Een referentie-ellipsoïde of kortweg ellipsoïde is een omwentelingsellipsoïde, die een benadering voor de vorm van de Aarde vormt. Een dergelijke benadering is vanwege de afplatting van de Aarde een betere beschrijving voor de vorm van de Aarde dan een bol. De Aarde is aan de polen namelijk platter dan aan de evenaar. Hoewel de term sferoïde wiskundig preciezer is, wordt meestal de term ellipsoïde gebruikt.

De referentie-ellipsoïde is een van de onderdelen van een geodetisch coördinatensysteem. Door de tijd heen zijn er op basis van nieuwe inzichten verschillende referentie-ellipsoïden gedefinieerd.

De Duitser Bessel publiceerde in 1841 op basis van een groot aantal waarnemingen de ellipsoïde van Bessel. Een nieuwe benadering, de ellipsoïde van Hayford werd in 1910 geïntroduceerd en is de basis voor de Lambert72-projectie voor de Belgische topografische kaarten. Het nauwkeurigste wereldwijde systeem ITRS en het Europese ETRS89 gebruiken de GRS80-ellipsoïde met een halve lange as van 6 378 137,0000 m. De ellipsoïde die gebruikt wordt door het voor gps gedefinieerde WGS84 is op een klein afrondingsverschil voor de afplatting na hier gelijk aan.