereelfonds en het Rodenbachfonds. Het fonds is een culturele ontmoetingsplaats waar vrijwilligers en medewerkers van gedachten kunnen wisselen, een eigen mening kunnen vormen en activiteiten organiseren.

Jan Frans Willems (Boechout, 11 maart 1793 - Gent, 24 juni 1846) was een Vlaams schrijver en prominent lid van de Vlaamse Beweging die zijn naam leende voor het Willemsfonds.

Gentse wortels

In de vroege negentiende eeuw is Gent de enige industriestad in Vlaanderen. Zeven Brusselaars en 31 Gentenaars - vooral behorend tot de nieuwe, (industrialiserende) middenklasse - stichtten in 1851 de vereniging. De eerste voorzitter was baron Jules de Saint-Genois tot 1855. Daarna volgden de Gentenaren Ferdinand Augustijn Snellaert en Julius Vuylsteke. Vuylsteke stelde dat de clerus de arbeiders onmondig en onwetend hield en vanaf 1862 volgde hij een antiklerikale koers. Gematigde leden zoals kanunnik Jan Baptist David (1801 - 1866) verlieten daarop het Willemsfonds. Het leidde in 1875 tot de oprichting van het Davidsfonds en de verzuiling van het sociaal-cultureel werk. Tot 1976 waren alle voorzitters Gentenaren. Sinds 1868 is het hoofdkwartier gevestigd in het Lakenmetershuis op de Vrijdagmarkt.

Structuur

Voorzitters

Periode	Voorzitter
1851 - 1855	Jules de Saint-Genois^[3]
1855 - 1862	Ferdinand Augustijn Snellaert
1862 - 1874	Frans Rens
1875	Leo Van Aelbroeck (dienstdoend)
1876 - 1882	Jacob Heremans
1883 - 1896	Julius Vuylsteke
1896 - 1919	Gillis Désiré Minnaert
1919 - 1937	Jozef Vercoullie
1937 - 1951	Oscar Van Hauwaert
1951 - 1962	Hans Van Werveke
1962 - 1965	Pieter Lambrechts
1965 - 1984	Adriaan Verhulst
1984 - 1992	Ernest Van Buynder
1992 - 2003	Leo Ponteur
2003 - 2012	Sylvain Peeters
2012 - 2014	Livia De Gryse
2014 - 2019	Laurent Rens
2019 - 2022	Amand Dewaele
2022 - heden	Marc Vanryckeghem

Periode	Secretaris
1851 - 1855	Edouard Degerickx
1855 - 1862	Karel Van Acker
1862 - 1866	Julius Vuylsteke
1866 - 1867	Emiel De Clercq
1867 - 1880	Julius Vuylsteke
1880 - 1891	August Gondry
1891 - 1919	Jozef Vercoullie
1919 - 1951	Adriaan Hegmans
1951 - 1957	Marcel Bots
1957 - 1965	Adriaan Verhulst
1965 - 1979	Walter Prevenier
...
1981 - 1985	Leo Ponteur

Trivia

In 1974 telde de vereniging 6000 leden, verspreid over ongeveer 70 afdelingen.
Het Willemsfonds was medestichter van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen. Het verliet het OVV in de jaren 1990 omdat het meende dat de federalisering verworven was.
Het fonds organiseert elk jaar het literair festival Het Betere Boek, waar De Bronzen Uil wordt uitgereikt.

Externe link

Officiële website

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur

LUC DE DROOGH. 'Sporen naar het verleden, wissel voor de toekomst?', in: Wissels. Handboek sociaal-cultureel werken met volwassenen, Socius, Brussel, 2011.
MARCEL BOTS, HARRY VAN VELTHOVEN e.a. Het Willemsfonds van 1851 tot 1914. Gent, Provinciebestuur Oost-Vlaanderen & Liberaal Archief, 1993.
PETER LAROY. Aan de wieg van de Vlaamsche Beweging... De geschiedenis van het Willemsfonds in Eeklo en het Meetjesland, Gent, Liberaal Archief, 1993.
HARRY VAN VELTHOVEN en JEFFRY TYSSENS. Vlaamsch van taal, van kunst en zin. 150 jaar Willemsfonds, Gent, Willemsfonds & Liberaal Archief, 2001.
HARRY VAN VELTHOVEN. Tussen opportunisme en radicalisme. Het Willemsfonds en de Vlaamse kwestie in 171 petities (1860-1913), Gent, Academia Press & Liberaal Archief, 2008.

Externe links

Fiche Willemsfonds hoofdbestuur; ODIS
MARCEL BOTS & GEORGES DECLERCQ; Fiche Willemsfonds; Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging; Lannoo, Tielt, 1998
Historiek en inventaris van het archief van het Willemsfonds in het Liberas
1851 Willemsfonds, start cultuurfondsen; Canon sociaal-cultureel werk Vlaanderen
De website van het festival Het Betere Boek

↑ Blondeau, Roger-A. (1991): Wetenschap in de taal der Vlamingen, Gent: Reinaert-Het Volk, p. 261
↑ LUC DE DROOGH. 'Sporen naar het verleden, wissel voor de toekomst?', in: Wissels. Handboek sociaal-cultureel werken met volwassenen, Socius, Brussel, 2011, p. 99.
↑ Willemsfonds Algemeen Bestuur: Inventaris van het archief (1851 - 1975) (p.142) Liberas (ANZDOC)