Gaúcho begon met voetballen bij Club Esportivo in de plaats waar hij opgroeide. In 1982 maakte hij de overstap naar Grêmio waar hij een jaar later de CONMEBOL Libertadores won. Ook wist hij met die club de wereldbeker voor clubteams te winnen. In 1986 maakte hij de overstap naar Flamengo om vervolgens twee jaar later te beginnen aan zijn eerste en laatste buitenlandse club: AS Roma. Na een teleurstellend seizoen keerde hij terug in Brazilië en ging hij weer spelen voor Flamengo.
In de loop van zijn carrière zou Renato Gaúcho bij vele clubs spelen, waaronder meerdere keren bij Flamengo, maar ook bij diens aartsrivaal Fluminense. In 1999 beëindigde hij zijn actieve voetbalcarrière.
Internationale carrière
In totaal kwam Gaúcho 43 keer uit voor het Braziliaans voetbalelftal. In 1990 maakte hij deel uit van de selectie van Brazilië op het FIFA WK 1990. Vier jaar eerder viel hij op het laatste moment af voor de definitieve Braziliaanse selectie. In 1989 wist Portaluppi met de Goddelijke Kanaries de CONMEBOL Copa América te winnen.
Trainerscarrière
Al in 2000 begon Gaúcho met zijn eerste klus als trainer en begon bij het kleine Madureira. In 2002 kreeg hij een kans als trainer bij Fluminense. Een jaar later vertrok hij alweer om in 2007 vervolgens weer terug te keren. Daar wist hij zijn eerste prijs als trainer te winnen, namelijk de Copa do Brasil. Hij slaagde er echter niet in om de CONMEBOL Libertadores te winnen. Na een aantal verschillende clubs getraind te hebben keerde hij 2014 nogmaals terug bij Flusão. In 2017 veroverde Gaúcho met Grêmio de CONMEBOL Libertadores door het Argentijnse Lanús in de finale over twee wedstrijden te verslaan.