Tramlijn Het Schouw - Alkmaar
Totale lengte	35,6 km
Spoorwijdte	meterspoor 1000 mm
Aangelegd door	Tweede Noord-Hollandsche Tramweg-Maatschappij
Geopend Het Schouw - Purmerend: 22 juni 1894 Purmerend - Alkmaar: 17 juli 1895
Gesloten Het Schouw - Purmerend: 15 mei 1949 Purmerend - Alkmaar: 6 september 1931
Huidige status	opgebroken
Geëlektrificeerd Het Schouw - Purmerend: 1932
Aantal sporen	1
Traject
Legenda tramlijn van Amsterdam 5,9 aansluiting Het Schouw tramlijn naar Volendam opgebroken Broekervaart Het Schouw Watergang Ilpendam Purmerland lijn Enkhuizen - Amsterdam Centraal 15,7 Purmerend Beemsterringvaart Du Nord Volgerweg Rijperweg 22,9 Middenbeemster Jisperweg 26,5 De Rijp Oosterhuizerweg Schermerhornweg Beemsterringvaart 31,0 Schermerhorn Schermerringvaart Schermerdijk IJzeren brug Hondebrug Stompetoren De Drie Koningshoofden 40,2 Omval Kanaal Alkmaar-Kolhorn 41,5 Alkmaar

De tramlijn Het Schouw - Alkmaar was een metersporige tramlijn die Het Schouw verbond met Purmerend en Alkmaar.

Het gedeelte tussen het Schouw en Purmerend werd op 22 juni 1894 geopend door de Tweede Noord-Hollandsche Tramweg-Maatschappij. In het Schouw sloot de lijn aan op de reeds bestaande tramlijn Amsterdam - Edam. Op 17 juli 1895 werd de lijn verlengd van Purmerend tot Alkmaar. Dit laatste gedeelte werd gesloten in 1931 waarna men overging tot elektrificatie van het gedeelte tot Purmerend. In 1949 werd de lijn gesloten en vervolgens opgebroken.

De splitsing Het Schouw met de tramlijn naar Volendam lag op de huidige kruising van de N247 met de Kanaaldijk. Vanuit Het Schouw liep de lijn parallel aan de Kanaaldijk en Jaagweg langs het Noordhollandsch Kanaal, de huidige N235 langs Ilpendam. De tramlijn ging onder de spoorlijn Zaandam – Hoorn door. Het tramstation van Purmerend op het Tramplein bestond uit een stationsgebouw met twee overkappingen en meerdere sporen. Het spoor liep verder langs de Kanaalkade. Aan het einde hiervan ging het spoor over een (verdwenen) ophaalbrug naar de Beemster.

In de Beemster liep het tramspoor langs de Purmerenderweg, linksaf de Volgerweg op, voor het fort rechtsaf de Nekkerweg in en vervolgens linksaf de Rijperweg in naar Middenbeemster. Na Middenbeemster liep het tramspoor rechtdoor tot de buurtschap Klaterbuurt, waar het tramstation van De Rijp lag. Daar ging het spoor naar rechts de Westdijk op tot de Schermerhornerweg (nu N243). Het tramspoor op een vrije baan door de weilanden ten zuiden van het dorp Schermerhorn richting de Noordervaart. Later is op het tracé de N243 aangelegd. Bij Stompetoren liep het tramspoor aan de zuidzijde van de Noordervaart. Aan de noordzijde van deze vaart ligt nu de N243. Aan het eind van de Noordervaart ging het tramspoor via een (verdwenen) brug het Kanaal Alkmaar-Kolhorn over. Via de nog bestaande Oude Trambaan boog het spoor naar rechts en vervolgens links de Tienenwal in. Het eindstation stond op het Alkmaarse Schermereiland, nabij de in 1918 afgebroken molen De Wachter. Tussen station en molen stond de remise.

• 
  Dienstregeling
• 
  Station Alkmaar met molen de Wachter in 1897
• 
  Molen de Kraton in Alkmaar met de tram naar Purmerend omstreeks 1890
• 
  De tramrails tussen Het Schouw en Watergang na de Stormvloed van 1916

• Stoomtram Purmerend-Alkmaar 1895-1931