Touwtjesmos-associatie
Vegetatieaspect in de late winter
Syntaxonomische indeling
Klasse: Neckeretea (kringmos-klasse) Orde: Neckeretalia (kringmos-orde) Verbond: Neckerion complanatae (verbond van glad kringmos)
Associatie
Sciurohypno-Anomodontetum Van Dort & Weeda 2017
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

De touwtjesmos-associatie (Sciurohypno-Anomodontetum), soms ook touwtjesmosgemeenschap genoemd, is een associatie uit het verbond van glad kringmos (Neckerion complanatae).

• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r56Ba01

De wetenschappelijke naam Sciurohypno-Anomodontetum is afgeleid van de botanische namen van twee diagnostische bladmossoorten van de associatie. Dit betreft penseeldikkopmos (Brachythecium populeum; syn. Sciurohypnum populeum) en groot touwtjesmos (Anomodon viticulosus).

De touwtjesmos-associatie heeft veelal een weelderig vegetatieaspect waarin de vegetatiestructuur wordt bepaald door slaapmossen. De vegetatie kan polsikke mossenplakkaten vormen.

De touwtjesmos-associatie is een veelal epifytisch vegetatietype dat zich ontwikkelt op niet-zure schors in loofbossen of -struwelen op eutrofe bodems; in Nederland betreft dit doorgaans rivierklei. De associatie wordt met name aangetroffen op oude stoven in hakhoutbossen van gewone es (Fraxinus excelsior). Ook stamvoeten van wilg (Salix), populier (Populus), iep (Ulmus) en soms ook zomereik (Quercus robur) en Spaanse aak (Acer campestre) kunnen begroeid zijn met deze associatie. Soms kan de associatie ook epilitisch voorkomen. De associatie verlangt een hoge luchtvochtigheid.

De touwtjesmos-associatie komt doorgaans voor in de bossen en/of struwelen van respectievelijk het verbond van els en gewone vogelkers (Alno-Padion) en de klasse van wilgenvloedbossen en -struwelen (Salicetea purpureae). Soms wordt zij ook aangetroffen in een natte eiken-haagbeukenbossen (Stellario-Carpinetum).

Op stoven vormt de associatie aan haar bovenzijde vaak contactgemeenschappen met epifytische pioniervegetatie uit de schriftmos-klasse (Arthonio-Lecidelletea). Wanneer er geen takken of spaartelgen uit de stoven aanwezig zijn is dit niet het geval.

De touwtjesmos-associatie is een zeldzame associatie. In Nederland ligt het absolute zwaartepunt van het verspreidingsgebied in de essenhakhoutbossen van de Kromme Rijnstreek. De associatie is ook aangetroffen in Engeland.

In de onderstaande tabel staan belangrijke diagnostische mossen- en korstmossentaxa van de touwtjesmos-associatie.

• 
  Een epilithisch associatiefragment

• Vegetatiekunde van A tot Z

Zie de categorie Sciurohypno-Anomodontetum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.